“`html
آهن و تأثیر آن در یادگیری دانش‌آموزان
آهن یکی از ریزمغذی‌های بسیار مهم است، به ویژه برای کودکان شیرخوار، بچه‌های زیر شش سال، نوجوانان، و زنان باردار یا شیرده.
وجود مقدار مناسب این عنصر برای حفظ سلامت، رشد خوب و افزایش توان یادگیری بسیار ضروری است. هر چقدر آهن بیشتری در خون وجود داشته باشد، گلبول‌های قرمز بیشتری توسط مغز استخوان تولید می‌شوند.
وقتی بدن آهن کافی داشته باشد، گلبول‌های قرمز اکسیژن را به تمامی قسمت‌های بدن منتقل کرده و اکسیژن را درون ماهیچه‌ها ذخیره می‌کنند، و این مقداراکسیژن برای انجام فعالیت‌های ورزشی حیاتی است.
طبق گزارشی از سازمان بهداشت جهانی، بیش از 93% از جمعیت دنیا دچار کم‌خونی هستند که این میزان به 52% در میان دانش‌آموزان می‌رسد.
کم‌خونی ناشی از کمبود آهن یکی از مشکلات تغذیه‌ای است که می‌تواند باعث افت تحصیلی در دختران نوجوان شود.
علاوه بر آهن، دیگر مواد مغذی مانند اسید فولیک، ویتامین B6، ویتامین B12، ویتامین C و پروتئین نیز برای تولید خون لازم هستند و باید از طریق رژیم غذایی روزانه تأمین شوند.
علائم کمبود آهن
زمانی که سطح آهن بسیار پایین می‌آید، علائم کمبود آهن به وجود می‌آید که باید به آن توجه کرد.
این علائم در ابتدا نامحسوس و کم‌رنگ هستند، اما با بدتر شدن وضعیت، واضح‌تر می‌شوند. این علائم شامل موارد زیر است:
- خستگی
- سرگیجه
- کاهش ایمنی
- کاهش توانایی ورزشی
- رنگ‌پریدگی پوست
- تنگی نفس
- کاهش دید
- بدخلقی و کاهش حوصله
به عنوان مثال، دانش‌آموزی که دچار کمبود آهن است، ممکن است زود خسته شود، پاهایش را خیلی تکان دهد یا بدخلق شود.
بنابراین، اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، بهتر است فرزندتان را به پزشک ببرید یا یک آزمایش خون انجام دهید.
درمان دارویی کمبود آهن
بهترین و کم‌خطرترین روش برای درمان کم‌خونی ناشی از کمبود آهن استفاده از مکمل‌های خوراکی است. درمان با نمک‌های آهن مانند فروس سولفات بسیار مؤثر است و در اشکال قرص، کپسول یا مایع موجود است و باید مصرف آن‌ها ادامه یابد.
به یاد داشته باشید که ویتامین C جذب آهن را بهتر می‌کند.
بنابراین، بهتر است این مکمل‌ها را همراه با میوه‌هایی مثل پرتقال یا آبمیوه‌ها مصرف کنید. همچنین بهتر است قرص آهن را در آخر شب قبل از خواب استفاده کنید تا عوارض ناشی از آن کاهش یابد.
عادات غذایی خاص در دوران مدرسه و بلوغ اغلب موجب این می‌شود که به جای مصرف غذاهای خانگی، به غذاهای غیرخانگی مانند انواع ساندویچ‌ها، پیتزا و تنقلات کم‌ارزش مانند چیپس، نوشابه، شکلات و پفک روی آورند؛ و همین باعث می شود که نوجوانان در خطر کمبود آهن قرار بگیرند.
والدین باید این نکته را در نظر داشته باشند که وعده‌های غذایی دانش آموزان باید حاوی مواد غنی از آهن باشد.
به عنوان مثال، منابع غذایی غنی از آهن:
- گوشت قرمز
- اسفناج و جعفری
- میوه‌های خشک مانند برگه زردآلو
- جگر
- قلوه
- ماهی
- عدس، لوبیا و نخود
همان‌طور که برخی از مواد غذایی باعث افزایش جذب آهن می‌شوند، برخی دیگر مانع از جذب آهن می‌شوند.
این مواد غذایی اجازه نمی‌دهند که بدن آهن موجود در غذا را جذب کند، بنابراین زمانی که در حالافزایش میزان آهن بدن خود هستید، بهتر است از مصرف این مواد غذایی پرهیز کنید.
این مواد خوراکی شامل:
- تخم‌مرغ
- شیر و پنیر
- شکلات و قهوه
- چغندر و لبو
چگونه فقر آهن کودکم را تشخیص دهیم؟
اگر
“`
اگر هر یک از نشانه‌های بالا را در دانش‌آموز خود مشاهده کردید، بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
اگر پزشک تشخیص دهد که دانش‌آموز شما به کم‌خونی ناشی از کمبود آهن مبتلا است، او ممکن است برای درمان، مکمل‌های غذایی حاوی آهن تجویز کند.
اگر این مکمل‌ها موثر واقع نشوند و همچنان مشکل کمبود آهن ادامه یابد، ممکن است نیاز باشد آزمایش‌هایی انجام شود تا علت خونریزی یا بیماری بررسی شود، از جمله آزمایش‌هایی برای بررسی مسائل مرتبط با دستگاه گوارش.
در اینجا چند نکته برای کمک به شما برای آمادگی برای دیدار با پزشک وجود دارد و همچنین آنچه از پزشک خود می‌توانید انتظار داشته باشید.
فقر آهن در دختران
هر دختر جوانی که به سن بلوغ می‌رسد، ممکن است مقداری آهن از دست بدهد.
اگر قاعدگی بسیار شدید نباشد و او در رژیم غذایی خود گوشت، به‌خصوص گوشت قرمز، داشته باشد، معمولاً مشکلی پیش نمی‌آید.
در سال‌های نخست قاعدگی، معمولاً نیازی به مصرف مکمل آهن نیست، اما پس از حدود ۵ تا ۶ سال از شروع قاعدگی، ممکن است ذخایر آهن فرد کاهش یابد و نیاز به مصرف قرص آهن باشد.
در این مواقع، برخی از پزشکان پیشنهاد می‌کنند که اگر در هفته ۲ تا ۳ قرص آهن مصرف شود، این می‌تواند ذخایر آهن را حفظ کند.
عوارض جانبی مکمل آهن
خوردن مقدار زیادی آهن از مکمل‌ها می‌تواند به دستگاه گوارش آسیب بزند و منجر به یبوست شود.
اگر دچار یبوست هستید، می‌توانید آب آلوی طبیعی مصرف کنید که کمک می‌کند روده‌ها به درستی کار کنند و همچنین منبع خوبی از آهن است.
استفاده از نرم‌کننده‌های مدفوع یا ملین‌ها نیز می‌توانند موثر باشند. ممکن است شما همچنین از سوزش معده، ناراحتی در ناحیه شکم، تهوع و استفراغ یا در موارد نادر اسهال رنج ببرید.
بهتر است آهن را در زمان‌های مختلف روز مصرف کنید تا بفهمید چه زمانی بهترین زمان برای بدن شماست.
اگر معده‌تان ناراحت می‌شود یا سوزش معده دارید، سعی کنید از مصرف آن قبل از خواب پرهیز کنید، زیرا دراز کشیدن می‌تواند ناراحتی‌تان را بیشتر کند.
اگر فقط بعد از مصرف آهن دچار حالت تهوع هستید، می‌توانید آن را به هنگام خواب بخورید تا بتوانید بخوابید و احساس ناراحتی نکنید.
اگر این عوارض آزارتان می‌دهد، لطفاً با پزشک خود مشورت کنید.
پزشک می‌تواند با کاهش مقدار مصرف آهن و افزایش تدریجی آن، باعث بهبود مشکلات گوارشی شما شود.
او ممکن است توصیه کند که آهن را در دزهای کمتر ولی دفعات بیشتر مصرف کنید تا مشکل شما بهتر شود.
اگر این روش‌ها مفید نبود، ممکن است نیاز باشد که آهن را عمدتاً از غذا دریافت کنید یا از داروهایی استفاده کنید که اثرشان دیرتر نمایان می‌شود.
این دسته از داروها اگر چه از نظر جذب ایده‌آل نیستند، اما می‌توانند مشکلات شما را حل کنند.
یکی دیگر از عوارض استفاده از آهن، تغییر رنگ مدفوع به تیره‌تر است که این طبیعی است و نیازی به نگرانی ندارد، اما اگر متوجه وجود خون در مدفوع شدید، فوراً با پزشک تماس بگیرید.
بیشتر بخوانید :