در گذشته، تهران در محله‌ای به نام اودلاجان خلاصه می‌شد و به آن تهران قدیم می‌گفتند. این محله زمانی محل زندگی افراد ثروتمند بود و امروز به مکانی برای مهاجران افغانی و معتادان تبدیل شده است!
به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، اگر از خیابان مصطفی خمینی به یکی از کوچه‌های منطقه ۱۲ بروید، اهالی محله وقتی کسی را با دوربین ببینند، حتما او را راهنمایی می‌کنند که اینجا کجاست و باید احتیاط کند!
کوچه‌های باریک و خانه‌هایی با معماری قدیمی نشان می‌دهند که زمانی افراد مهمی آنجا زندگی می‌کردند. این وضعیت به یادمان می‌آورد که “هر سنگی در بیابان، همچنان ارزشمند است”.
درخت ۹۰۰ ساله
اما امروز، بعضی از این خانه‌های قدیمی به کارگاه لباس و انبار تبدیل شده‌اند و نشانه‌های تخریب روی دیوارهایشان دیده می‌شود. برخی از آنها کاملا ویران شده‌اند و برخی هم به شیوه‌ای مرمت شده‌اند. با این حال، زندگی در این کوچه‌ها حتی در تعطیلات نوروز هم همچنان ادامه دارد. دکانی‌ها، بقالی‌ها، ماست‌بندی‌ها، کفاشی‌ها و سبزی‌فروشی‌ها هنوز هم باز هستند.
با هر قدمی که برمی‌دارید، نشانه‌ای از گذشته پیدا می‌کنید که به شما فرصت نمی‌دهد درباره زمان فعلی فکر کنید. آرامگاه ابوالقاسم عزالدین یحیی(ع) و برج خشتی هشت‌ضلعی آن که مربوط به قرن هفتم هجری است، در اینجا قرار دارد. این برج در زمان مغول با گنبدی آجری تزئین شده بود. معمار این بنا «دیوه حسن» نام داشت.
در کنار این امامزاده، یک درخت چنار ۹۰۰ ساله با حدود ۷ متر قطر وجود دارد و به ثبت ملی رسیده است. زنان میانسالی که به این درخت می‌آیند، بعد از زیارت درخت، به صحن آرامگاه وارد می‌شوند.
سرای کاظمی
در نزدیکی امامزاده یحیی، سرای کاظمی قرار دارد که متعلق به فرزند سید احمد خان کاظمی بوده است. او که یکی از ماموران قدیمی دولت بوده، مستوفی اصطبل ناصرالدین شاه بود. این خانه شامل بخش‌های مختلفی مانند بیرونی، اندرونی، آب‌انبار، مطبخ و اصطبل است. بخش شاه‌نشین این خانه با اُرسی‌های زیبا تزیین شده است.
سرای کاظمی توسط شهرداری منطقه ۱۲ مرمت شده و اکنون به دفتر مدیریت بافت تاریخی تبدیل شده است. طبقه پایین این سرا به موزه مردم‌شناسی و طبقه بالا به گالری، تماشاخانه و کتابخانه تهران‌شناسی اختصاص یافته است.
حمام نواب
حمام نواب نیز متعلق به دوران صفویه است و در نقشه‌های تهران به عنوان گذر حمام نواب ثبت شده است. بخشی از فیلم «قیصر» مسعود کیمیایی نیز در این حمام فیلم‌برداری شده است. این بنا توسط دو خواهر به نام‌های سارا سلطان خاتون و سارا هاجر خاتون، دختران فردی به نام نواب ساخته شده است.
حمام نواب در سال ۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی ثبت شد. با این حال، بسیاری از گردشگرانی که این منطقه را انتخاب کردند تا در تعطیلات نوروز از آن بازدید کنند، به خاطر بسته بودن درها نتوانستند به داخل بروند؛ در حالی که رئیس سازمان میراث فرهنگی اعلام کرده بود که تمام بناهای تاریخی باید در تعطیلات نوروز تا ساعت ۱۹ به گردشگران خدمات ارائه دهند.
خانه مهرانگیز و کامبیز
خانه مهرانگیز و کامبیز مربوط به دوره قاجاریه است و به آقا جلال تهرانی تعلق دارد. این خانه در کوچه میرزا محمود وزیر واقع شده و جایگیری سریال معروف «پدر سالار» بوده است. در حال حاضر، این مکان به خانه فرهنگ امامزاده یحیی تبدیل شده و اتاق پذیرایی‌اش با اسفنج پوشانده شده که به نظر می‌رسد فضایی برای بازی کودکان است. حوض کوچکی نیز در وسط حیاط وجود دارد و درهای آن از آهن ساخته شده است.
کوچه‌هایی که بوی طهران میدهد
خانه مهر انگیز و کامبیز
خانه دبیرالملک
خانه دبیرالملک به میرزا محمد خان فراهانی، یکی از کارکنان دولت قاجار تعلق دارد و اکنون به خانه اسباب بازی منطقه 12 تبدیل شده است!
خانه فخرالملوک
خانه فخرالملوک که بیشتر از 120 سال قدمت دارد، مربوط به دوره قاجاریه است و به فخرالملوک و نیّرالملوک، دختران میرزا محمود تعلق دارد. آنها دوران نوجوانی خود را در این خانه گذرانده و پس از ازدواج فخرالملوک، او و همسرش این خانه را به مدرسه قرآن تبدیل کردند. داریوش مصوری که همراه با شریکش این خانه را خرید، پس از 90 درصد بازسازی، آن را به یک رستوران سنتی تبدیل کرده است.
خانه فخرالملوک/رستوران «نان و نمک»
او بیان می‌کند: شریک من یک شرکت مرمت ساختمان‌های قدیمی دارد و من هم کارشناس فرهنگ و هنر هستم. همیشه دوست داشتیم این خانه را بخریم و جایی برای فعالیت راه بیندازیم. در سال 74 مادربزرگ شریکم از این کوچه رد شده و تاج ساختمان توجه‌اش را جلب کرده و در حالی که این خانه به حالت زباله‌دانی درآمده بود، آن را خرید. در سال 87، ما خانه را از مادربزرگش گرفتیم و به نام وی در سازمان میراث فرهنگی ثبت کردیم.
مصوری می‌گوید: برای بازسازی این خانه 830 میلیون تومان هزینه کردیم و مرمت آن سه سال و هشت ماه طول کشید و سعی کردیم این خانه را کاربردی کنیم.
اسم رستوران سنتی ما «نان و نمک فخرالملوک» است و دلیل انتخاب این نام این است که فخرالدوله فرد خیری بود که در زمان قحطی تهران به مردم کمک می‌کرد، بنابراین این اصطلاح ارزشی را انتخاب کردیم. در رستوران «نان و نمک فخرالملوک» غذاهای سنتی سرو می‌شود.
مصوری ادامه میدهد: برخی از بالاترین مقام‌های رسمی خارجی به این خانه می‌آیند و خودشان می‌گویند که حس آرامش عجیبی دارند. یکی از مسئولانی که از ایتالیا آمده بود می‌گفت، “من سرداب‌های واتیکان را هم دیدم، اما حس آرامشی که در سرداب اینجا داشتم، مثل همان حس در سرداب واتیکان بود.” محبوب‌ترین غذایی که خارجی‌ها در این رستوران انتخاب می‌کنند کباب تابه‌ای و بادمجان شکم پر است.
خانه‌های تاریخی اودلاجان
“`html
خانه‌های تاریخی اودلاجان
تهران قدیم
تهران قدیم
سایت رضیم
“`
### توضیحات مربوط به متن:
این تصاویر و عناوین اشاره به بخش‌های قدیمی و تاریخی تهران دارند. کوچه‌ها و خانه‌های اودلاجان به عنوان نمادهایی از تهران قدیم شناخته می‌شوند. در این تصاویر، زیبایی و روح تاریخی این مناطق نمایان است که بوی قدیم را به ما می‌رسانند. همچنین، سایت رضیم محلی برای بررسی و آشنایی بیشتر با این بخش‌های فرهنگ و تاریخ تهران می‌باشد.