عناصر ضروری برای رشد گیاهان
برای رشد و توسعه، گیاهان به 16 نوع عنصر شیمیایی نیاز دارند که این عناصر به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- عناصر پرمصرف: این عناصر به مقدار زیاد در گیاهان وجود دارند و شامل کربن، هیدروژن، اکسیژن، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، گوگرد و منیزیم هستند.
- عناصر کم مصرف: این عناصر در گیاهان به مقدار کمتر یافت می‌شوند و شامل آهن، روی، مس، منگنز، مولیبدن، کلر و بور هستند.
نقش عناصر پرمصرف در گیاهان
کربن، هیدروژن و اکسیژن: این سه عنصر از اصلی‌ترین اجزای سازنده مواد آلی گیاهان محسوب می‌شوند و در تولید کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها، چربی‌ها و لیپیدها شرکت دارند.
نیتروژن: نیتروژن برای ساخت پروتئین‌ها، اسیدهای آمینه و نوکلئوتیدها لازم است.
فسفر: فسفر برای ساخت DNA، RNA، ATP و دیگر مولکول‌های حیاتی بسیار مهم است.
پتاسیم: پتاسیم در تنظیم آب و مواد معدنی گیاه، انتقال الکترون‌ها در فتوسنتز و تولید پروتئین‌ها ضروری است.
کلسیم: کلسیم برای رشد و توسعه سلول‌ها، تقسیم سلولی و استحکام دیواره سلولی لازم است.
گوگرد: گوگرد برای ساخت پروتئین‌ها، اسیدهای آمینه و برخی ویتامین‌ها حیاتی است.
منیزیم: منیزیم برای تولید کلروفیل، فتوسنتز و تولید پروتئین‌ها ضروری است.
نقش عناصر کم مصرف در گیاهان
آهن: آهن برای ساخت کلروفیل و انتقال الکترون‌ها در فتوسنتز بسیار مهم است.
روی: روی در تولید آنزیم‌ها، ساخت DNA و تقسیم سلولی نقش دارد.
مس: مس برای تولید آنزیم‌ها، فتوسنتز و ساخت کلروفیل ضروری است.
منگنز: منگنز نیز برای تولید آنزیم‌ها، فتوسنتز و ساخت کلروفیل حیاتی است.
مولیبدن: مولیبدن در تولید آنزیم‌ها، فسفریلاسیون اکسیداتیو و تثبیت نیتروژن ضرورت دارد.
کلر: کلر در تنظیم آب گیاهان و تولید کلروفیل مهم است.
بور: بور برای تقسیم سلولی، رشد ریشه و جذب مواد مغذی لازم است.
مقدار عناصر مورد نیاز گیاهان
مقدار عناصر مورد نیاز گیاهان بسته به نوع گیاه، نوع خاک و شرایط محیطی متفاوت است. به طور کلی، گیاهان به مقدار بیشتری از عناصر پرمصرف نیاز دارند نسبت به عناصر کم مصرف.
کمبود عناصر در گیاهان
کمبود عناصر در گیاهان می‌تواند باعث مشکلاتی مانند کاهش رشد، تغییر رنگ برگ‌ها، ریزش برگ‌ها و کمبود باردهی شود. برای جلوگیری از این کمبودها، باید به طور منظم خاک گیاهان را آزمایش کرده و در صورت نیاز، از کودهایی که شامل عناصر مورد نیاز گیاه هستند استفاده کنیم.