آشنایی با آمپول کارموستین و عوارض جانبی آن (2 نکته مهم)

کارموستین چیست و چرا تجویز می‌شود؟

کارموستین (Carmustine) که به نام تجاری (BiCNU) نیز شناخته می‌شود، یک داروی ضد سرطان است که به جلوگیری از رشد و گسترش سلول‌های سرطانی در بدن کمک می‌کند.

کارموستین برای درمان انواع خاصی از سرطان مانند تومورهای مغزی، سرطان مغز استخوان، بیماری هوچکین، میلوم متعدد و لنفوم غیر هوچکین استفاده می‌شود. این دارو ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با دیگر داروها تجویز شود.

مکانیسم اثر کارموستین

کارموستین باعث تغییر در ساختار DNA و RNA می‌شود و به این ترتیب می‌تواند از اتصال اسیدهای آمینه و تولید پروتئین جلوگیری کند.

فارماکوکینتیک کارموستین

کارموستین می‌تواند از سد خونی – مغزی عبور کند. این دارو در کبد متابولیزه می‌شود و عمدتاً از طریق کلیه‌ها دفع می‌گردد.

نکات مهم قبل از مصرف کارموستین

• کارموستین ممکن است باعث آسیب جدی به مغز استخوان شود و در نتیجه خطر ابتلا به خونریزی یا عفونت‌های جدی را در برخی بیماران افزایش دهد.
• آزمایش‌های خون، مانند شمارش سلول‌های خونی، باید هر هفته انجام شود تا پیشرفت درمان زیر نظر باشد و عوارض جانبی کنترل شود.
• کارموستین همچنین ممکن است مشکلات جدی ریوی ایجاد کند. بیمارانی که از دوزهای بالا استفاده می‌کنند، در معرض خطر مشکلات ریوی قرار دارند، و این مشکلات ممکن است سال‌ها بعد از پایان درمان پدیدار شوند و حتی منجر به مرگ شوند، به ویژه در بیمارانی که در کودکی تحت درمان قرار گرفته‌اند.

احتیاط در رابطه با مصرف کارموستین

برای اطمینان از ایمنی این دارو برای شما، بهتر است سابقه پزشکی و هرگونه حساسیت خاص خود را به ویژه در موارد زیر با پزشک خود در میان بگذارید:

• نارسایی مغز استخوان.
• بیماری کبد.
• بیماری کلیوی.
• سابقه مشکلات ریوی یا تنفسی.

مقدار و نحوه مصرف کارموستین

بالغین: هر 6 هفته، به صورت وریدی 75 تا 100mg/m که طی 1 تا 2 ساعت تزریق می‌شود. این فرآیند به مدت دو روز ادامه می‌یابد و در صورت کاهش تعداد لکوسیت‌ها به زیر 2000 و یا پلاکت‌ها به زیر 2500، دوز دارو نصف می‌شود.

موارد منع مصرف کارموستین

• حساسیت شدید به دارو.
• لکوپنی (کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون).
• ترومبوسیتوپنی (کاهش تعداد پلاکت‌های خون).
• مشکلات حاد تنفسی.
• تماس اخیر با ویروس هرپس زوستر.

مصرف کارموستین در دوران بارداری و شیردهی

این دارو می‌تواند به جنین آسیب برساند یا باعث به وجود آمدن مشکلات در نوزاد در هنگام تولد شود، بنابراین اگر شما از این دارو استفاده می‌کنید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.

تا کنون مشخص نشده است که آیا این دارو به شیر مادر منتقل می‌شود و ممکن است برای کودک خطرناک باشد یا خیر؛ بنابراین قبل از مصرف کارموستین در دوران شیردهی، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض جانبی کارموستین

اگر بعد از مصرف این دارو، هر یک از عوارض زیر را تجربه کردید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

• بدتر شدن سرفه، تب یا مشکل در تنفس.
• تنگی نفس هنگام انجام فعالیت‌های سبک.
• احساس درد در قفسه سینه یا سرفه خشک.
• احساس ضعف، خستگی، کاهش اشتها، یا کاهش وزن سریع.
• تب،

“`html

لرزش، درد بدن، علائم آنفولانزا، و زخم در دهان و گلو.

• آسیب‌دیدگی آسان، خونریزی غیرمعمول (از بینی، دهان، واژن یا مقعد)، و لکه‌های بنفش یا قرمز در زیر پوست.
• پوست رنگ‌پریده، ضربان قلب سریع، مشکلات حواس‌پرتی.
• ادرار کمتر از معمول.
• خواب‌آلودگی، گیجی، تغییرات خلق‌وخو، تشنگی زیاد، تورم، افزایش وزن، و احساس تنگی نفس.
• سوزش یا تغییرات شدید روی پوست در محل تزریق.
• قرمزی چشم یا پوست یا احساس سوزن‌سوزن شدن زیر پوست و گرمای شدید (در 2 تا 4 ساعت پس از تزریق کارموستین).

عوارض جانبی دیگر (کمتر جدی):

• تهوع و استفراغ.
• سردرد.
• درد خفیف، تورم، قرمزی یا تیرگی در جایی که تزریق انجام شده است.



هشدارها درباره کارموستین

1- کارموستین باید با احتیاط در افرادی که مشکلات مغز استخوان، ریه‌ها یا کلیه دارند، استفاده شود.
2- ممکن است میان لوموستین و کارموستین مقاومت ایجاد شود.

توصیه‌های مصرف کارموستین

1- برای جلوگیری از مشکلات مغز استخوان، فاصله بین دوره‌های درمانی باید حداقل شش هفته باشد.
2- مقدار دارو باید در 2-1 ساعت تزریق شود تا از التهاب در محل تزریق جلوگیری شود.
3- کارموستین را می‌توان به‌صورت تزریق داخل شریان کبد نیز مصرف کرد.
4- در حین تزریق، اگر درد، سوزش یا تورم در محل تزریق، درد ناگهانی در قفسه سینه، تنگی نفس یا مشکل در بلع را حس کردید، سریعاً به کادر درمانی اطلاع دهید.
5- در طول درمان به‌ویژه بین دوره‌های شیمی‌درمانی، رژیم غذایی مناسبی داشته باشید.
6- در طول روز (به ویژه روزهایی که دارو داده می‌شود) به اندازه کافی آب و مایعات بنوشید مگر اینکه نیاز به کنترل دقیق وجود داشته باشد. اگر چنین شرایطی وجود دارد، با پزشک یا داروساز مشورت کنید.



ارزیابی بالینی بیمار در حین مصرف کارموستین

• ترومبوسیتوپنی و لوکپنی: بررسی علائم خونریزی، هماچوری، کبودی یا لکه‌های قرمز 6-4 هفته بعد از شروع درمان.
• قرمزی پوست ممکن است در حین تزریق وریدی ایجاد شود و معمولاً 4-2 ساعت بعد از بین می‌رود.
• تنگی نفس، صداهای غیرعادی در ریه، سرفه خشک، و درد قفسه سینه.
• اشتهای غذایی: غذاهای دلخواه و غیر دلخواه.
• التهاب مخاط و ترک خوردن پوست.
• از انجام کارهای پزشکی مانند تزریق و تنقیه در مشکلات 6-4 هفته بعد از مصرف دارو پرهیز کنید.

آموزش به بیمار و خانواده برای مصرف کارموستین

• حفظ ایزولاسیون حفاظتی.
• هرگونه تغییر در سرفه یا تنفس را گزارش کند.
• از مصرف غذاهای حاوی اسید سیتریک و غذاهای داغ و خام خودداری کند.
• هرگونه خونریزی، لکه‌های سفید یا زخم را به پزشک اطلاع دهد و روزانه دهان خود را بررسی کند.
• نباید از آسپرین استفاده کند.

“““html

• از مصرف ایبوپروفن خودداری کنید و از تیغ و دهان‌شویه‌های تجاری استفاده نکنید.
• هر گونه نشانه‌ای از کم‌خونی (مثل خستگی، احساس تحریک‌پذیری، تنفس دشوار، و غش کردن) را به پزشک گزارش کنید.
• در صورت مشاهده علائم عفونت مانند گلودرد و تب، به پزشک اطلاع دهید.

شرایط نگهداری کارموستین

ویال باز نشده این دارو باید در دمای بین 2 تا 8 درجه سانتی‌گراد و به دور از نور خورشید نگهداری شود.