روغن زیتون بهعنوان یکی از سالمترین روغنهای گیاهی، نقش مهمی در رژیم غذایی بسیاری از مردم جهان ایفا میکند. انتخاب یک روغن زیتون باکیفیت نهتنها طعم غذاها را بهتر میکند، بلکه تأثیر مستقیمی بر سلامت بدن دارد. با توجه به تنوع زیاد برندها، انواع و درجههای کیفی روغن زیتون در بازار، انتخاب گزینه مناسب ممکن است چالشبرانگیز باشد.
در این مقاله به شما کمک میکنیم تا با شناخت انواع مختلف روغن زیتون، بررسی ویژگیهای کیفی، خواندن برچسبها و دانستن معیارهای خرید، بتوانید بهترین انتخاب را متناسب با نیاز و بودجهتان انجام دهید. با ما همراه باشید تا همه آنچه برای خرید روغن زیتون نیاز دارید را یاد بگیرید.
شناخت انواع روغن زیتون و کاربردهای آنها
برای انتخاب بهترین روغن زیتون، ابتدا باید با انواع آن آشنا شوید. نوع فرآیند استخراج روغن، میزان تصفیه، و کیفیت زیتونها بر نوع نهایی روغن تأثیرگذارند.
روغن زیتون فرابکر (Extra Virgin Olive Oil)
-
بهترین و خالصترین نوع روغن زیتون
-
حاصل اولین پرس سرد زیتونها بدون حرارت یا مواد شیمیایی
-
میزان اسیدیته کمتر از ۰.۸٪
-
طعم طبیعی، کمی تند و گس، همراه با رایحه زیتون تازه
-
مناسب برای: مصرف خام، سالاد، پخت سبک و دیپ
روغن زیتون بکر (Virgin Olive Oil)
-
کیفیت پایینتر از فرابکر، اما همچنان بدون مواد شیمیایی
-
میزان اسیدیته بین ۰.۸٪ تا ۲٪
-
طعم نزدیک به فرابکر اما با رایحه کمتر و تلخی اندک بیشتر
-
مناسب برای: پختوپز سبک، سسها، سرخکردن ملایم
روغن زیتون تصفیهشده (Refined Olive Oil)
-
بهدستآمده از روغن زیتون با کیفیت پایینتر، پس از تصفیه شیمیایی
-
بدون بو و طعم مشخص زیتون
-
اسیدیته پایین اما فاقد ترکیبات آنتیاکسیدانی طبیعی
-
مناسب برای: سرخکردن با دمای بالا، پختهای سنگین
روغن زیتون خالص یا ترکیبی (Pure/Light Olive Oil)
-
ترکیبی از روغن تصفیهشده با درصدی روغن بکر یا فرابکر
-
دارای طعم و ارزش تغذیهای کمتر
-
مناسب برای: پختوپز عمومی
نکاتی مهم برای شناسایی روغن زیتون باکیفیت
در هنگام خرید روغن زیتون، چند معیار اساسی وجود دارد که باید حتماً به آنها توجه کنید تا از خرید محصولی تقلبی یا بیکیفیت جلوگیری شود.
۱. توجه به نوع بستهبندی
-
بطریهای شیشهای تیره یا قوطی فلزی بهترین گزینهها هستند؛ زیرا نور و گرما را کمتر عبور میدهند.
-
از خرید روغن زیتون در بطریهای پلاستیکی یا شفاف خودداری کنید.
۲. بررسی برچسب محصول
برچسب محصول اطلاعات مهمی را در اختیار شما قرار میدهد:
ویژگی | چه چیزی را نشان میدهد |
---|---|
نوع روغن | فرابکر، بکر، تصفیهشده، ترکیبی |
کشور یا منطقه تولید | مناطق معروف مانند اسپانیا، ایتالیا، یونان یا شمال ایران |
تاریخ برداشت یا تولید | هرچه تازهتر، بهتر |
میزان اسیدیته | هرچه کمتر، کیفیت بالاتر (برای فرابکر <۰.۸٪) |
روش استخراج | پرس سرد یا Cold Pressed ترجیح دارد |
برای خرید بهترین روغن زیتون، باید سه نکته اساسی را در نظر بگیرید: اول، اصل بودن روغن زیتون؛ دوم، نوع روغن زیتون؛ و سوم، منطقهای که زیتونها در آنجا پرورش یافتهاند. به طور خلاصه، بهترین روغن زیتون، روغنی است که خالص باشد، از نوع روغنهای فرابکر یا بکر باشد.
روغن زیتون اصل
برای اینکه روغن زیتون اصل را تشخیص دهید، دو روش وجود دارد. اول، آزمایش کردن آن در آزمایشگاه؛ و دوم، استفاده از حس بویایی و چشایی شما. روش اول نیاز به توضیح خاصی ندارد، اما در روش دوم باید با طعم و بوی روغن زیتون خالص آشنایی داشته باشید و بدانید چگونه آن را بچشید و بو کنید.
برای بو کردن روغن زیتون، آن را در یک لیوان شیشهای باریک بریزید. با یک دست بدنه لیوان را نگه دارید و با دست دیگر دهانه را بپوشانید. گرمای دست شما باعث میشود که روغن کمی گرم شود و بوی بیشتری نیز از خود آزاد کند. به مدت یک دقیقه روغن را در لیوان بچرخانید و سپس دست را از روی دهانه بردارید و بو بکشید. روغن زیتون خالص باید بوی سبزی تازه، زیتون و گوجهفرنگی بدهد.
برای چشیدن روغن زیتون، یک قاشق چایخوری روغن را روی نوک زبان خود بریزید و چند ثانیه آن را در وسط زبان نگه دارید. سپس آرام آرام روغن را ببلعید تا انتهای زبان نیز طعم روغن را احساس کند.
زمانی که روغن خالص را میچشید، باید در ابتدای زبان طعم زیتون و حس تازگی و سبکی را تجربه کنید. در انتهای زبان، کمی تلخی و تندی حس خواهید کرد. همچنین روغن خالص باید در گلو کمی احساس سوزش ایجاد کند، اما سوزش نباید زیاد باشد؛ چرا که اگر این سوزش زیاد شود، به معنی بیش از حد اسیدی بودن روغن است.
انواع روغن زیتون
انواع روغن زیتون شامل فرابکر، بکر، تصفیه شده، سبک و پومیس هستند. بهترین گزینه برای مصرف، روغنهای فرابکر و بکر هستند و مصرف روغنهای تصفیه شده یا سبک و پومیس توصیه نمیشود.
روغن زیتون فرابکر و بکر
بهترین روغن زیتون برای استفاده، فرابکر و بکر است. این نوع روغن از میوه زیتون تازه و سالم و به روش پرس سرد استخراج میشود. این روش باعث میشود که خواص زیتون، مانند پلی فنولها، آنتیاکسیدانها، ویتامینها و مواد مفید دیگر حفظ شود. برخی افراد تنها روغن زیتون بکر و فرابکر را برای سالاد و غذاهای سرد توصیه میکنند و برای پخت و پز و استفادههای دیگر به روغنهای متفاوتتری روی میآورند. اما اگر شما میخواهید از خواص مفید این روغنها بهرهمند شوید، باید از روغنهای بکر یا فرابکر استفاده کنید، زیرا فقط این دو نوع خواص مفیدی دارند و انواع دیگر به اندازه این دو مفید نیستند.
روغن زیتون تصفیه شده یا سبک
روغن زیتون سبک همان روغن زیتون تصفیه شده است. ادعاها در مورد اینکه این روغن کم کالریتر و بهتر از دیگر روغنهاست، نادرست است و شما نباید به این تبلیغات توجه کنید. روغن زیتون تصفیه شده، مواد مفید روغنهای فرابکر و بکر را ندارد، چون در فرآیند تصفیه، علاوه بر بو و رنگ، این مواد مفید نیز حذف میشوند.
مصرف این روغن مضر نیست، اما به لحاظ اقتصادی منطقی نیست، چون کیفیت و خواص روغن بکر و فرابکر را ندارد و تفاوت چندانی با روغنهای ارزانتر ندارد. شما میتوانید با هزینه کمتر از روغن کنجد استفاده کنید.
روغن زیتون پومیس
این نوع روغن که در برخی از روغنهای زیتون ایتالیایی موجود در بازار نیز دیده میشود، برای مصرف انسانها مضر است، چون با مواد شیمیایی و حرارت از تفاله زیتونهایی که یک بار روغنگیری شدهاند استخراج میشود.
بهترین منطقه برای خرید روغن زیتون
بهترین روغن زیتون در دنیا متعلق به کشورهای ایتالیا و اسپانیا است و منطقی است که روغنهای این دو کشور را خریداری کنیم. اما خرید روغن از این دو کشور با دو مشکل بزرگ مواجه است.
یک: واردات این روغنها به صورت قانونی انجام نمیشود و هیچ نظارتی بر روی اصل بودن یا تقلبی بودن این روغنها نیست. به همین دلیل بسیاری از روغنهای موجود در بازار، شیشههایی مربوط به این دو کشور هستند ولی روغنهای ارزانتر را با مواد شیمیایی تولید کردهاند.
این روغنها بیبو و بیرنگ شده و با مقداری تفاله زیتون گرما میبینند تا طعم و عطر روغن زیتون را بگیرند. سپس، آنها را در شیشههای برندهای ایتالیایی و اسپانیایی بستهبندی کرده و به فروش میرسانند. استفاده از این روغنها میتواند برای سلامت شما مضر باشد.
دو: این روغنها حتی اگر بستهبندی نشده باشند، باید حتماً تأییدیه اتحادیه اروپا را داشته باشند تا واقعاً خالص و فرابکر بودنشان اثبات شود. در غیر این صورت، نمیتوان به نوشتههای روی بطری اعتماد کرد.
در ایران، مناطق مختلفی مانند رودبار، منجیل، طارم و شیراز دارای باغهای زیتون هستند. به دلیل آب و هوای مناسبی که رودبار دارد و شباهتش به آب و هوای مدیترانه، زیتونهای این منطقه روغنیترند و روغن زیتونی که از این زیتونها تهیه میشود، شیرینتر و خوشمزهتر است. به همین دلیل، بهترین انتخاب در ایران برای خرید روغن زیتون، روغن زیتون رودبار است.
با توجه به مواردی که گفتیم، بهترین روغن زیتون برای خرید، روغن زیتون فرابکر یا بکری است که از باغهای زیتون رودبار تهیه شده و شما از خالص بودن روغن اطمینان دارید.