با داروی مسکن دیکلوکیم و موارد مصرف آن آشنا شوید (2 نکته مهم)

معرفی داروی دیکلوکیم

دیکلوکیم نام تجاری دارو دیکلوفناک است و بخشی از گروه داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) می‌باشد. این دارو به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند و حاوی کورتون نیست.

داروهای ضد درد مانند دیکلوکیم به تسکین دردهایی مثل آرتریت (التهاب مفاصل)، رگ به رگ شدن، ضرب دیدگی‌های استخوان، نقرس، میگرن، درد دندانی و دردهای بعد از عمل جراحی کمک می‌کنند.

نام های تجاری دیکلوفناک: دیکلوکیم، وولتارن (Voltaren)، کاتافلام (Cataflam) و زیپسور (Zipsor)

اشکال دارویی : شامل کپسول، پودر محلول، کپسول ژله‌ای، کپسول آهسته رهش، قرص‌های خوراکی ساده، شیاف، قطره چشمی، ژل و محلول می‌باشد.

موارد مصرف دیکلوکیم

• استئوآرتریت
• درد در مفاصل پایین بدن (مانند زانو و مچ)
• اسپوندیلیت انکیلوزان
• آرتریت روماتوئید

مکانیسم اثر دیکلوکیم

دیکلوکیم با مسدود کردن آنزیم سیکلواکسیژناز، سطح ماده‌ای شیمیایی به نام پروستاگلاندین را در بدن کاهش می‌دهد. این ماده باعث ایجاد درد و التهاب در نواحی آسیب‌دیده می‌شود. با کاهش پروستاگلاندین، درد و التهاب کاهش می‌یابد.

این دارو یک مسکن خوب به حساب می‌آید و با کاهش التهاب و تسکین درد به بهبود حال بیمار کمک می‌کند. دیکلوفناک پتاسیم نسبت به دیکلوفناک سدیم سریع‌تر جذب بدن می‌شود و در نتیجه سریع‌تر اثر می‌کند.

فارماکوکینتیک دیکلوکیم

• جذب: این دارو بعد از تزریق عضلانی یا مصرف از طریق رکتال به سرعت و تقریباً به طور کامل جذب می‌شود. حداکثر غلظت پلاسمایی آن بین 10 تا 30 دقیقه بعد از مصرف حاصل می‌شود.
• پخش: بالای 90 درصد این دارو به پروتئین‌ها متصل می‌شود.
• متابولیسم: این دارو در کبد متابولیزه می‌شود و 60 درصد آن به شکل تغییر نیافته وارد جریان خون می‌شود. متابولیت اصلی و فعال دیکلوفناک، 48 هیدروکسی دیکلوفناک است که فعالیت کمتری نسبت به دارو دارد. نیمه عمر دارو حدود 75 تا 105 دقیقه پس از یک بار مصرف است.
• دفع: تقریباً 40 تا 60 درصد دیکلوکیم از طریق ادرار و مابقی از طریق صفرا دفع می‌شود. بیش از 90 درصد دارو طی 72 ساعت از بدن خارج می‌شود. اختلال در عملکرد کلیه تأثیری بر دفع داروی تغییر نیافته ندارد، اما می‌تواند سرعت دفع متابولیت‌ها را کاهش دهد. اختلال عملکرد کبد نیز تأثیری بر فارماکوکینتیک دیکلوکیم ندارد.

قبل از مصرف دیکلوکیم

برخی افراد به دلایل خاص نمی‌توانند از داروهای معینی استفاده کنند یا در صورت نیاز باید احتیاط کنند. بنابراین، قبل از مصرف دیکلوکیم در صورتی که مشکلات زیر را دارید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

• آسم یا هر نوع آلرژی دیگر و سابقه حساسیت به داروهای ضد التهاب
• زخم معده یا دوازدهه
• بیماری‌های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون
• سه ماهه اول و سوم بارداری

“`html

بارداری یا شیردهی

سن بالای 65 سال

بیماری‌های کلیه و کبد

مشکلات قلب و عروق یا فشار خون

مشکلات در انعقاد خون

وجود پورفیری

که نوعی بیماری خونی نادر است

بیماری لوپوس سیستمیک

مصرف داروهای دیگر حتی داروهای گیاهی

روش و مقدار مصرف دیکلوکیم

• مقدار و روش مصرف دیکلوکیم برای بزرگ‌سالان: بسته به شدت درد و التهاب، می‌توان دوزهایی از 50 میلی‌گرم تا 200 میلی‌گرم از دارو را به صورت خوراکی (قرص یا کپسول دیکلوکیم)، رکتالی (شیاف دیکلوکیم) یا تزریق عضلانی (آمپول دیکلوکیم) در دوزهای تقسیم شده مصرف کرد.
• حداکثر دوز مجاز برای مصرف خوراکی دیکلوکیم، 200 میلی‌گرم است.

مصرف دیکلوکیم در دوران بارداری و شیردهی

یک مطالعه نشان داده که در میان ۱۴۵ زن باردار که در سه ماه اول بارداری این دارو را مصرف کرده بودند، با افزایش خطر ناهنجاری‌های جنینی مواجه نشدند. این بدان معنی است که این دارو در سه ماهه اول بارداری نسبتاً ایمن است. اما مصرف آن در سه ماهه دوم ممکن است به کاهش وزن نوزاد در زمان تولد منجر شود و در سه ماهه سوم ممکن است باعث خونریزی واژینال شود. بنابراین باید از مصرف دیکلوفناک در سه ماهه دوم و سوم بارداری خودداری کرد.

داروی دیکلوکیم در شیر مادر هم ترشح می‌شود و بنابراین باید در زمان شیردهی از مصرف آن پرهیز کرد.

عوارض جانبی دیکلوکیم

1. اعصاب مرکزی: سردرد، سرگیجه، بی‌خوابی، افسردگی، بی‌قراری و اضطراب
2. قلبی – عروقی: نارسایی احتقانی قلب، افزایش فشار خون، ورم
3. پوست: کهیر، اگزما، درماتیت، طاسی، حساسیت به نور، بثورات تاولی، قرمزی، پورپورای آلرژیک، بثورات پوستی، خارش، درماتیت فلس‌دار (به ندرت)
4. غده درون‌ریز: قند خون پایین، گرگرفتگی (به ندرت)
5. دستگاه گوارش: درد یا کرامپ‌های شکمی، یبوست، اسهال، سوء هاضمه، تهوع، نفخ، خونریزی، زخم گوارشی، آسیب به مری
6. ادراری تناسلی: ازتمی، پروتئینوری، نارسایی حاد کلیوی، کم‌اوری ادرار، نفریت بینایی، سندرم نفروتیک، نکروزیس پاپیلاری، احتباس مایعات
7. خون: افزایش زمان تاخیر پلاکتی
8. متابولیک: قندخون پایین، قندخون بالا
9. تنفسی: آسم
10. عضلانی – اسکلتی: درد کمر، مفاصل پا
11. کبد: هپاتیت، سمیت کبدی، زردی
12. حس‌های خاص: تاری دید، دوبینی، اختلال در چشایی، افت شنوایی قابل برگشت، شب کوری
13. سایر عوارض: حساسیت بیش از حد (تورم زبان و لب‌ها، ورم، حنجره، واکنش آنافیلاکتیک، آنژیوادم، آنفیلاکسی (نادر).

توجه: در صورتی که تست عملکرد کبد نتایج غیرطبیعی نشان دهد یا بیماری تشدید شود، باید مصرف دارو قطع گردد.

تداخلات دارویی دیکلوکیم

• مصرف همزمان دیکلوکیم با داروهای دیگر ممکن است مشکلاتی ایجاد کند.
• دیکلوکیم باعث کاهش دفع لیتیوم از طریق کلیه می‌شود و این می‌تواند باعث افزایش سطح لیتیوم در خون شود و علائم مسمومیت با لیتیوم ایجاد کند.

“““html

دیکلوکیم ممکن است باعث کاهش اثر برخی داروهای ضد فشار خون شود و فشار خون را بالا ببرد.

این دارو می‌تواند باعث کاهش دفع کلیوی جنتامایسن شود و علائم مسمومیت با جنتامایسین را ایجاد کند.

دیکلوکیم خاصیت رقیق‌کنندگی خون دارد و می‌تواند اثر داروهای دیگری مثل وارفارین را افزایش دهد.

این دارو ممکن است سطح متوترکسات در خون را بالا ببرد و عوارض مصرف همزمان آن را بیشتر کند.

دیکلوکیم یا دیکلوفناک ممکن است با داروهای مدر مانند فورزماید یا هیدروکلرتیازید تداخل کند.

بسیاری از مسکن‌ها و داروهای سرماخوردگی حاوی مواد ضد التهابی مشابه دیکلوکیم هستند که مصرف همزمان آنها می‌تواند عوارض را افزایش دهد.

در این موارد با پزشک خود مشورت کنید. اگر از دوزهای پایین آسپیرین برای پیشگیری از حمله قلبی یا مغزی استفاده می‌کنید، باید مصرف آن را ادامه دهید مگر اینکه پزشک شما نظر دیگری داشته باشد.

احتیاط در مصرف دیکلوکیم

الف) سطح ترانس آمیناز (خصوصاً ALT) و عملکرد کبد را به صورت دوره‌ای زیر نظر داشته باشید، چون در طول درمان با دیکلوکیم اختلالات مختصر کبدی گزارش شده است.

ب) از آنجایی که این دارو از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود، در بیماران با اختلال عملکرد کلیه باید با احتیاط مصرف شود. در برخی بیماران احتباس مایعات و ورم گزارش شده است.

مسمومیت با دیکلوکیم و درمان آن

• مصرف دوز بیش از 2.5 گرم دیکلوکیم ممکن است منجر به مسمومیت شود. علائم مسمومیت شامل استفراغ و خواب آلودگی است. درمان مسمومیت شامل تخلیه معده و اقدامات حمایتی است. پس از تخلیه معده، ممکن است زغال فعال تجویز شود.

توجهات پزشکی – پرستاری در مصرف دیکلوکیم

• به دلیل عوارضی که در تزریق عضلانی دیکلوکیم وجود دارد، مانند فلج، نکروز، آبسه و درد در محل تزریق، از تزریق آمپول دیکلوفناک در کودکان زیر 13 سال خودداری کنید. در بزرگسالان، تزریق باید به طور عمیق و در عضله سرینی انجام شود.
• این دارو را در افرادی که باید مصرف سدیم را محدود کنند، تجویز نکنید.

توجهات بیمار – خانواده در مصرف دیکلوکیم

• دیکلوکیم را با معده خالی (یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا) و با یک لیوان آب بنوشید.
• قرص دیکلوکیم نباید جویده شود.
• برای کاهش خطر خونریزی، یک هفته قبل از جراحی مصرف دارو را قطع کنید.
• در طول درمان با این دارو، از مصرف آسپیرین خودداری کنید.
• حداقل تا نیم ساعت بعد از مصرف دارو دراز نکشید تا از تحریک مری جلوگیری کنید.
• تزریق آمپول دیکلوکیم در کودکان زیر 13 سال اصلاً توصیه نمی‌شود.
• این دارو ممکن است باعث خواب آلودگی و سرگیجه شود، بنابراین تا مشخص شدن اثر آن از رانندگی و کارهایی که نیاز به هوشیاری دارند، پرهیز کنید.
• اگر دچار راش، خارش، لرز، تب، درد عضلانی، اختلال بینایی، ورم، سیاه شدن مدفوع یا عدم بهبود سردرد شدید، به پزشک اطلاع دهید.
• استفاده از قطره چشمی دیکلوکیم با لنز تماسی نرم ممکن است باعث التهاب، قرمزی و سوزش چشم شود.
• اگر به طور تصادفی دیکلوکیم را بخورید، آب بنوشید.

نحوه نگهداری دیکلوکیم

این دارو را در جای تاریک و در دمای زیر 30 درجه سانتی‌گراد نگهداری کنید. از یخ زدگی آن جلوگیری کنید.

بیشتر بخوانید:

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله رضیم