بکساروتن چیست و چرا تجویز می شود؟ (2 نکته مهم)

موارد مصرف و عوارض جانبی بکساروتن

بکساروتن (Bexarotene) یک داروی ضد سرطان است که برای درمان لنفوم پوستی تجویز می‌شود. لنفوم پوستی یک بیماری است که در آن نوعی از سلول‌های سفید خون به نام سلول‌های T به صورت غیرقابل کنترلی رشد می‌کنند و این موضوع می‌تواند باعث خارش و پوسته‌پوسته شدن پوست شود.

این دارو به کنترل رشد سلول‌های سرطانی کمک می‌کند و معمولاً زمانی تجویز می‌شود که داروهای دیگر کارایی نداشته باشند.

مکانیسم اثر بکساروتن

بکساروتن به طور خاص به برخی از زیرمجموعه‌های گیرنده‌های رتینوئید (X RXR) متصل می‌شود و آن‌ها را فعال می‌کند. این عمل به تنظیم ژن‌هایی که مسئول تمایز و تولید مثل سلول‌ها هستند، کمک می‌کند. هرچند هنوز مکانیسم دقیق اثر این دارو مشخص نیست، اما بکساروتن در مراحل مختلف بیماری CTCL (لنفوم سلول‌های T پوست) تأثیرگذار است.

فارماکوکینتیک بکساروتن

این دارو به خوبی بعد از مصرف خوراکی جذب می‌شود و حدود ۲ ساعت بعد به بالاترین سطح در خون می‌رسد. مصرف بکساروتن همراه با غذای چرب و یک محلول گلوکز می‌تواند میزان این غلظت در خون را تا ۴۸ و ۳۵ درصد افزایش دهد.

مصرف بکساروتن در دوران بارداری و شیردهی

بکساروتن در گروه X دسته‌بندی شده است. این به این معنی است که مصرف آن ممکن است به جنین آسیب برساند یا نقص‌هایی ایجاد کند. به همین دلیل، مصرف این دارو در دوران بارداری ممنوع است. در زمان مصرف بکساروتن، نباید به نوزاد شیر بدهید.

موارد منع مصرف داروی بکساروتن

• توجه کنید که داروی بکساروتن تاریخ انقضا نگذرانده باشد. در صورت انقضای آن، از آن استفاده نکنید.
• هرگز این دارو را به دیگران نداد، حتی اگر آن‌ها علائم مشابهی داشته باشند.
• دز دارو را از مقداری که پزشک تجویز کرده بیشتر مصرف نکنید.
• حتماً قبل از مصرف این دارو، با پزشک در مورد داروهایی که می‌خواهید مصرف کنید، مشورت کنید.

تداخلات دارویی بکساروتن

• تداخل دارویی می‌تواند بر کارایی داروها تأثیر گذارده و خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. بدون مشورت با پزشک، دز دارو را تغییر ندهید یا مصرف آن را قطع نکنید.
• اگر بکساروتن را با داروی جم فیبروزیل مصرف کنید، این می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. اگر اکنون از این دارو استفاده می‌کنید، قبل از شروع بکساروتن حتماً با پزشک مشورت کنید.

یک لیست از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید، شامل داروهای تجویزی، بدون نسخه، و محصولات گیاهی تهیه کرده و آن را با پزشک و داروساز خود در میان بگذارید، به خصوص داروهایی مانند تاموکسی فن، ویتامین‌ها و مکمل‌های حاوی ویتامین A، و داروهایی که بر آنزیم‌های کبدی که بر حذف بکساروتن تأثیر می‌گذارند، مانند داروهای ضد قارچ‌های آزول یا آنتی‌بیوتیک‌های ماکرولید.

بکساروتن با داروهای زیر تداخل جدی خواهد داشت:

• داروهای ضد دیابت:

“`html

• افزایش بروز افت قند خون
• داروهای ضد قارچ، اریترومایسین و جم فیبروزیل باعث می‌شوند که سطح بکساروتن در خون بیشتر شود.
• آب گریپ فروت: این نوشیدنی نیز می‌تواند سطح بکساروتن در خون را افزایش دهد.
• قرص‌های ضد بارداری هورمونی ممکن است سطح این داروها را کم کنند.
• داروهایی مانند فنوباربیتال، فنی توئین و ریفامپین می‌توانند سطح بکساروتن در خون را کاهش دهند.
• دارو تاموکسیفن هم ممکن است به کاهش سطح بکساروتن منجر شود.
• مصرف ویتامین آ ممکن است به افزایش عوارض جانبی منجر شود.
• بکساروتن ممکن است اثر قرص‌های ضد بارداری هورمونی مانند قرص، چسب یا حلقه را کم کند. این می‌تواند باعث بارداری شود. با پزشک خود درباره روش‌های مطمئن کنترل بارداری مشورت کنید.
• داروی بکساروتن ممکن است با آزمایش‌های خاص (مثل تست سطح CA-125) تداخل داشته باشد و نتایج نادرست بدهد. قبل از انجام آزمایش به پزشک یا پرستار خود بگویید که از این دارو استفاده کرده‌اید.



نکاتی که قبل از مصرف بکساروتن باید در نظر گرفته شود

برخی داروها در شرایط خاص نباید تجویز شوند و گاهی اوقات لازم است که داروهای کمکی نیز تجویز شوند. بنابراین، قبل از مصرف داروی بکساروتن، بهتر است پزشکتان از این موارد مطلع باشد:

• اگر باردار هستید یا به نوزاد خود شیر می‌دهید.
• اگر مبتلا به هر نوع عفونت یا بیماری هستید.
• اگر مشکل کبدی دارید.
• اگر مشکلی در چربی‌های بدن دارید (مثل کلسترول و تری گلیسیرید بالا).
• اگر دچار کم‌کاری غده تیروئید هستید.
• اگر مبتلا به التهاب لوزالمعده (پانکراتیت) هستید.
• اگر پزشک به شما گفته است که سطح ویتامین A شما زیاد است.
• اگر به بیماری پورفیری (یک بیماری خونی ارثی نادر) مبتلا هستید.
• اگر از داروهای دیگری استفاده می‌کنید. این شامل تمامی داروهای موجود، چه پزشک تجویز کرده یا خودتان استفاده می‌کنید (مانند داروهای گیاهی و مکمل‌ها).
• اگر به هر دارویی آلرژی دارید.

عوارض جانبی احتمالی داروی بکساروتن

همه داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند، ولی بسیاری از افراد هیچ عارضه‌ای را تجربه نمی‌کنند. اگر هر یک از عوارض زیر ادامه پیدا کرد، حتما به پزشک خود اطلاع دهید:

• احساس خستگی و ضعف، سردرد، درد، خارش پوست، قرمزی پوست، مشکلات تیروئیدی و مشکلات چربی
• اگر هر علامت دیگری دارید که فکر می‌کنید به خاطر مصرف بکساروتن است، با پزشک خود صحبت کنید.

هشدارها در رابطه با مصرف بکساروتن

1. مشکلات چربی در برخی از بیماران، به ویژه در هفته‌های 2 تا 4 مشاهده می‌شود و پس از قطع دارو قابل برگشت است.
2. این دارو می‌تواند باعث پانکراتیت حاد و حتی خطرناک شود. بیماران با ریسک فاکتور پانکراتیت نباید از این دارو استفاده کنند.
3. احتمالا سطوح AST و ALT را بالا می‌برد که معمولاً با کاهش دوز یا قطع دارو پس از یک ماه به حالت عادی برمی‌گردد.
4. این دارو ممکن است باعث کم‌کاری تیروئید شود.

“`

توصیه‌های دارویی برای بکساروتن

• زنان و مردانی که تحت درمان هستند، باید از باردار شدن جلوگیری کنند.
• بکساروتن باید با غذا مصرف شود.
• احتمال وجود واکنش‌های حساسیت به نور وجود دارد.
• احتمال بروز هایپوگلایسمی نیز وجود دارد.

نحوه نگهداری داروی بکساروتن

• تمامی داروها را دور از دسترس کودکان نگه‌دارید.
• دارو را در مکانی خنک، خشک و دور از گرما و نور مستقیم نگهداری کنید.