دلایل تفاوت رنگ دو چشم در یک فرد چیست؟
“`html
آیا تا به حال کسی را دیده‌اید که دو رنگ چشم متفاوت داشته باشد؟
ممکن است ندانید، اما داشتن دو رنگ چشم مختلف می‌تواند یک ویژگی زیبا و خاص باشد. این پدیده گاهی به DNA مربوط می‌شود و گاهی نه! پس بهتر است بیشتر درباره‌اش بدانید.
رنگ چشم به مقدار ماده‌ای به نام ملانین بستگی دارد. ملانین رنگدانه‌ای قهوه‌ای تیره است که در عنبیه قرار دارد. چشم آبی نشان‌دهنده میزان کم ملانین است و چشم قهوه‌ای مقدار زیادی از این ماده را دارد. به همین دلیل، افرادی که پوست و موی تیره‌تری دارند، معمولاً چشمان قهوه‌ای دارند، در حالی که کسانی که پوست و موی روشنی دارند، احتمالاً چشمان روشنتری دارند.
به همین خاطر بیشتر نوزادان با چشمان آبی به دنیا می‌آیند، اما با گذشت زمان و شروع تولید ملانین در بدن، رنگ چشم آنها تغییر می‌کند. وقتی که یک فرد مقدار متفاوتی ملانین در هر یک از عنبیه‌هایش داشته باشد، رنگ دو چشم او متفاوت می‌شود.
هتروکرومیای ایرایدیس (اصطلاح علمی برای داشتن رنگ چشم‌های متفاوت در یک موجود زنده) تقریباً در انسان‌ها نادر است ولی در بسیاری از حیوانات مانند اسب، گربه و بعضی از نژادهای سگ رایج است. این خصوصیت نتیجه تغییرات در یکی از ژن‌هایی است که رنگ چشم را تعیین می‌کند و می‌تواند ارثی باشد.
همچنین آسیب‌های جسمی و برخی داروها می‌توانند بر مقدار ملانین در یک عنبیه تأثیر بگذارند و یا حتی برخی سندرم‌ها مانند سندرم وارندورف می‌توانند باعث بروز این ویژگی شوند. البته برخی افراد از لنزهای رنگی برای مطابقت دادن رنگ چشم‌هایشان استفاده می‌کنند، در حالی که دیگران به این ویژگی خاص خود افتخار می‌کنند!
رنگ چشم از کجا می‌آید؟
- رنگ چشم به وسیله رنگدانه‌ای به نام ملانین تعیین می‌شود که معمولاً هشت هفته بعد از تولد شروع به تشکیل می‌کند.
- افرادی که ملانین زیادی دارند، معمولاً رنگ چشم قهوه‌ای خواهند داشت.
- افرادی که ملانین بسیار کمی دارند، رنگ چشم آبی یا خاکستری دارند.
- افرادی که مقدار متوسطی از ملانین دارند، رنگ چشم سبز دارند.
رنگ چشم نوزادان در آغاز تولد معمولاً آبی به نظر می‌رسد زیرا چند هفته طول می‌کشد تا مقدار ملانین بر اساس ژنتیک تعیین شود. دانشمندان امروز بر این باورند که دو ژن کنترل رنگ چشم را بر عهده دارند و این ژن‌ها می‌توانند با هم ترکیب شده و طیف متنوعی از رنگ‌ها را تولید کنند.
در این بین، افرادی هستند که دو چشم با رنگ‌های متفاوت دارند. وقتی که یک فرد ملانین متفاوتی در هر یک از عنبیه‌هایش داشته باشد، رنگ دو چشم او ناهمگون خواهد بود. جالب است بدانید که این وضعیت تنها در انسان‌ها دیده نمی‌شود، بلکه در سگ‌ها، گربه‌ها و اسب‌ها نیز اتفاق می‌افتد.
انواع مختلف هتروکرومی
هتروکرومی یک اصطلاح لاتین به معنی رنگ‌های مختلف است و به‌خوبی این ویژگی را توصیف می‌کند. در واقع، سه نوع هتروکرومی وجود دارد:
- هتروکرومی کامل (هر چشم رنگ متفاوتی دارد)
- هتروکرومی جزئی (بخشی از یک یا هر دو چشم رنگ متفاوت دارد)
- هتروکرومی مرکزی (یک رنگ متفاوت دور مردمک چشم را احاطه می‌کند)
دلایل دو رنگ بودن چشم چیست؟
DNA خانواده:
اگر این ویژگی از کودکی در فرد وجود داشته باشد، معمولاً به ژن‌های خانوادگی مربوط است. این ویژگی از نوع اتوزومال غالب است، که به این معناست که این ژن می‌تواند از یکی از والدین به کودک منتقل شود.
آسیب در هنگام زایمان:
اگر در طول زایمان آسیبی به صورت فرد وارد شود، ممکن است در ناحیه آسیب‌دیده تولید ملانین، که مسئول رنگ چشم است، مختل شود.
جهش ژنتیکی:
گاهی اوقات، یک جهش در یکی از ژن‌های مسئول رنگ چشم در طول رشد جنین اتفاق می‌افتد.
بیماری:
بیماری‌های خاصی مانند سندرم هورنر نیز ممکن است باعث ایجاد دو رنگی چشم شوند.
“`
ممکن است در طول عمر فرد، پدیده‌ای به نام هتروکرومی یا دورنگی چشم به وجود بیاید.
آسیب:
اگر دورنگی چشم بعد از تولد و در دوران بزرگسالی اتفاق بیفتد، معمولاً دلیلش آسیب‌های چشمی یا بعضی داروها است.
کیمرا (شیمر):
در موارد بسیار نادر فرد ممکن است کیمر باشد، یعنی DNA او از دو زیگوت مختلف تشکیل شده و این موضوع باعث ایجاد رنگ‌های مختلف چشم می‌شود.
سندرم واردنبرگ:
این یک وضعیت ژنتیکی است که می‌تواند باعث کاهش شنوایی، تغییر در مو، پوست و رنگ چشم شود.
سندرم استورگ وبر:
علامت بارز این سندرم وجود لکه‌ای بنفش روی صورت است که به علت مشکلات در عروق خون به وجود می‌آید. در این سندرم نیز ممکن است دورنگی چشم دیده شود.
سندرم پری رامبرگ:
این یک بیماری نادر است که می‌تواند باعث چروکیده شدن یک طرف صورت شود.
عوامل غیر ژنتیکی که می‌توانند باعث این اختلال شوند شامل دیابت، جراحی‌های چشم، گلوکوم، سندرم پراکندگی رنگدانه چشم، تورم چشم‌ها و تومور ناشی از پرتوهای رادیواکتیو است.
درمان دورنگی چشم
- اگر علت دورنگی چشم یک مشکل پزشکی باشد، درمان آن مشکل می‌تواند به بهبود دورنگی نیز منجر شود. اما در مورد آسیب‌های چشمی معمولاً تغییر رنگ دائمی است حتی پس از رفع آسیب.
- اگر دورنگی چشم ناشی از توزیع نامناسب ملانین باشد، نیازی به درمان ندارد زیرا این موضوع تهدیدی برای سلامت چشم نیست.
- اما اگر این وضعیت باعث ناراحتی شما شود، می‌توانید از لنزهای تماسی تزئینی یا رنگی استفاده کنید تا رنگ چشم‌ها با هم هماهنگ شود. فقط باید دقت کنید که استفاده نادرست از این لنزها می‌تواند برای سلامت چشمان شما خطرناک باشد.
- به طور کلی، زندگی با دورنگی چشم مشکلی ندارد و رنگدانه‌های موجود در چشم‌ها هیچ تاثیری بر بینایی نمی‌گذارند. سعی کنید این موضوع را بپذیرید و با این تفاوت‌ها زندگی کنید.
همچنین بخوانید:
