آشنایی با دفراسیروکس و موارد مصرف آن (2 نکته مهم)
موارد مصرف دفراسیروکس
دفراسیروکس (Deferasirox) یک داروی خاص است که به حذف آهن اضافی از بدن کمک می‌کند. این دارو به ویژه وقتی که آهن به طور مزمن در بدن جمع شده باشد، مانند زمانی که فرد خون دریافت کرده یا به بیماری‌هایی مانند تالاسمی مبتلا است، تجویز می‌شود تا میزان آهن اضافی را کاهش دهد.
دفراسیروکس می‌تواند برای کودکان بالای ۲ سال استفاده شود.
نام تجاری: اسورال، Exjade
مکانیسم اثر دفراسیروکس
این دارو با ترکیب شدن با آهن، به دفع آهن از طریق مدفوع کمک می‌کند.
فارماکوکینتیک دفراسیروکس
نیمه عمر این دارو بین ۸ تا ۱۶ ساعت است و اثر آن معمولاً ۴ تا ۱.۵ ساعت پس از مصرف خوراکی احساس می‌شود. بیشتر این دارو از طریق مدفوع دفع می‌شود.
این دارو در کبد متابولیزه می‌شود و چند مکانیسم مختلف در این فرآيند دخالت دارند.
موارد و مقدار مصرف دفراسیروکس
درمان تجمع آهن بدنبال انتقال خون
به بزرگسالان و کودکان بالای ۲ سال: این دارو باید با دوز mg/kg 20 به صورت خوراکی و با معده خالی، ۳۰ دقیقه قبل از غذا مصرف شود. بر اساس اندازه‌گیری ماهیانه فریتین سرم، دوز دارو هر ۳ تا ۶ ماه ممکن است ۵ یا ۱۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تنظیم شود.
حداکثر دوز مجاز mg/kg 30 است. اگر سطح فریتین سرم کمتر از g/L 500 باشد، باید مصرف دارو متوقف شود.
مصرف دفراسیروکس در دوران بارداری و شیردهی
در مورد داروهای گروه B در دوران بارداری، در مطالعات روی حیوانات خطر بزرگی برای جنین مشاهده نشده اما هنوز در مورد انسان اطلاعات کافی وجود ندارد. همچنین، در برخی مطالعات نشان داده شده که در سه ماهه اول بارداری، خطر زیادی برای جنین وجود ندارد و این مساله در بقیه دوران بارداری نیز تایید نشده است.
مصرف در شیردهی: هنوز مشخص نیست که آیا این دارو به شیر مادر منتقل می‌شود یا نه، بنابراین باید با احتیاط مصرف شود.
عوارض جانبی دفراسیروکس
- اعصاب مرکزی: احساس گیجی، خستگی، تب و سردرد.
- چشم، گوش، حلق و بینی: مشکلات شنوایی، عفونت گوش، عفونت نازوفارنکس، گلو درد، رینیت، مشکلات بینایی و عفونت لوزه.
- دستگاه گوارش: درد شکمی، اسهال، تهوع و استفراغ و احتمال سمیت کبدی.
- تنفسی: برونشیت، سرفه و عفونت در دستگاه تنفسی.
- پوست: بروز راش و کهیر.
- سایر عوارض: شبیه به علائم آنفلوانزا.
مسمومیت با دفراسیروکس و درمان آن
در صورتی که فرد بیش از حد از دارو استفاده کند، ممکن است دچار تهوع و اسهال شود. در این شرایط، ممکن است نیاز به القای استفراغ و شستشوی معده باشد.
اثر دفراسیروکس بر آزمایش‌های تشخیصی
این دارو می‌تواند باعث افزایش سطح آنزیم‌های کبدی و کراتینین در آزمایشات شود.
تداخلات دارویی دفراسیروکس
- داروهایی که کبد آن‌ها را متابولیزه می‌کند
- داروهایی که عوارض گوارشی ایجاد می‌کنند
- شلاته کننده‌های آهن
- داروهایی که آسیب به کلیه ها وارد می‌کنند
- داروهای متصل شونده به آنیون‌ها و یون‌های چند ظرفیتی
“`html
هشدارها در مورد مصرف دفراسیروکس
ممنوعیت مصرف همزمان: سیروفووید، استرپتوزوسین
خودداری از مصرف همزمان یا انتخاب داروی جایگزین:
آلومینیوم هیدروکسید، آمینوفیلین، آتازاناویر، باسیتراسین، باربیتورات‌ها، کلسیترامین، کولستیمتات، افاویرنز، فروس گلوکونات، فروس سولفات، فنی توئین، لوونورژسترول، لوپیناویر، ریتوناویر، مدروکسی پروژسترون، متوتروکسات، پلی میکسینB، پریمیدون، ریفامپین، سوکرالفیت، تئوفیلین، توبرامایسین و …
مصرف با احتیاط و تحت نظر پزشک: استازولامید، آسیکلوویر، آدفوویر، داروهای مسکن مانند پیروکسیکام، ایبوبروفن، داروهای قلبی مانند انالاپریل، داروهای شیمی درمانی مانند کربوپلاتین، سیس پلاتین، داروهای اعصاب مانند کاربامازپین، کلوزاپین، آنتی بیوتیک‌ها، ایمن گلوبین‌ها، ضد ویروس‌ها و …
موارد منع مصرف دفراسیروکس
- حساسیت به دفراسیروکس
- افزایش سطح کراتینین بالای ۲ یا CrCl کمتر از ۴۰میلی لیتر بر دقیقه
- افرادی که در معرض خطر ابتلا به سندرم میلو دسیپلاستیک هستند.
- در مراحل پیشرفته بدخیمی‌ها
- پلاکت کمتر از ۵۰ هزار
- نارسایی کبد
موارد احتیاط در رابطه با دفراسیروکس
- نارسایی کبدی به ویژه در کودکان
- نارسایی کلیوی یا افرادی که به نارسایی کلیوی مستعد هستند
- در صورتی که بیمار تحت درمان با داروهای دارای عوارض کلیوی باشد.
- بیماران مبتلا به اختلالات خونی
- در افراد بالای ۵۵ سال
- در افراد با وضعیت بدنی نامناسب
هشدارهای مهم در رابطه با دفراسیروکس
- باید به دقت وضعیت کلیوی، کبدی و دلیل خونریزی گوارشی در بیمار بررسی شود.
- آزمایش‌های منظم باید برای بررسی CrCl، آنزیم‌های کبدی، بیلی روبین و غیره تحت نظر پزشک انجام شود.
- در افراد مسن که دارای اختلالات خونی بدخیم یا پلاکت پایین هستند، احتمال بروز عوارض خونی و خونریزی گوارشی وجود دارد و در صورت مشاهده علائم، باید درمان قطع شود.
پیگیری‌های بالینی دفراسیروکس
- توجه به علائم خونریزی گوارشی
- نحوه مصرف دارو بسته به برند آن متفاوت است، بنابراین قبل از مصرف بروشور را به دقت مطالعه کنید.
- پیگیری Cr و CrCl هر ۲ تا ۴ هفته پس از شروع مصرف
- آزمایش‌های بررسی عملکرد کبد هر ۲ تا ۴ هفته
- معاینه و آزمایشات چشمی سالانه
- پایش پروتئین خون و شمارش سلول‌های خونی و سطح آهن خون ماهانه
ملاحظات اختصاصی دفراسیروکس
۱- به طور ماهیانه عملکرد کبدی باید بررسی شود.
۲- قبل از شروع درمان و سپس ماهیانه سطح کراتینین باید بررسی شود. به صورت دوره‌ای باید بیماران از نظر دفع پروتئین نیز بررسی شوند.
۳- در صورت افزایش سطح کراتینین…
“`
دوز دارو باید تنظیم شود یا دارو به طور کاملقطع گردد.
4- قبل از شروع درمان و سپس هر سال بیمار باید از نظر قدرت بینایی و شنوایی بررسی شود.
5- اگر راش‌های جلدی خفیف تا متوسط ایجاد شد، می‌توان درمان را ادامه داد. اما در صورت بروز راش شدید، دوز دارو باید کاهش یابد یا دارو کاملاً قطع شود. در صورت نیاز می‌توان از کورتیکواستروئیدها استفاده کرد.
نکات توصیه شده برای بیماران در دوران مصرف دفراسیروکس
1- به بیمار بگویید دارو را در زمان مشخصی از روز و با شکم خالی، نیم ساعت قبل از غذا مصرف کند.
2- دارو نباید جویده یا بلعیده شود.
3- به بیمار توصیه کنید دارو را در آب، آب پرتقال یا آب سیب حل کند و سپس مصرف نماید. مقدار باقیمانده در لیوان نیز باید با کمی آب نوشیده شود.
4- این دارو نباید همزمان با آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم مصرف شود.
5- بیمار باید هر ماه آزمایش‌های خونی انجام دهد تا اثربخشی درمان و عوارض جانبی احتمالی را مورد ارزیابی قرار دهد.
6- به بیمار بگویید هرگونهتغییرات در شنوایی و بینایی، راش، درد شکمی، زردی پوست یا چشم، بی رنگی مدفوع و یا سیاهی ادرار را گزارش دهد.
7- بیمار باید اگر دچار گیجی شد، از رانندگی و کار با دستگاه‌های خطرناک خودداری کند.
8- مصرف در سالمندان: در سالمندان باید به علت احتمال ابتلا به اختلالات کبدی، کلیوی و قلبی با احتیاط دارو مصرف شود. در صورت امکان بهتر است از داروهای دیگر استفاده شود.
9- مصرف در کودکان: اثرات این دارو در بزرگسالان و کودکان مشابه است.
داروهای مشابه دفراسیروکس
- دفروکسامین
- دیمرکاپرول
- کلسیم دی سدیم ادتا
- پنسیلامین
- سوکسیمر
- دی فری پرون
