پارچه میکروفایبر؛ انواع، کاربردها و تأثیر آن بر محیط‌زیست
پارچه میکروفایبر پارچه‌ای نرم و لطیف است که در زمینه‌های مختلفی استفاده می‌شود، از جمله تولید لباس و کفش، تجهیزات سفر و حتی لیف حمام. این پارچه می‌تواند آلودگی‌ها، چربی، گرد و غبار، رطوبت و حتی میکروب‌ها و باکتری‌ها را از سطوح پاک کند.
پارچه میکروفایبر چیست؟
میکروفایبر پارچه‌ای مصنوعی است که از الیاف بسیار نازک ساخته شده است. این الیاف معمولاً ضخامتی کمتر از ۱۰ میکرومتر دارند و دنیر آنها کمتر از ۰٫۷ است در حالی که یک رشته ابریشم تقریباً ۱ دنیر ضخامت دارد. بنابراین میکروفایبر یکی از نازک‌ترین الیاف نساجی در جهان به شمار می‌آید و ضخامت آن از موی انسان هم کمتر است.
در مورد قیمت پارچه میکروفایبر باید بگوییم که این پارچه یکی از ارزان‌ترین منسوجات است. اگرچه از انواع ساده‌تر پلی‌استر یا پلی‌آمید کمی گران‌تر است، اما قیمت آن بسیار کمتر از ابریشم، پنبه یا سایر الیاف طبیعی می‌باشد. بنابراین، برای خرید پارچه میکروفایبر نیازی نیست که مبلغ زیادی خرج کنید و قیمت مناسب آن از مزایای این پارچه محسوب می‌شود.
مقایسه پارچه میکروفایبر با پنبه
پنبه یک الیاف طبیعی است، در حالی که میکروفایبر از مواد مصنوعی و معمولاً ترکیبی از پلی‌استر و نایلون ساخته شده است. میکروفایبر بسیار نازک‌تر است و قطر آن تقریباً یک‌سوم قطر الیاف پنبه می‌باشد. پنبه نفوذپذیر و به‌اندازه‌ای نرم است که سطوح را خراش نمی‌زند، اما معایب زیادی نیز دارد:
به‌جای جذب آلودگی‌ها، آنها را به جلو می‌راند.
به علت اینکه از مواد ارگانیک ساخته شده، ممکن است محل تجمع بوی بد یا باکتری‌ها شود.
به‌آرامی خشک می‌شود.
پرز روی سطوح باقی می‌گذارد.
اما در مقابل میکروفایبر:
بسیار جاذب است و می‌تواند تا ۷ برابر وزن خود آب جذب کند. این ویژگی باعث می‌شود که برای تمیز کردن گرد و غبار سطوح خیلی مناسب باشد.
اگر به خوبی از آن استفاده و نگهداری کنیم، عمر طولانی‌تری دارد.
بدون پرز است.
طبق یک تحقیق از سازمان حفاظت محیط زیست ایالات متحده، میکروفایبر با ضخامت ۰٫۳۸ میکرومتر فقط با استفاده از آب می‌تواند تا ۹۸درصد باکتری‌ها و ۹۳درصد ویروس‌های سطوح را از بین ببرد. در حالی که پنبه تنها می‌تواند ۳۰درصد باکتری‌ها و ۲۳درصد ویروس‌ها را از بین ببرد. به همین دلیل میکروفایبر برای از بین بردن میکروب‌ها و باکتری‌ها بسیار مؤثرتر است.
روش تولید پارچه میکروفایبر
بیشتر پارچه‌های میکروفایبر ترکیبی از پلی‌استر و پلی‌آمید (نایلون) هستند. تولیدکنندگان این الیاف را به‌صورت جداگانه تولید کرده و سپس با استفاده از حرارت آنها را به هم ترکیب می‌کنند.
پلی‌استر ویژگی مقاومت کششی بالایی دارد، بنابراین می‌توان آن را به شکل‌های مختلفی درآورد. مرکز و هسته اکثر پارچه‌های میکروفایبر از جنس پلی‌استر است. این هسته‌ها معمولاً به شکل ستاره هستند. پلی‌آمید به داخل فاصله‌های بین نوک‌های این الیاف پلی‌استر ستاره‌ای وارد می‌شود. چگالی پلی‌آمید از پلی‌استر کمتر است و مقاومت کششی نیز کمتری دارد.
در نتیجه نمی‌توان پلی‌آمید را به اشکال پیچیده‌ای درآورد، اما به عنوان یک پرکننده عالی عمل می‌کند. پلی‌استر ساختار میکروفایبر را تشکیل می‌دهد و پلی‌آمید حجم آن را افزایش می‌دهد. در دستمال‌های میکروفایبر، پلی‌استر وظیفه سایندگی را بر عهده دارد و پلی‌آمید قابلیت جذب را در اختیار دارد و ضخامت پارچه را بیشتر می‌کند.
ویژگی‌های میکروفایبر
ضخامت بسیار کم یکی از ویژگی‌های برجسته میکروفایبر است. میکروفایبر ۳ برابر نازک‌تر از پنبه و ۲ برابر نازک‌تر از ابریشم است. ویژگی‌های دیگر آن شامل:
- نرمی و لطافت
- ضدباکتری
- ضدحساسیت
- قدرت جذب بالا
- نفوذپذیری
- شست‌وشوی آسان
به دلیل ضخامت بسیار کم الیاف، میکروفایبر قدرت دفع رطوبت بالایی دارد. به همین دلیل حوله‌ها و لباس‌های میکروفایبر در زمان کمی خشک می‌شوند. میکروفایبر باعث ایجاد آلرژی نمی‌شود، زیرا کنه‌ها و باکتری‌ها را در خود نگه نمی‌دارد. به‌علاوه، این پارچه برای پوشش بعضی از لوازم مانند مبل و صندلی مناسب است. همچنین میکروفایبر در برابر لکه‌ها مقاوم است و به نگهداری ویژه‌ای نیاز ندارد.
انواع پارچه میکروفایبر
۱. میکروفایبر بافت وافل (Waffle weave microfibre)
میکروفایبر بافت وافل به خاطر الگوی مشبک و برجسته‌ای که دارد، برای تمیز کردن شیشه‌ها بسیار مناسب است. این نوع میکروفایبر باعث می‌شود که سطح تماس کمی داشته باشد و در نتیجه، لغزیدگی را افزایش داده و اصطکاک را کاهش می‌دهد.
۲. میکروفایبر بافت شکافی
در این نوع میکروفایبر، الیاف در حین تولید از هم شکافته می‌شوند و در نتیجه، روی سطح آن حلقه‌های ریز زیادی به وجود می‌آید. این پارچه نرم و صاف است، اما وقتی با پوست تماس می‌گیرد، به آن می‌چسبد.
۳. میکرومودال (Micromodal)
این نوع میکروفایبر به خاطر قطر کم الیافش در دسته میکروفایبر‌ها قرار می‌گیرد. میکرومودال از ۱۰۰ درصد پلی‌آمید تشکیل شده و جایگزینی نرم‌تر برای پارچه مودال است. این پارچه در مقایسه با پارچه‌های دیگر میکروفایبر، قابلیت ارتجاع بیشتری دارد ولی دوام کمتری دارد.
۴. اولتراسوید (Ultrasuede)
اولتراسوید یکی از اولین انواع میکروفایبر است و به عنوان جایگزینی برای چرم جیر طبیعی استفاده می‌شود. این نوع الیاف کمی بزرگتر از الیاف دیگر پارچه‌های میکروفایبر هستند، اما چون قطر آنها کمتر از ۱ دنیر است، همچنان جزء میکروفایبر‌ها محسوب می‌شود.
۵. میکروفایبر بافت تخت (Flat-weave microfibre)
این نوع از بادوام‌ترین پارچه‌های میکروفایبر است، اما به اندازه میکروفایبر بافت شکافی جاذب نیست. این پارچه در بیشتر لباس‌ها و لوازم جانبی استفاده می‌شود.
۶. میکروفایبر شنیل (Chenille microfibre)
این پارچه دارای برآمدگی‌های ضخیم است که به یک پارچه نازک متصل شده‌اند. اغلب از این پارچه برای تولید دستکش‌های شست‌وشوی خودرو استفاده می‌شود و بیشتر برای کارهای نظافتی به کار می‌رود.
۷. پرولن (Prolen)
پرولن برند خاصی از پارچه میکروفایبر است که تنها از پلی‌پروپیلن تشکیل شده است. این پارچه ممکن است نرم‌تر و یا سفت‌تر از پارچه‌های میکروفایبر دیگر باشد.
۸. میکروفایبر تری (Terry microfibre)
این نوع میکروفایبر، معمولاً برای ساخت حوله‌ها استفاده می‌شود و به همین دلیل بسیار رایج است. به ندرت برای سایر منسوجات به کار می‌رود.
۹. میکروفایبر جیر (Suede microfibre)
این پارچه طوری طراحی شده که به نرمی جیر باشد و کرک کمی داشته باشد. این نوع میکروفایبر به خوبی عینک‌ها را تمیز می‌کند و در بسیاری از لباس‌ها و لوازم جانبی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دستمال‌های میکروفایبر به دو نوع چندبارمصرف و یک‌بارمصرف تقسیم می‌شوند و هر کدام مزایا و معایب خود را دارند. دستمال‌های چند بارمصرف بیشتر استفاده می‌شوند و باید بعد از هر بار شستشو شوند. در شرایط صحیح، این دستمال‌ها می‌توانند بین ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ بار شسته شوند. دستمال‌های یک‌بارمصرف معمولاً از محلول تمیزکننده اشباع شده‌اند و بعد از استفاده باید دور انداخته شوند.
کاربردهای پارچه میکروفایبر
اگرچه پارچه میکروفایبر بیشتر در محصولات نظافتی به کار می‌رود، نرمی و لطافت آن باعث شده که در تولید لباس‌ها و لوازم جانبی نیز محبوب باشد. این پارچه بسیار مقاوم است و به خوبی آب را جذب و دفع می‌کند. ویژگی‌های الکترواستاتیکی آن نیز برای تصفیه یا فیلتر کردن بسیار مناسب است. به همین دلیل، استفاده از این پارچه در ساخت ماسک‌های محافظ صورت نیز توسعه یافته است. در ادامه، رایج‌ترین کاربردهای پارچه میکروفایبر را در سراسر جهان معرفی می‌کنیم.
۱. تمیزکاری
در ابتدا طراحان این پارچه ترکیبی از پلی‌استر و پلی‌آمید را ایجاد کردند تا بهترین نتیجه را در نظافت به دست آورند.
آنها تلاش کردند تا هم دوام و هم قدرت جذب را در کنار هم ایجاد کنند. میکروفایبر به‌خاطر طراحی خاص الیافش می‌تواند آلودگی و کثیفی بیشتری را جذب کند. طبق تحقیقات علمی، میکروفایبر برای از بین بردن میکروب‌ها و ویروس‌های خطرناک روی سطوح نیز مفید است.
۲. لوازم منزل
چون میکروفایبر بسیار جذب‌کننده و بادوام است، تولیدکنندگان از این ماده برای ساخت انواع مختلف حوله (مانند حوله حمام، حوله آشپزخانه و لیف حمام) استفاده می‌کنند. گاهی اوقات از میکروفایبر برای تولید ملافه و روبالشی نیز استفاده می‌شود، زیرا قدرت جذب و نرمی فوق‌العاده‌ای دارد. طراحان مبلمان نیز به‌خاطر قابلیت جذب و جلوگیری از نفوذ رطوبت میکروفایبر، گاهی از آن برای تولید پارچه‌های رومبلی استفاده می‌کنند. از دیگر محصولات پرکاربرد ساخته‌شده از پارچه میکروفایبر می‌توان به روتختی اشاره کرد.
۳. صنعت
ویژگی‌های الکترواستاتیک میکروفایبر آن را برای فیلتراسیون بسیار مناسب کرده است. به همین دلیل از این ماده به‌عنوان الیاف فیلتراسیون صنعتی برای وظایف مختلف استفاده می‌شود. بعضی از پیمانکاران ساختمانی نیز به‌خاطر تراکم بالای الیاف میکروفایبر از آن به‌عنوان عایق استفاده می‌کنند.
۴. پوشاک و لوازم جانبی
ویژگی‌های کلیدی میکروفایبر که آن را به ماده‌ای مناسب برای تولید پوشاک و لوازم جانبی تبدیل می‌کند، نرمی، دوام و خاصیت جلوگیری از رطوبت است. میکروفایبر بیشتر برای تولید دامن و ژاکت زنانه مورد استفاده قرار می‌گیرد و به‌دلیل مقاومتش در برابر لکه‌ها بسیار محبوب است. برخی انواع خاصی از میکروفایبر هم به منسوجات چرمی نزدیک‌اند و برای تولید کمربند، کیف پول، کیف‌دستی و سایر لوازم جانبی به‌جای چرم طبیعی یا مصنوعی استفاده می‌شوند.
نحوه شستن دستمال جادویی و دستمال های آشپزخانه
تأثیر پارچه میکروفایبر بر محیط‌زیست
اگرچه تولید میکروفایبر تنها بخش کوچکی از کل تولید منسوجات مصنوعی در جهان را شکل می‌دهد، این ماده در مراحل مختلف چرخه استفاده‌اش تأثیرات منفی بر محیط‌زیست خواهد داشت.
تولید پلی‌استر و پلی‌آمید نیازمند استفاده از بسیاری مواد شیمیایی سمی و مصنوعی است که دفع صحیح آنها دشوار یا حتی غیرممکن است. پارچه میکروفایبر در طول استفاده هم میکروالیاف پلاستیکی را به آب‌ها وارد می‌کند و باعث آلودگی آبراه‌ها می‌شود و در آلودگی پلاستیکی نقش دارد. وقتی که عمر مفید آن به پایان می‌رسد، به زباله‌دان‌ها منتقل می‌شود یا به پلاستیکی آلاینده تبدیل می‌شود، زیرا هم پلی‌استر و هم پلی‌آمید قابل تجزیه بیولوژیکی نیستند.
منبع : چطور