تفاوت اصلی بیماری گواتر و تیروئید در چیست ؟ (2 نکته مهم)
فرق گواتر و تیروئید چیست ؟
گواتر چیست ؟
گواتر یکی از بیماری های رایج است که بیشتر در بین نوجوانان (سنین مدرسه) دیده می‌شود. این بیماری در دختران جوان و افرادی که در مناطق کوهستانی زندگی می‌کنند بیشتر شایع است. در واقع، شیوع گواتر در خانم‌ها 8 برابر آقایان است.
بعضی از گواترهای چند ندولی اگر درمان نشوند، ممکن است به سرطان تبدیل شوند. در آمریکا هر سال حدود 1200 نفر به دلیل سرطان تیروئید جان خود را از دست می‌دهند.
علل بروز گواتر
- ارث، کمبود ید در غذاها، مصرف زیاد غذاهایی مثل شلغم، کلم، گل کلم، کاساوا و چغندر به همراه علت‌های ناشناخته دیگر.
- گواترها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که شامل گواتر فامیلی، گواتر ساده (بومی)، گواتر تک گیر و گواتر چند ندولی هستند.
- گواتر در جلوی گردن و در غده تیروئید ایجاد می‌شود. غده تیروئید که درست در جلوی نای و حنجره قرار دارد، از دو قسمت تشکیل شده است. بزرگی خوش‌خیم غده تیروئید، که باعث افزایش حجم آن می‌شود و مانند یک غده بزرگ در زیر گردن دیده می‌شود، گواتر نامیده می‌شود. این غده درد ندارد و به زبان فارسی «غمباد» نامیده می‌شود.
علائم بروز گواتر
وجود توده‌ای در ناحیه جلوی گردن که بیمار یا اطرافیان او یا پزشک آن را می‌بینند. گاهی ممکن است سیاهرگ‌های گردن بزرگ‌تر شوند و در صورتی که گواتر به‌طور ناگهانی و سریع ایجاد شود، این نشان می‌دهد که ممکن است خونریزی در گواتر رخ داده باشد. همچنین ممکن است در برخی افراد علامتی وجود نداشته باشد و در گواترهای ندولی ساده و غیررسمی، بعد از چند سال تغییراتی اتفاق بیفتد که به پرکاری غده تیروئید منجر می‌شود و باعث نارسایی قلبی و دیگر مشکلات جدی شود.
علائم گواتر کم‌کار
خشکی و ضعف، بی‌حالی و کسالت بدن، کم‌حوصلگی و عصبانیت، اختلالات خلق و خو، کم اشتهایی، کم‌خونی، ریزش مو، یبوست، تنگی نفس هنگام فعالیت، افزایش وزن، کاهش ضربان قلب و تغییرات نوار قلب، کاهش رشد مغزی و جسمی در کودکان و نوجوانان، نامنظمی عادت ماهانه در زنان، خشونت صدا، خشکی و زبری پوست، عدم تحمل سرما، افزایش چربی خون، رنگ‌پریدگی و تغییر رنگ پوست، کاهش استعداد تحصیلی دانش‌آموزان، احساس گرفتگی و خفگی در ناحیه گلو.
پیشگیری از گواتر
برای پیشگیری از ابتلا به گواتر توصیه می‌شود از غذاهای حاوی ید بیشتر استفاده کنید و از مصرف نمک یددار غافل نشوید. اگر در مناطق کوهستانی زندگی می‌کنید، به ید بیشتری نیاز دارید. همچنین از مصرف بیش از حد سبزیجاتی که ممکن است باعث بروز گواتر شوند (خصوصاً شلغم، کلم و کاساوا) پرهیز کنید.
درمان گواتر
اگر در خانواده‌تان کسی به گواتر مبتلا بوده است، باید به پزشک مراجعه کنید و معاینه و آزمایش شوید. چون اگر این بیماری به موقع شناسایی شود، سریع‌تر درمان می‌شود. برای گواترهای ساده و معمولی، مصرف قرص‌های لووتیروکسین یا قرص تیروئید به راحتی موجود است و معمولا توسط پزشکان در ایران تجویز می‌شود. در مورد گواتر سمی، قرص متی‌مازول مفید خواهد بود.
در صورتی که مشکوک به گواتر یا ندول در تیروئید هستید، نیاز به معاینه بالینی و آزمایشات تیروئیدی و احتمالاً اسکن تیروئید، سونوگرافی یا بیوپسی وجود دارد و پزشک شما ممکن است به درمان با قرص، ید رادیواکتیو یا جراحی پیشنهاد دهد.
فرق گواتر و تیروئید
تیروئید چیست ؟
تیروئید در بدن افراد سالم هورمون‌های کافی تولید می‌کند و در کارکردهای مهم بدن نقش دارد. این هورمون‌ها به بدن کمک می‌کنند که درست کار کند، مثلاً میزان مصرف کالری، احساس گرما و تنظیم وزن را تحت تأثیر قرار می‌دهند. همچنین، تأثیراتی روی برخی اعضای بدن، مثل قلب، دارند که باعث می‌شود قلب با سرعت بیشتری بزند. وقتی تیروئید بیش از حد فعال باشد، مقدار زیادی هورمون به بافت‌های بدن می‌رسد. دلایل مختلفی برای پرکاری تیروئید وجود دارد اما علائم آن معمولاً مشابه است. به دلیل بالا رفتن سوخت و ساز بدن، افراد مبتلا احساس گرمای بیشتری می‌کنند و حتی ممکن است با وجود غذا خوردن زیاد، وزنشان کاهش یابد.
علل پرکاری تیروئید چیست ؟
- سلول‌های تیروئید ممکن است بیش از حد فعال شوند و هورمون بیشتری تولید کنند، این حالت را بیماری گریوز یا گواتر سمی منتشر می‌گویند.
- ممکن است یک یا چند توده در تیروئید به طور غیر طبیعی فعال شوند. اگر فقط یک توده وجود داشته باشد، به آن گره سمی خودکار می‌گویند. در صورتی که چند توده باشد، به آن گواتر سمی چند گره‌ای گفته می‌شود.
- غده تیروئید ممکن است دچار التهاب شود که تیروئیدیت نامیده می‌شود و این باعث آزاد شدن هورمون‌های ذخیره شده می‌شود و ممکن است برای چند هفته تا چند ماه ادامه یابد.
- مصرف بیش از حد هورمون‌های تیروئید نیز می‌تواند علائمی شبیه به پرکاری تیروئید ایجاد کند.
- برخی داروها، مانند آمبودارون و محلول لوگول که حاوی ید زیادی هستند، ممکن است باعث افزایش تولید هورمون توسط تیروئید شوند. مصرف این داروها در بعضی افراد ممکن است باعث پرکاری تیروئید شود.
علائم و نشانه‌های پرکاری تیروئید چیست ؟
- افزایش تعداد ضربان قلب
- افزایش کمی فشار خون
- تحریک‌پذیری
- افزایش تعریق
- ضعف عضلات، به‌خصوص در ناحیه شانه، لگن و ران‌ها
- لرزش دست‌ها
- کاهش وزن با وجود اشتهای خوب
- ریزش مو
- جدا شدن ناخن‌ها از بستر خود
- تورم نوک انگشتان
- کشیده شدن پلک بالا به سمت پایین
- تغییر در ضخامت پوست
- افزایش حرکات دستگاه گوارش
- گواتر یا بزرگ شدن تیروئید
- کاهش تعداد دفعات قاعدگی یا کاهش حجم خونریزی
- ضخیم شدن پوست در جلوی ساق پا
- برجسته شدن چشم‌ها
بیشتر این علائم با درمان پرکاری تیروئید به حالت طبیعی برمی‌گردد و برخی دیگر از نشانه‌ها ممکن است به درمان جداگانه نیاز داشته باشند.
کم‌کاری تیروئید و گواتر
```
