بیماری وبا چیست و چه علامی دارد؟ در کمین است! (2 نکته مهم)
“`html
این روزها که بیماری وبا در کشورهای همسایه و برخی استان‌های ایران شیوع یافته، بهتر است با این بیماری آشنا شویم. ما در اینجا می‌خواهیم توضیح دهیم که وبا چیست و چه نشانه‌هایی دارد.
وبا یک بیماری عفونی شدید است که می‌تواند خطرناک باشد و نشانه‌های آن شامل اسهال شدید، از دست دادن مایعات بدن و کم‌آبی است.
با اینکه درمان وبا بسیار ساده است، اما این بیماری سالانه 3 تا 5 میلیون نفر را در دنیا مبتلا می‌کند و بیش از 100 هزار نفر را می‌کشد.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید دلیل این میزان مرگ و میر، کم‌آبی شدید بدن است که بیشتر کودکان و نوزادان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
مرگ در بزرگسالان سالم می‌تواند تنها در چند ساعت رخ دهد. افرادی که بهبود می‌یابند، معمولاً برای مدت طولانی در برابر عفونت‌های بعدی مقاوم می‌شوند.
وبا در گذشته چه زمانی شایع بود؟
وبا در دهه 1800 در آمریکا شیوع پیدا کرد، اما به دلیل بهبود شرایط بهداشتی، تعداد مبتلایان به آن کاهش یافته است، هرچند که در سال‌های اخیر هنوز گاهی شیوع دارد.
به همین دلیل متخصصان توصیه می‌کنند افرادی که به آسیا، آفریقا و بعضی نقاط آمریکای لاتین سفر می‌کنند، واکسیناسیون انجام دهند تا در برابر این بیماری محافظت شوند.
همچنین مسافران باید فقط آب جوشیده یا آب‌های بسته بندی شده مصرف کنند و دستان خود را مرتب بشویند.
وبا چیست؟
علت بیماری وبا، عفونت ناشی از باکتری V. cholera است که در سال 1883 کشف شد.
«رابرت کخ»، یک باکتری‌شناس آلمانی، این بیماری را در یکی از اپیدمی‌ها در مصر مطالعه کرد و در روده افرادی که به دلیل وبا فوت کرده بودند، این باکتری را پیدا کرد. اما او نتوانست این باکتری را جدا کند و به حیوانات انتقال دهد.
این باکتری در آب‌های کم‌عمق و شور در حال زندگی در میکروسکوپ‌ها است و اگر این باکتری‌ها به مناطق مسکونی وارد شوند، می‌توانند به سرعت منجر به اپیدمی‌های شدید شوند. تغییرات آب و هوایی و بهبود شرایط بهداشتی می‌تواند به کنترل شیوع بیماری کمک کند.
علائم بیماری وبا
از هر 20 نفر مبتلا به وبا، تنها 1 نفر علائم شدید دارد و بسیاری از افراد آلوده هیچ علامتی ندارند. اگر علائمی بروز کند، معمولاً بین 12 ساعت تا 5 روز پس از قرار گرفتن در معرض این باکتری ظاهر می‌شوند که بستگی به شدت عفونت دارد. علائم بیماری وبا عبارتند از:
- اسهال شدید آبکی
- استفراغ
- گرفتگی عضلات پا
- از دست دادن مایعات به سرعت، که گاهی به 20 لیتر در روز می‌رسد و می‌تواند باعث کم‌آبی شدید و شوک شود.
افرادی که دچار کم‌آبی می‌شوند، معمولاً این نشانه‌ها را دارند:
- شل شدن پوست
- گود رفتن چشم‌ها
- خشکی دهان
- کاهش عرق کردن
- ضربان قلب سریع
- فشار خون پایین
- سرگیجه یا احساس سبکی سر
- کاهش وزن ناگهانی
شوک می‌تواند منجر به نارسایی گردش خون شود که یک وضعیت بسیار خطرناک است و نیاز به توجه فوری دارد.
علت‌های رایج بیماری وبا
باکتری وبا عموماً از طریق آب یا غذاهای آلوده منتقل می‌شود. خوردن غذاهای دریایی خام یا نیم‌پخته، مخصوصاً صدف و خرچنگ، می‌تواند باعث انتقال این بیماری شود.
سبزیجاتی که با آب آلوده آبیاری می‌شوند و به درستی شسته نمی‌شوند، نیز می‌توانند عامل انتقال عفونت باشند.
در شرایطی که بهداشت به شدت زیر سوال است، مانند اردوگاه‌های پناهندگان یا جامعه‌هایی با منابع آبی محدود، حتی ابتلای یک نفر نیز می‌تواند کل جمعیت را تحت تاثیر قرار دهد.
تشخیص وبا چگونه است؟
وجود اسهال شدید آبکی، استفراغ و کم‌آبی بدن، به همراه عواملی مانند سفر به مناطق آلوده یا مصرف صدف، می‌تواند به پزشک در تشخیص وبا کمک کند.
“`
تا زمانی که به وبا مشکوک نشود، نمونه مدفوع بیمار به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. اما اگر فرد به وبا مشکوک باشد، درمان باید حتی قبل از مشخص شدن نتایج شروع شود.
درمان بیماری وبا چگونه است؟
در بیماری وبا، کم‌آبی می‌تواند خطرناک باشد و حتی باعث مرگ شود. بنابراین مهم‌ترین درمان این بیماری، دادن محلول هیدراتاسیون خوراکی یا «او آر آس» محسوب می‌شود که همچنین به آن «آبرسانی خوراکی» می‌گویند. این محلول‌ها به راحتی در بازار موجودند. در موارد شدید، نیاز به مایعات وریدی است. به عنوان مثال، فردی با وزن حدود 70 کیلوگرم باید حداقل 7 لیتر مایع دریافت کند.
مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند زمان بیماری را کاهش دهد، اما به خاطر احتمال مقاومت باکتریایی، سازمان بهداشت جهانی توصیه نمی‌کند که از آنتی‌بیوتیک‌ها به طور گسترده استفاده شود. همچنین استفاده از داروهای ضداسهال توصیه نمی‌شود چون این داروها می‌توانند مانع خروج باکتری‌ها از بدن شوند.
چطور از ابتلا به وبا پیشگیری کنیم؟
وبا بیشتر از طریق غذا و به خاطر بهداشت ضعیف منتقل می‌شود. بنابراین با رعایت تعدادی نکته ساده می‌توان از ابتلا به آن جلوگیری کرد. برای پیشگیری از وبا این موارد را رعایت کنید:
- دست‌های خود را به مدت 20 ثانیه با آب و صابون بشویید.
- میوه‌ها و سبزیجات را با مواد ضدعفونی شستشو دهید و حتماً پوست آنها را بکنید.
- از مصرف سالاد، ماهی خام و سبزیجات نپخته خودداری کنید.
- مطمئن شوید که غذاها به خوبی پخته شده باشند.
- آب سالم مصرف کنید که می‌تواند آب جوشانده یا آب بسته‌بندی باشد.
- از مصرف غذاهای خیابانی پرهیز کنید چون ممکن است ناقل وبا و سایر بیماری‌ها باشند.
- قبل از سفر، درباره مکانی که می‌خواهید به آن سفر کنید تحقیق کنید و مطمئن شوید که وبا در آنجا شیوع ندارد.
- اگر در شرایطی که وبا شیوع یافته است، علائمی مانند گرفتگی عضلات پا، استفراغ و اسهال شدید را مشاهده کردید، فوری به پزشک مراجعه کنید.
واکسن وبا
سه نوع واکسن وبا وجود دارد که توسط سازمان بهداشت جهانی تایید شده‌اند و هر سه نوع برای اثربخشی کامل به دو دوز نیاز دارند.
عوامل خطر ابتلا به وبا
شرایط بهداشتی نامناسب و بعضی شرایط خاص ممکن است خطر ابتلا به وبا را افزایش دهند. این شرایط شامل موارد زیر هستند:
- افرادی که در بخش سلامت با بیماران مبتلا به وبا کار می‌کنند.
- افرادی که به مناطق شیوع وبا سفر می‌کنند.
- افراد مبتلا به «آکلوریدیا» که به شکلی خاص خنثی‌سازی اسید معده را مشکل می‌کند.
- افرادی که گروه خونی O دارند.
- افرادی که بیماری‌های مزمن دارند.
- افرادی که به خدمات آبرسانی و درمان‌های پزشکی دسترسی ندارند.
وضعیت وبا در ایران و کشورهای همسایه
به گفته مسعودی‌فر، سرپرست اداره بیماری‌های منتقله از آب و غذای وزارت بهداشت، موارد ابتلا به وبا در استان‌های کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی مشاهده شده است. همچنین در کشورهای همسایه ایران، مواردی از ابتلا به وبا در کردستان عراق و افغانستان گزارش شده است. اخیرا مسئولان بهداشت افغانستان گفته‌اند که در ولایت هلمند این کشور، موارد ابتلا به وبا به دنبال سیلاب‌ها در ولایت‌های جنوبی بسیار شیوع پیدا کرده است.
تهیه و ترجمه: اختصاصی مجله رضیم
