پخت حبوبات یکی از مراحل اساسی در تهیه بسیاری از غذاهای ایرانی و بین‌المللی است. اما گاهی اوقات ممکن است فراموش کنیم حبوبات را از قبل خیس کنیم و این موضوع، پخت آنها را دشوارتر می‌کند. در چنین شرایطی، حبوبات سفت باقی می‌مانند یا زمان زیادی برای پخت نیاز دارند.
در این مقاله به روش‌های پخت حبوبات خیس نخورده می‌پردازیم و همچنین علت سفت شدن حبوبات پخته شده را بررسی می‌کنیم. با رعایت چند نکته ساده می‌توانید حبوباتی نرم، خوش‌طعم و کاملاً پخته شده داشته باشید؛ حتی اگر فرصت خیس کردن آنها را از دست داده‌اید.
چرا خیس کردن حبوبات پیش از پخت مهم است؟
خیس کردن حبوبات پیش از پخت به کاهش زمان پخت و هضم بهتر کمک می‌کند. این فرآیند:
-
آنزیم‌های ضد تغذیه‌ای مانند فیتات را کاهش می‌دهد
-
گازهای معده را کمتر می‌کند
-
باعث می‌شود حبوبات یکنواخت‌تر پخته شوند
با این حال، در صورت فراموشی، می‌توان از تکنیک‌هایی برای جبران این مرحله استفاده کرد.
روش‌های سریع و ساده برای پخت حبوبات خیس نخورده
اگر فراموش کرده‌اید حبوبات را از قبل بخیسانید، نگران نباشید. در ادامه چند روش کاربردی برای پخت سریع و مؤثر آنها آورده شده است.
۱. استفاده از زودپز
زودپز یکی از بهترین گزینه‌ها برای پخت حبوبات خیس نخورده است، چون:
-
فشار بخار بالا ساختار سفت حبوبات را سریع‌تر می‌شکند
-
زمان پخت را تا ۵۰٪ کاهش می‌دهد
زمان پیشنهادی پخت حبوبات در زودپز بدون خیس کردن:
| نوع حبوبات | زمان تقریبی در زودپز (دقیقه) |
|---|---|
| نخود | ۳۰–۴۰ |
| لوبیا چیتی | ۲۰–۳۰ |
| لوبیا قرمز | ۲۵–۳۵ |
| عدس | ۱۰–۱۵ |
| لوبیا سفید | ۳۰–۴۵ |
نکته: برای کاهش نفخ، بعد از جوش آمدن، کف روی آب را بگیرید و سپس درب زودپز را ببندید.
۲. روش جوشاندن و خیساندن فوری
این روش تلفیقی از پخت سریع و خیساندن است. مراحل آن:
-
حبوبات را با آب سرد در قابلمه بریزید.
-
آنها را تا جوش آمدن بجوشانید (حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه).
-
شعله را خاموش کرده، در قابلمه را بگذارید و اجازه دهید حبوبات برای یک ساعت در همان آب بمانند.
-
سپس آب آن را دور بریزید و با آب تازه حبوبات را بپزید.
این کار موجب نرم شدن دیواره حبوبات و تسریع در پخت می‌شود.
۳. استفاده از جوش‌شیرین برای تسریع در پخت
اضافه کردن یک‌چهارم قاشق چای‌خوری جوش‌شیرین به قابلمه پخت می‌تواند دیواره سلولی حبوبات را نرم کرده و زمان پخت را کاهش دهد.
احتیاط‌ها:
-
مقدار زیاد جوش‌شیرین طعم و رنگ حبوبات را تغییر می‌دهد.
-
در صورت استفاده، پس از پخت، حبوبات را با آب بشویید تا سدیم اضافی حذف شود.
علت سفت شدن حبوبات پخته شده چیست؟
سفت ماندن حبوبات حتی پس از مدت طولانی پخت دلایل مختلفی دارد. در ادامه مهم‌ترین علل و راهکارهای آن را بررسی می‌کنیم:
۱. کهنه بودن حبوبات
حبوبات کهنه یا قدیمی‌تر از یک سال به‌سختی پخته می‌شوند. با گذشت زمان، پوسته بیرونی آنها سخت و نفوذناپذیرتر می‌شود.
راه‌حل:
از حبوبات تازه یا تازه‌برشته‌شده استفاده کنید. در صورت نیاز، زمان پخت را بیشتر کرده یا از زودپز بهره بگیرید.
۲. افزودن نمک یا اسید در ابتدای پخت
افزودن نمک، گوجه‌فرنگی، رب، آب‌لیمو یا سرکه در آغاز پخت، دیواره حبوبات را سفت کرده و مانع نرم شدن آنها می‌شود.
راه‌حل:
-
چاشنی‌های اسیدی یا نمکی را در نیمه دوم پخت یا پس از پخت کامل حبوبات اضافه کنید.
۳. کم بودن آب در طول پخت
اگر آب پخت تبخیر شود و حبوبات خشک بمانند، بافت آنها سفت خواهد شد.
نکته کاربردی:
در حین پخت همیشه آب را کنترل کرده و در صورت نیاز آب گرم اضافه کنید.
۴. پخت روی شعله بسیار کم
حرارت کم، به‌ویژه در مراحل اولیه پخت، مانع از نفوذ آب به مغز حبوبات می‌شود.
پیشنهاد:
در ابتدای پخت، شعله را متوسط تا زیاد قرار دهید تا جوش کامل صورت گیرد، سپس شعله را کم کنید.
۵. املاح بالای آب
آبی که دارای سختی بالا یا مقدار زیاد کلسیم و منیزیم است، ممکن است مانع از نرم شدن حبوبات شود.
راه‌حل:
از آب تصفیه‌شده یا آب جوشیده برای پخت حبوبات استفاده کنید.
نکات طلایی برای پخت کامل و یکنواخت حبوبات
-
همیشه حبوبات را در آب زیاد بجوشانید تا فضای کافی برای جذب داشته باشند.
-
برای جلوگیری از نفخ، حبوبات را پس از پخت با آب گرم بشویید.
-
در صورت ترکیب چند نوع حبوبات (مثل آش یا سوپ)، هر کدام را جداگانه بپزید و سپس ترکیب کنید.
بهترین روش‌های پخت حبوبات بدون خیس کردن و جلوگیری از سفتی آنها
اگرچه خیس کردن حبوبات گام مهمی در آشپزی حرفه‌ای است، اما با تکنیک‌های جایگزین می‌توان این مرحله را جبران کرد. استفاده از زودپز، افزودن مقدار کم جوش‌شیرین، جلوگیری از اضافه کردن نمک در ابتدای پخت و انتخاب آب مناسب، همگی به پخت بهتر حبوبات کمک می‌کنند.
با رعایت نکات بالا دیگر نگران فراموشی خیس کردن حبوبات یا سفت ماندن آنها نباشید. با کمی دقت، می‌توانید همیشه حبوباتی نرم، خوش‌پخت و بدون نفخ داشته باشید؛ حتی در کمترین زمان ممکن.
روش پخت سریع حبوبات بدون خیساندن
خیساندن حبوبات قبل از استفاده و تعویض آب آنها، نه تنها می‌تواند زمان پخت آنها را کاهش دهد بلکه نفخ موجود در حبوبات را نیز از بین می‌برد. البته این کار نیاز به تعویض چندباره آب دارد. حبوبات بخشی مهم از غذای مردم ایران هستند. اما برای برخی افراد، پخت سریع حبوبات ممکن است کار دشواری باشد.
یادگیری روش‌های پخت حبوبات می‌تواند کمک کند که غذایی خوشمزه و مفید تهیه شود و همچنین لذت آشپزی را افزایش دهد. در اینجا تکنیک‌هایی برای پخت سریع حبوبات ارائه می‌شود تا بتوانید به راحتی حبوبات نرم و پخته تهیه کنید.
پخت سریع حبوبات به صورت جداگانه
حبوبات مانند نخود، لوبیا سفید، عدس و… هر کدام زمان‌های خاصی برای پخت دارند. همچنین زمان پخت آنها ممکن است با سایر مواد غذایی همخوانی نداشته باشد و آشپزی را سخت کند. بنابراین بهتر است حبوبات را قبل از اضافه کردن به بقیه مواد غذایی و به صورت جدا بپزید. این کار باعث می‌شود زمان پخت کمتری داشته باشید و مواد مغذی حبوبات نیز حفظ شود. همچنین هماهنگی بیشتری در پخت همه مواد ایجاد می‌شود.
پختن سریع حبوبات با چند روش ساده
چند روش برای پخت سریع حبوبات وجود دارد که قبل از افزودن به سایر مواد غذایی می‌توانید از آنها استفاده کنید. هر کدام از این روش‌ها به زمان خاصی نیاز دارد.
1. پخت سریع حبوبات در آب جوش
یکی از روش‌های سریع پخت حبوبات این است که آنها را به مدت یک ساعت در آب جوش بجوشانید. سپس بگذارید برای یک ساعت دیگر در همان آب جوشیده بمانند. این کار باعث می‌شود حبوبات کاملاً پخته و آماده استفاده شوند. فقط توجه داشته باشید که آب حبوبات را نباید دوباره استفاده کنید زیرا این آب نفخ حبوبات را گرفته و باید دور ریخته شود.
2. استفاده از زودپز برای پخت سریع‌تر
استفاده از زودپز یکی دیگر از راه‌های سریع پخت حبوبات است. زودپز می‌تواند آنها را سریع‌تر از روش‌های سنتی نرم کند. اما باید این نکته را در نظر داشته باشید که نمی‌توان همه نوع حبوبات را همزمان در زودپز قرار داد زیرا هر کدام زمان پخت متفاوتی دارند و ممکن است برخی از آنها نپخته یا له شوند.
3. استفاده از فلاکس و آب جوش
اگر زمان کافی دارید، می‌توانید حبوبات را در فلاکس با آب جوش قرار دهید. این روش باعث می‌شود که حبوبات نرم و پخته شوند. کافیست حبوبات را چند ساعت در فلاکس آب جوش گذاشته و درب آن را ببندید. پس از مدتی که آنها را از فلاکس خارج کنید، متوجه می‌شوید که حبوبات کاملاً پخته و نرم شده‌اند.
4. خیساندن حبوبات قبل از پخت
برای اینکه حبوبات سریع‌تر و بهتر پخته شوند، باید چند ساعت قبل از استفاده در آب خیس شوند. همچنین برای کاهش نفخ، هر ساعت آب حبوبات را تعویض کنید. هنگام خیساندن، البته می‌توان کمی نمک هم به آب اضافه کرد که به پخت سریع‌تر کمک کند. اما در زمان پخت روی اجاق، نباید از نمک استفاده کنید چرا که استفاده زود هنگام از نمک می‌تواند باعث سفت شدن حبوبات شود و آنها را نپخته بگذارد.
5. قرار دادن حبوبات خیس داده شده در فریزر
اگر به طور مکرر از حبوبات استفاده می‌کنید، یک راه ساده‌تر و سریع‌تر این است که بعد از خیساندن حبوبات به مدت 12 ساعت، آنها را در فریزر قرار دهید. این کار باعث می‌شود زمان کمتری صرف پخت آنها در زمان نیاز داشته باشید.
چطور نفخ حبوبات را از بین ببریم؟
برخی حبوبات مثل نخود ممکن است باعث نفخ شوند. این مسئله می‌تواند برای کسانی که معده حساسی دارند، مشکل ساز شود. برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است قبل از استفاده از حبوبات، نفخ آنها را کاهش دهیم. یکی از راه‌های مؤثر این است که حبوبات را قبل از پختن خیس کنیم و چند بار آب آنها را عوض کنیم. این کار علاوه بر کاهش نفخ، باعث می‌شود حبوبات سریع‌تر بپزند.
اگر وقت ندارید حبوبات را خیس کنید و به‌طور مستقیم از آنها در غذا استفاده کنید، می‌توانید کف سفیدی را که روی غذا ایجاد می‌شود، بردارید. این کف نشانه نفخ حبوبات است که روی غذا جمع شده است.
اگر در حین پخت غذا این کار را فراموش کرده‌اید و وقت زیادی از پخت گذشته است، می‌توانید مقداری زیره به غذا اضافه کنید تا نفخ حبوبات را از بین ببرد. یکی دیگر از راه‌ها این است که یک خیار را در غذا بگذارید، این کار هم می‌تواند کمک کند تا نفخ حبوبات برطرف شود.
روش های مقابله با حشره زدن انواع حبوبات
علت دیر پختن حبوبات و سفت شدن آنها چیست؟
حبوبات وقتی خیس شده باشند، سریع‌تر پخته می‌شوند. اما اگر همه کارهای لازم را برای پخت سریع انجام دهید و حبوبات هنوز هم سفت بمانند، ممکن است دلایل دیگری داشته باشد. اگر حبوبات قدیمی باشند، ممکن است خوب پخته نشوند و حتی هرگز نرم نشوند.
گاهی اوقات نوع آب هم تأثیر دارد و آب سخت ممکن است باعث دیر پختن حبوبات شود. در این صورت، می‌توانید از آب معدنی استفاده کنید. همچنین، اضافه کردن آب‌لیمو در حین پخت حبوبات به نرم شدن آنها کمک می‌کند.