آشنایی کامل با داروی دیسوپیرامید (2 نکته مهم)
موارد مصرف و عوارض دیسوپیرامید
دیسوپیرامید (Disopyramide) برای جلوگیری و درمان آریتمی‌های قلبی، به ویژه بعد از حمله قلبی و همچنین آریتمی‌هایی که در قسمت فوقانی قلب هستند، استفاده می‌شود. این دارو کمک می‌کند تا فعالیت عضله قلب و سرعت انتقال سیگنال‌های الکتریکی در آن (به جز سرعت انتقال در مناطق خاصی از قلب) کاهش یابد. در بافت‌هایی که فعالیت بیشتری دارند، فرآیند دپولاریزاسیون به کندی انجام شده و دوره‌ای که قلب نمی‌تواند تحریک شود، افزایش می‌یابد. با این حال، انتقال سیگنال در مسیرهای جانبی طولانی‌تر خواهد شد.
دیسوپیرامید تأثیر منفی بر روی توان انقباضی قلب دارد. این به این معنی است که این دارو مدت زمان پتانسیل عمل را افزایش داده و تفاوت بین دوره عدم تحریک در ناحیه سالم قلب و ناحیه آسیب‌دیده را کاهش می‌دهد.
مکانیسم اثر دیسوپیرامید
دیسوپیرامید اثرات عضله قلب و سرعت الکتروفیزیولوژیک آن (به جز در گره‌های خاص) را تضعیف می‌کند. فرآیند دپولاریزاسیون در بافت‌های با خودکاری زیاد کند می‌شود و دوره عدم تحریک موثر در دهلیز و بطن افزایش می‌یابد. اما هدایت در مسیرهای جانبی بیشتر می‌شود. دیسوپیرامید همچنین تأثیر منفی بر روی انقباض قلب دارد.
فارماکوکینتیک دیسوپیرامید
این دارو به سرعت و تقریباً به طور کامل جذب می‌شود. متابولیسم آن در کبد انجام می‌گیرد و یکی از متابولیت‌های اصلی آن خاصیت ضد آریتمی و ضد موسکارینی دارد. نیمه عمر دیسوپیرامید در افراد سالم 7 ساعت و در افرادی که مشکلات کلیوی دارند، بین 8 تا 18 ساعت است. زمان لازم برای رسیدن به اوج غلظت دارو در خون، 2 ساعت است.
پس از مصرف 300 میلی‌گرم دیسوپیرامید، تأثیر درمانی آن بین 30 دقیقه تا 3.5 ساعت آغاز می‌شود. طول تأثیر این دارو بعد از مصرف 300 میلی‌گرم، بین 1.5 تا 8.5 ساعت است. تقریباً 80 درصد از دارو از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود.
مصرف دیسوپیرامید در دوران بارداری و شیردهی
این دارو در گروه C قرار دارد. این به این معنی است که مطالعات انجام شده در حیوانات نشان می‌دهد که این دارو ممکن است بر جنین تأثیرات منفی داشته باشد، اما تحقیقات کافی روی انسان‌ها انجام نشده است. با این حال، ممکن است مزایای استفاده از این دارو در زنان حامله از خطرات آن بیشتر باشد. در دوران شیردهی نیز، دیسوپیرامید به شیر مادر ترشح می‌شود، بنابراین در این دوره توصیه می‌شود از روش‌های دیگری برای تغذیه نوزاد استفاده کنید.
موارد منع مصرف دیسوپیرامید
این دارو نباید در بیمارانی که به انسداد درجه دوم یا سوم قلب، نارسایی عملکرد گره سینوسی (مگر در مواردی که از ضربان‌ساز استفاده شده باشد)، شوک کاردیوژنیک، حساسیت شدید به دارو و افزایش فاصله QT در نوار قلب مبتلا هستند، مصرف شود.
عوارض جانبی دیسوپیرامید
- مشکلات عصبی: سرگیجه، سردرگمی، افسردگی، خستگی، ضعف عضلانی، غش، سردرد، تحریک‌پذیری.
- مشکلات قلبی و عروقی: افت فشار خون، نارسایی احتقانی قلب، بلوک قلبی، ورم، درد قفسه سینه، آریتمی.
- مشکلات پوستی: درماتوز، خارش، جوش.
- مشکلات چشمی و بینی: تاری دید، خشکی چشم‌ها و بینی.
- مشکلات گوارشی: تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، نفخ، درد شکم، یبوست، خشکی دهان.
- مشکلات ادراری و تناسلی: احتباس و تأخیر در ادرار، ناتوانی جنسی, دیس اوری.
- مشکلات کبدی: زردی انسدادی.
- مشکلات متابولیک: کاهش قند خون، هایپوکالمی، افزایش وزن.
- مشکلات عضلانی و اسکلتی: ضعف و درد عضلانی.
- مشکلات تنفسی: تنگی نفس.
توجه: اگر فشارخون کمی پایین بیاید، یا مشکلات قلبی مانند نارسایی پیشرونده قلبی یا بلوک قلبی به وجود آید، و یا اگر طول کمپلکس QRS تا 50-25 درصد بیشتر از حد معمول شود و فاصله QT طولانی‌تر شود، باید مصرف دارو متوقف شود.
تداخلات دارویی دیسوپیرامید
- اگر دیسوپیرامید همراه با داروهای دیگر ضد آریتمی مصرف شود، ممکن است عوارض اضافی یا خطر مسمومیت قلبی بروز کند.
- مصرف دیسوپیرامید همراه با داروهای که باعث افزایش آنزیم‌های کبدی می‌شوند، مانند ریفامپین، ممکن است اثر آن را کاهش دهد.
- اگر دیسوپیرامید با داروهای ضد کولینرژیک مصرف شود، ممکن است اثرات بیشتری ضد کولینرژیک ایجاد کند.
- همراه با وارفارین، ممکن است اثرات ضد انعقادی آن بیشتر شود.
- اگر دیسوپیرامید با داروهای خوراکی پایین‌آورنده قند خون یا انسولین مصرف شود، ممکن است باعث افزایش قند خون شود.
- مصرف همزمان با بتابلوکرها می‌تواند باعث کاهش فشار خون و ضربان قلب کند.
- فنی‌توئین ممکن است سطح خونی و اثرگذاری دیسوپیرامید را کاهش دهد.
- ماکرولیدها (آزیترومایسین، کلاریترومایسین، اریترومایسین، تلیترومایسین) ممکن است ایجاد اثرات اضافی و طولانی شدن فاصله QT نمایند. نباید با تلیترومایسین همزمان مصرف شود.
- مصرف دیسوپیرامید همراه با کینولون‌ها می‌تواند منجر به آریتمی‌های خطرناک شود. بنابراین نباید با هم مصرف شوند.
هشدار ها در مورد دیسوپیرامید
1- قبل از استفاده از دارو، باید هرگونه اختلال الکترولیتی، بخصوص کمبود پتاسیم، برطرف شود زیرا دیسوپیرامید ممکن است در این بیماران اثر نکند.
2- باید به علائم بلوک قلبی پیشرونده، مانند افزایش طول کمپلکس QRS یا افزایش 25 درصدی فاصله QT توجه شود.
3- دیسوپیرامید ممکن است باعث کاهش قند خون در برخی بیماران شود. لذا سطح گلوکز سرم در بیمارانی که مشکلات تنظیم قند دارند، باید کنترل شود.
4- اگر یبوست ایجاد شد، باید با استفاده از مسهل و تغییر در رژیم غذایی به آن رسیدگی کرد.
5- دیسوپیرامید اغلب برای بیمارانی که از نارسایی قلبی رنج می‌برند و نتوانسته‌اند کینیدین یا پروکائین آمید را تحمل کنند، تجویز می‌شود.
6- دیسوپیرامید به شکل کپسول 100 میلی‌گرمی و شربت آلبالو به صورت سوسپانسیون تهیه می‌شود. این سوسپانسیون می‌تواند برای کودکان کم‌سن بهتر باشد.
7- این دارو از طریق همودیالیز از بدن خارج می‌شود. بنابراین ممکن است لازم باشد مقدار مصرف در بیماران دیالیزی تنظیم شود.
8- بیماران با فیبریلاسیون یا فلوتر دهلیزی باید قبل از دریافت دیسوپیرامید حتماً دیژیتالیزه شوند، زیرا این دارو می‌تواند میزان هدایت قلبی را افزایش دهد و منجر به تاکیکاردی بطنی شود.
9- داروهای آهسته رهش نباید در درمان آریتمی‌های بطنی استفاده شوند، بخصوص در بیمارانی که کاردیومیوپاتی، نارسایی قلبی جبران نشده یا نارسایی شدید کلیوی دارند.
نکات قابل توصیه در مورد دیسوپیرامید
1- دارو را طبق دستور پزشک و در زمان‌های مشخص مصرف کنید. برای شب‌ها می‌توانید از ساعت زنگ‌دار استفاده نمایید.
2- برای رفع خشکی دهان می‌توانید از آدامس بدون قند یا آب‌نبات کمک بگیرید.
در مورد سالمندان: مقدار مصرف ممکن است در بیماران سالخورده کاهش یابد. همچنین باید غلظت سرمی دارو و الکترولیت‌ها بررسی شود.
در مورد کودکان: هرچند ایمنی و اثرگذاری دارو در کودکان ثابت نشده است، ولی در مقدار مصرف معمول باید به صورت منقسم و هر شش ساعت یا با فواصل تعیین‌شده بر اساس نیاز هر شخص تجویز گردد. در دوره اولیه مصرف، وضعیت کودک باید تحت نظر باشد. سطح سرمی دارو و پاسخ به درمان باید دقیقاً کنترل شود.
داروهای هم گروه دیسوپیرامید
- پروکائین آمید
- کینیدین
بیشتر بخوانید:
