تب اسکارلت(مخملک): علائم، درمان، و عوارض (2 نکته مهم)
“`html
تب اسکارلت یا مخملک چیست؟
تاریخچه بیماری مخملک
در قرن 19، بیماری‌هایی مانند: تب مخملک، سرخک، سرخجه، زرد زخم، بیماری پنجم، تب زرد و آبله مرغان در کودکان به همراه تب و ظهور جوش بسیار شایع شدند. سوء تغذیه در دوران کودکی و همچنین در زمان بارداری، جزو عوامل خطر این بیماری محسوب می‌شود. کاهش نوعی از باکتری‌ها که مخملک ایجاد می‌کردند و همچنین استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها و تقویت سیستم ایمنی مردم به کاهش این بیماری کمک کرده است. با این بخش از رضیم همراه باشید تا با روش‌های مناسب درمان مخملک آشنا شوید.
تب اسکارلت یا مخملک چیست؟
تب اسکارلت (مخملک) یک نوع عفونت است که به وسیله باکتری استرپتوکوک گروه A ایجاد می‌شود. اگر فرزند شما به مخملک مبتلا شده باشد، معمولاً گلو درد، التهاب گلو و تب خواهد داشت. مخملک یک بیماری نادر است، ولی تعداد موارد آن در حال افزایش است. برای مثال، در سال 2014 بیش از 14 هزار کودک در انگلستان به این بیماری مبتلا شدند و در سال 2015 تعداد مبتلایان نسبت به سال قبل دوبرابر شده بود. احتمال ابتلا به مخملک در سنین 2 تا 8 سالگی بیشتر است. از آنجایی که این بیماری بیشتر کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، آگاهی از علائم آن اهمیت ویژه‌ای دارد.
علائم و نشانه‌های مخملک چیست؟
گلودرد، سردرد، تب، خستگی بسیار، تهوع و استفراغ از جمله علائمی هستند که اگر در فرزندتان مشاهده کردید، باید به ابعاد بیماری مخملک توجه کنید. جوش‌های قرمز ناشی از مخملک معمولاً 12 تا 48 ساعت پس از ابتلا به این عفونت ظاهر می‌شوند. جوش‌ها معمولاً روی سینه و شکم شروع به ظهور می‌کنند و به آرامی به سایر نقاط بدن گسترش می‌یابند. این جوش‌ها به ندرت روی صورت دیده می‌شوند اما گونه‌های کودک ممکن است کمی برافروخته شوند، در حالی که پوست اطراف دهان بی‌رنگ می‌ماند. برای اینکه مطمئن شوید که لکه‌های سرخ‌رنگ، جوش‌های مخملک هستند، می‌توانید تست لیوان را انجام دهید.
برای این کار، یک لیوان شفاف را بر روی پوست کودک فشار دهید. اگر بثورات مخملک تحت فشار به رنگ سفید درآمد و ناپدید شود، یعنی همان جوش‌های مخملکی هستند. در غیر این صورت، سریعاً به یک پزشک مراجعه کنید؛ زیرا ممکن است خطر ابتلا به مننژیت وجود داشته باشد. سایر علائم مخملک که در کودکان ممکن است بروز کند عبارتند از: تورم غدد لنفاوی در گردن، اشتها نداشتن، درد شکم، تغییر رنگ زبان به سفید و پوست پوست شدن آن که ممکن است باعث تورم و قرمز شدن سطح زبان شود (که به آن زبان توت‌فرنگی گفته می‌شود).
————————————————————————————
علایم مخملک
این بیماری معمولاً با سوزش و درد گلو، تب 38 درجه سانتی‌گراد یا بیشتر آغاز می‌شود. در ابتدای بیماری، زبان کودک بیمار ممکن است پوشش سفیدی یا زرد کم‌رنگی داشته باشد که بعداً می‌تواند به رنگ قرمز تغییر کند. برجستگی‌ها و پرزهای زبان ممکن است بزرگ‌تر از حالت طبیعی شوند و در این حالت زبان به شکل توت‌فرنگی در می‌آید که این علامت به “زبان توت‌فرنگی” معروف است. لوزه‌های کودک ممکن است متورم شده و قرمز به نظر برسند. صورت بیمار نیز قرمز و برافروخته می‌شود در حالی که اطراف دهان او بی‌رنگ و سفید می‌ماند. سایر علائم عمومی مخملک شامل لرز، درد، کاهش اشتها، ورم غدد لنفاوی، بی‌قراری و ناخوشی، تهوع و استفراغ است.
ضایعات پوستی معمولاً روز دوم بیماری ظاهر می‌شوند و حدود 2 تا 5 روز طول می‌کشد تا ناپدید شوند. این بثورات به صورت لکه‌های کوچک برجسته (راش) هستند که از ناحیه زیر بغل، گردن، پشت گوش و سینه شروع می‌شوند و سپس در سراسر بدن گسترش می‌یابند. معمولاً این خارش‌دار است. در برخی موارد، این بثورات ممکن است در ساعد و قسمت داخلی…
“`
آرنج و کشاله ران به شکل خطوطی درمی‌آیند که به آنها خطوط پاستیا گفته می‌شود. در هفته دوم بیماری، به‌خصوص وقتی بثورات پوست ناپدید می‌شود، پوست کودک، به ویژه در نواحی دست‌ها، پاها و کشاله ران، شروع به پوسته‌ریز شدن می‌کند.
(مرحله پوسته‌ریزی) ابتلا به مخملک در کودکان شیرخوار نادر است. اگر درمان نشود، ممکن است باعث مشکلات کلیوی، عفونت گوش، عفونت چرکی و مشکلات قلبی شود. گاهی اوقات اشکال خفیف مخملک باعث اشتباه در تشخیص می‌شود، که در این صورت خطر سرایت بیشتر می‌شود زیرا بیمار درمان نمی‌شود. بثورات پوستی ناشی از مخملک به‌طور خودبه‌خود مسری نیستند، اما باکتری استرپتوکوک که در حلق وجود دارد می‌تواند به دیگران منتقل شود.
۲۴ ساعت پس از دریافت اولین دوز آنتی‌بیوتیک، بیماری دیگر مسری نیست. اگر سایر اعضای خانواده دچار گلودرد شدند، باید حتی اگر بثورات پوستی نداشته باشند، برای احتمال ابتلا به مخملک معاینه شوند.
آیا مخملک مسری است؟
بثورات پوستی ناشی از مخملک خود به خود مسری و واگیردار نیستند. اما باکتری استرپتوکوک موجود در حلق می‌تواند منتقل شود و به فرد دیگری سرایت کند.
چطور می‌توانیم به کودکی که مبتلا به مخملک شده کمک کنیم؟
برای کاهش تب و گلودرد در کودک، می‌توانید از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. (هرگز از آسپرین استفاده نکنید چون ممکن است باعث بروز سندرم Reye شود، که یک بیماری نادر اما کشنده است.) بلع ممکن است برای او دردناک باشد و در این صورت، خوردن غذاهای نرم و رقیق مانند انواع سوپ، بستنی و غذاهایی که با شیر تهیه می‌شوند برای کودک راحت‌تر است. به او اجازه دهید که غذاهای گرم یا سرد را که بیشتر تمایل دارد، بخورد. اگرچه فعالیت برای او خطرناک نیست و نیاز به استراحت در بستر معمولاً نیست، اما باید مطمئن شوید که کودک به میزان کافی استراحت می‌کند. همچنین، باید آب و مایعات به بدن او برسد. می‌توانید از دستگاه بخور در اتاق او استفاده کنید تا با مرطوب کردن هوا، از خشک شدن گلوی کودک جلوگیری کنید.
————————————————————————————
جلوگیری از مخملک
- باکتری از طریق تماس و ترشحات فرد بیمار به افراد سالم منتقل می‌شود. برای جلوگیری از این انتقال، این موارد را رعایت کنید:
- هنگام سرفه، جلوی دهان خود را بپوشانید.
- دست‌ها را به طور مرتب بشویید.
- از ظرف، قاشق، چنگال و لیوان مخصوص خود استفاده کنید.
- زخم‌ها را تمیز و خشک نگه‌دارید تا از عفونت جلوگیری شود.
- به‌طور کلی، ۲۴ ساعت پس از اتمام درمان با آنتی‌بیوتیک، این بیماری مسری نخواهد بود. بنابراین تا پیش از این زمان، از رفتن به مدرسه یا کار خودداری کنید.
————————————————————————————
آیا مخملک عوارض دارد؟
اگر علائم بیماری پس از ۲۴ ساعت از شروع درمان با آنتی‌بیوتیک بهبود نیابند یا علائم جدیدی بروز کنند، باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. این امکان وجود دارد که کودک شما دچار عوارض مخملک شده باشد. مخملک در اغلب موارد یک بیماری خفیف است و عوارض زیادی ایجاد نمی‌کند. همچنین باید بدانید که وقتی کودک یک بار به مخملک مبتلا می‌شود، به ندرت دوباره به این بیماری دچار خواهد شد.
با این حال، امکان دارد که مخملک به عفونت‌های دیگری مانند آبسه گلو، عفونت گوش، سینوزیت، پنومونی یا سینه‌پهلو، التهاب کلیه و تب روماتیسمی منجر شود. در مواردی نادر، این بیماری ممکن است به عفونت‌های جدی‌تری مانند عفونت‌های مننژیت، مشکلات کلیوی، سپتی‌سمی (عفونت خون) یا مشکلات مربوط به استخوان و مفاصل منجر شود.
————————————————————————————
مخملک
چطور گسترش می‌یابد؟
مخملک یک بیماری بسیار مسری است و توسط باکتری از یک فرد بیمار به دیگران منتقل می‌شود. این باکتری‌ها به کودکان به طرق زیر منتقل می‌شوند:
- قطراتی که حین عطسه، سرفه یا تنفس در هوا پخش می‌شوند
- غذای آلوده
- تماس با پوست یا بزاق فرد مبتلا به مخملک
- استفاده از وسایل شخصی فرد بیمار مانند لیوان و بشقاب و سپس لمس کردن دهان، بینی و چشم‌ها
چگونه می‌توان از انتقال بیماری به دیگران جلوگیری کرد؟
فرزندتان را تا زمانی که کاملاً بهبود نیافته است، به مهد یا کودکستان نفرستید. تا زمانی که کودک آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کند، بهتر است از ارتباط نزدیک با سایر کودکان خودداری کند. ظرف‌ها و لباس‌های کودک را به‌طور منظم بشویید و دستمال‌های استفاده شده را به دور بیندازید. سعی کنید بعد از لمس کردن وسایل کودک، همیشه دست‌هایتان را بشویید.
درمان مخملک چگونه است؟
اگر به مخملک یا هر نوع عفونت استرپتوکوکی مشکوک هستید، بهتر است از حلق بیمار نمونه‌برداری کنید تا تشخیص قطعی داده شود. برای این کار از تکه نازکی به نام سواپ که پنبه‌ای در انتهای آن است، استفاده می‌شود. با این سواپ مقداری از ترشحات حلق کودک گرفته می‌شود و در آزمایشگاه بررسی می‌شود. برای راحتی کودک از سواپ‌هایی که بدون درد هستند، استفاده کنید. در صورت درمان درست، بهبود سریع خواهد بود، اما جوش‌های پوستی ممکن است چند روز باقی بمانند.
همچنین ممکن است چندین هفته طول بکشد تا تورم لوزه‌ها و غدد لنفاوی به حالت عادی برگردد. اگر هر نوع عفونت استرپتوکوکی درمان نشود، ممکن است عواقب جدی مانند آبسه لوزه‌ها به وجود آید. همچنین این بیماری می‌تواند باعث ایجاد تب روماتیسمی و برخی مشکلات قلبی بعد از آن شود که عوارض دیررس مخملک هستند. بنابراین اگر کودک شما به مخملک مبتلا شده است، باید مطمئن شوید که آنتی‌بیوتیک مناسب را طبق دستور پزشک دریافت می‌کند. فقط در این صورت می‌توانید مطمئن باشید که بیماری دوباره ایجاد نخواهد شد. افراد ممکن است چندین بار به انواع عفونت باکتریایی دچار شوند، اما ابتلا به مخملک بیشتر از یک بار غیرمعمول است.
————————————————————————————
عوارض مخملک
- عوارض بیماری مخملک می‌تواند شامل عفونت، تب روماتیسمی، مشکلات استخوانی یا مفصلی مثل آرتریت و استئومیلیت، آبسه، ورم غدد، اختلال در عملکرد کلیه، هپاتیت، پنومونی و یا گسترش عفونت به دیگر مناطق باشد.
- عفونت (sepsis) زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری به خون وارد شود، که یک بیماری جدی است و می‌تواند منجر به شوک شود.
- اگر باکتری به بافت‌ها حمله کند، آبسه و یا چرک در پشت گلو یا اطراف لوزه‌ها به وجود می‌آید. همچنین ممکن است باعث عفونت سینوس‌ها و گوش (اوتیت مدیا) شود.
- در موارد نادر ممکن است باکتری بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر بگذارد و منجر به بیماری مننژیت شود.
اگر سوال یا نکته‌ای درباره مطلب تب اسکارلت یا مخملک چیست؟ دارید، لطفاً آن را در قسمت نظرات با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.
————————————————————————————
مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی
