خواص ریحان و استفاده آن در طب سنتی (2 نکته مهم)
خواص ریحان و استفاده آن در طب سنتی
ریحان یکی از سبزی‌های محبوب ما ایرانی‌ها در چاشنی سالادهاست که بویی و طعمی فوق‌العاده دارد. این سبزی و دانه‌های آن در طب سنتی ایرانی اهمیت ویژه‌ای دارند؛ بیایید با هم ببینیم این خواص چیست.
امام صادق علیه السلام درباره ریحان می‌فرمایند:
ریحان سبزی انبیا است و دارای هشت خاصیت می‌باشد: هضم غذا را آسان می‌کند، مجاری را باز می‌کند، تنفس را خوشبو می‌کند، بدن را معطر می‌سازد، اشتها را افزایش می‌دهد، درد را تسکین می‌دهد، از بیماری جذام جلوگیری می‌کند و اگر در معده قرار گیرد، می‌تواند درد را کاملاً از بین ببرد.
ریحان با نام علمی OCIMUM BASILICUM L در انگلیسی به نام Basil و Sweetbasil شناخته می‌شود و از خانواده نعناعیان است. نام‌های دیگر ریحان شامل صعتر هندی، نازبویه، شاهسفرم، سلطان الریحین و ریحان الملک می‌باشد. در دانه‌های ریحان موادی مانند روغن معطر، لینالول، استراگل، و همچنین دیگر ترکیبات مفید وجود دارد. قسمت‌هایی که برای دارو استفاده می‌شود شامل گل‌ها و برگ‌های تازه یا خشک ریحان است. طبیعت ریحان گرم و خشک است.
خواص و اثرات دارویی ریحان
* ریحان به دلایل مختلف برای انسان آرامش‌بخش است. این سبزی به تقویت معده و روده و همچنین قلب کمک می‌کند. همچنین به عنوان ضد اسهال، بادشکن و ضدعفونی کننده دهان و سیستم گوارش عمل می‌کند. ریحان در برابر بیماری‌های آنفلوآنزا و التهاب‌های دردناک مؤثر است و می‌تواند خواب‌آور و ضد سردرد نیز باشد.
* ریحان ملین و تقویت کننده اشتها است و به هضم بهتر غذا نیز کمک می‌کند. همچنین می‌تواند کمک کند تا عفونت‌های دستگاه تنفسی و مشکلات معده را کاهش دهد. این سبزی می‌تواند برای افرادی که در اداره یا در شرایط استرس هستند مفید باشد و برخلاف سردردهای ناشی از اضطراب نیز موثر است.
* از ریحان می‌توان به صورت دم‌کرده استفاده کرد، به طوری که در یک لیتر آب، 20 تا 50 گرم ریحان قرار دهید. این روش در درمان ضعف و بی‌حالی‌های ناشی از اضطراب و بیماری‌های عصبی موثر است. آب تازه ریحان نیز می‌تواند برای بهبود التهاب گوش یا به عنوان دهان‌شویه برای درمان برفک یا خوشبوکننده دهان استفاده شود.
* ریحان همچنین به عنوان تقویت‌کننده معده و روده شناخته می‌شود و جوشانده 7 تا 10 گرم دانه ریحان در یک لیتر آب به عنوان درمان ضد اسهال و دردهای شکمی استفاده می‌شود. این سبزی رایحه خوبی دارد و برای افرادی که دچار انسداد در عروق مغزی هستند یا احساس تنگی نفس می‌کنند مفید است. بوییدن ریحان به طور کلی برای افراد با مزاج گرم و مسافرین و همچنین در مواقع بیماری وبا توصیه می‌شود. * دانه ریحان نیز به تعادل مزاج کمک کرده و در برابر سموم مقاوم است. استفاده از اسانس ریحان بر روی پوست نیز می‌تواند به دور کردن پشه‌ها کمک کند. برخلاف این سبزی، نیلوفر به عنوان اصلاح‌کننده آن و بادرنجوبه به عنوان جایگزین آن شناخته می‌شود.
استفاده از ریحان در دوران بارداری
در دوران بارداری، به دلیل اینکه ریحان می‌تواند رحم را تحریک کرده و خطر سقط جنین را افزایش دهد، بهتر است از مصرف آن خودداری کنید. اگرچه مصرف مقدار کمی از ریحان به عنوان سبزی‌جات مشکلی ندارد، اما باید از مصرف آن به‌عنوان دارو یا دم‌نوش پرهیز کرد.
استفاده از ریحان در دوران شیردهی
مادران شیرده نیز باید از مصرف ریحان به‌خاطر اثرات منفی جزئی آن به دلیل ترکیب شیمیایی موجود در آن، خودداری کنند.
تداخلات دارویی و ریحان
به دلیل缺乏 سند علمی، بهتر است در مصرف ریحان محتاط باشید.
موارد منع مصرف ریحان
* مصرف طولانی‌مدت ریحان به خاطر احتمال سرطان‌زایی ترکیب موجود در آن ممنوع است.
* این گیاه برای کودکان و نوزادان مناسب نیست زیرا ترکیب سمی دارد.
* برای سلامتی اعصاب مضر است.
ترکیبات شیمیایی
در هر ۱۰۰ گرم ریحان موارد زیر موجود است:
انرژی ۲۲ کیلوکالری
آب ۹۲.۰۶ گرم
پروتئین ۳.۱۵ گرم
چربی ۰.۶۴ گرم
کربوهیدرات ۲.۶۵ گرم
کلسیم ۱۷۷ میلی‌گرم
فسفر ۵۶ میلی‌گرم
آهن ۳.۱۷ میلی‌گرم
پتاسیم ۲۹۵ میلی‌گرم
سدیم ۴ میلی‌گرم
منگنز ۱.۱۴۸ میلی‌گرم
روی ۰.۸۱ میلی‌گرم
ویتامین آ ۲۶۴ میکروگرم
ویتامین ب۱ ۰.۰۳۴ میلی‌گرم
ویتامین ب۲ ۰.۰۷۶ میلی‌گرم
ویتامین ب۳ ۰.۹۰۲ میلی‌گرم
ویتامین ب۵ ۰.۲۰۹ میلی‌گرم
ویتامین ب۶ ۰.۱۵۵ میلی‌گرم
ویتامین ب۹ ۶۸ میکروگرم
ویتامین ث ۱۸.۰ میلی‌گرم
ویتامین ای ۰.۸۰ میلی‌گرم
ویتامین کا ۴۱۴.۸ میکروگرم
نظرات بزرگان درباره ریحان
امام صادق (ع) در روایتی فرموده‌اند: ریحان سبزی پیامبران است و دارای هشت خاصیت است:
1- غذا را خوشمزه‌تر می‌کند.
2- منافذ را باز می‌کند.
3 و 4- به خوشبو شدن دهان و گلو کمک می‌کند.
5- اشتها را افزایش می‌دهد.
6- بیماری‌ها را رفع می‌کند.
7- از انسان در برابر بیماری جذام محافظت می‌کند.
8- وقتی ریحان در بدن فردی وجود داشته باشد، تمامی بیماری‌ها را ریشه‌کن می‌کند. امام کاظم (ع) همچنین فرموده‌اند که ریحان بیماری سل را از بین می‌برد.
جمع آوری: مجله اینترنتی رضیم
