علائم حساسیت به مرکبات و درمان این عارضه (2 نکته مهم)
علائم حساسیت به مرکبات
زمانی که شخصی به مرکبات حساسیت دارد، ممکن است بلافاصله بعد از تماس با میوه‌ها، آب میوه یا محصولات مربوط به آنها، علائمش شروع شود. در برخی از موارد، این علائم ممکن است چند ساعت بعد بروز کنند. افرادی که به گرده‌های گیاهان حساسیت دارند، ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به حساسیت به مرکبات باشند.
برخی افراد وقتی که بخار یا ذرات مرکبات در هوا استنشاق می‌کنند، نشانه‌هایی از حساسیت نشان می‌دهند. به‌علاوه، این علائم معمولاً در نقاطی از پوست ایجاد می‌شود که با مرکبات در تماس بوده‌اند.
این نواحی معمولاً شامل:
- لثه‌ها
- لب‌ها
- گلو
- زبان
به‌طور کلی، علائم رایج حساسیت به مرکبات شامل:
- احساس سوزش
- خارش
- قرمزی
- ورم
تماس پوست با مرکبات ممکن است باعث ایجاد پوست ملتهب به نام درماتیت تماسی شود.
این درماتیت می‌تواند باعث بروز علائم زیر شود:
- احساس سوزش روی پوست
- تاول زدن
- خشکی و پوسته‌پوسته شدن پوست
- خارش شدید
- کهیر
- قرمزی
- ورم
علاوه بر این، حساسیت به مرکبات می‌تواند مشکلاتی در دستگاه گوارش و تنفس ایجاد کند.
این مشکلات می‌تواند شامل علائم زیر باشد:
- سرفه
- اسهال
- حالت تهوع
- آبریزش یا گرفتگی بینی
- عطسه کردن
- دل درد
- استفراغ
- خستگی
در موارد نادر، حساسیت به مرکبات می‌تواند به آنافیلاکسی منجر شود. این یک واکنش بسیار جدی است که نیاز به درمان فوری توسط پزشک دارد.
علائم آنافیلاکسی شامل:
- گیجی
- مشکل در تنفس
- قرمزی پوست
- کاهش هوشیاری
- حالت تهوع، استفراغ و اسهال
- کاهش شدید فشار خون
- تورم دهان و گلو
- ضربان قلب ضعیف یا سریع
علل ایجاد حساسیت به مرکبات
واکنش‌های آلرژیک زمانی اتفاق می‌افتند که سیستم ایمنی بدن یک ماده عادی و بی‌ضرر را به عنوان تهدید شناسایی می‌کند. این مواد به نام آلرژن شناخته می‌شوند. برخی افراد که به گرده حساسیت دارند، ممکن است نسبت به مرکبات نیز آلرژی داشته باشند. این به خاطر شباهت پروتئین‌ها در گرده و مرکبات است. در واقع، هر دو شامل پروتئین‌هایی هستند که واکنش مشابهی ایجاد می‌کنند.
یک تحقیق در سال ۲۰۱۳ نشان داد که افرادی که به گرده علف حساسیت دارند، ممکن است به مرکبات نیز حساسیت داشته باشند. در آزمایشات پوستی، 39 درصد از شرکت‌کنندگان با آلرژی به گرده علف، واکنش مشابهی نسبت به مرکبات نشان دادند. اما ممکن است یک فرد به یکی از این دو مورد واکنش ندهد و در این صورت علائم آلرژی نداشته باشد. مرکبات مورد آزمایش شامل نارنگی، لیمو و پرتقال بودند.
مواد غذایی که باید از آنها اجتناب کنید
- کامکوات
- لیمو
- لیمو شیرین
- نارنگی
- گریپ‌فروت
- پرتقال
بسیاری از مواد غذایی فرآوری‌شده و آماده هم ممکن است شامل مرکبات باشند.
به همین خاطر، توصیه می‌شود در صورت داشتن این حساسیت، برچسب محصولات زیر را با دقت مطالعه کنید:
- آب میوه، لیموناد و سایر نوشیدنی‌ها
- بستنی
- ماست طعم‌دار
- ژله‌ها
- چای‌های گیاهی
- سس‌هایی مانند سس مایونز و سس‌های شیرین و ترش
- غذاهای دریایی و گوشتی، از جمله کوکتل خامه‌ای و ماهی پخته شده و کنسروی
- نارنگی
- خیار شور و ترشی‌ها
- کوکتل‌های الکلی و غیر الکلی
- مکمل‌های حاوی ویتامین C و مکمل‌های حاوی بیوفلاونوئید
- آب نبات و محصولات مخصوص قنادی، از جمله شیرینی، شکلات و کلوچه‌ها
- گیاهانی مانند لیمو وربنا و سماق
- سرکه
- شراب سفید
- فلفل دلمه‌ای
- کلم بروکلی
- گل کلم
- کیوی
- انبه
- پاپایا
- توت‌فرنگی
- آنتی‌هیستامین‌ها
- اسپری‌های ضد آلرژی
- پمادها یا لوسیون‌های ضد آلرژی
مرکبات در محصولات بهداشتی مانند خمیر دندان نیز یافت می‌شوند. لوازم آرایشی و بهداشتی اغلب حاوی لیمونن هستند. لیمونن ترکیبی است که از پوست مرکبات به دست می‌آید و ممکن است باعث التهاب پوستی شود.
مواد غذایی جایگزین
برخی افراد می‌توانند مرکبات پخته را تحمل کنند، زیرا گرما می‌تواند از فعالیت پروتئین‌های حساسیت‌زا جلوگیری کند. برای کسانی که نمی‌توانند مرکبات را بخورند اما دوست دارند طعم ترش آنها را به غذا اضافه کنند، می‌توانیم جایگزین‌های زیر را پیشنهاد کنیم:
اسید سیتریک بین‌المللی به عنوان ماده نگهدارنده یا تقویت‌کننده طعم در محصولات مختلف استفاده می‌شود. این ماده ممکن است پوست و دهان را تحریک کند، اما به ندرت باعث ایجاد واکنش آلرژیک می‌شود.
با این حال، برخی افراد که به مرکبات حساسیت دارند، از این ماده به عنوان جایگزین استفاده می‌کنند. مرکبات معروف به منبع خوبی برای تأمین ویتامین C بدن هستند، اما بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات دیگر نیز می‌توانند نیازهای افراد مبتلا به آلرژی را تأمین کنند.
سایر غذاهای غنی از ویتامین C عبارتند از:
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
هر کسی که علامت‌های واکنش آلرژیک را تجربه می‌کند، باید به پزشک عمومی یا متخصص آلرژی مراجعه کند. زیرا ممکن است نیاز به آزمایش‌های بیشتری داشته باشد. اگر علائم آنافیلاکسی مشاهده شود، باید فوراً به مراکز درمانی مراجعه کرد.
روش‌های تشخیص حساسیت به مرکبات
پزشک علاوه بر مطرح کردن سؤالات در مورد رژیم غذایی و علائم بیمار، ممکن است یک معاینه فیزیکی هم انجام دهد. سپس از بیمار خواسته می‌شود که در طول چند هفته، تمام مواد غذایی که مصرف می‌کند را یادداشت کند. این کار به شناسایی عوامل آلرژی‌زا کمک می‌کند. پزشک همچنین ممکن است تست آلرژی انجام دهد، اما این تست برخی اوقات نتایج نادرست می‌دهد.
آزمایش‌های آلرژیک شایع عبارتند از:
آزمایشات پوستی
تست حساسیت پوستی شامل استفاده از یک سوزن برای وارد کردن یک آلرژن رقیق شده به پوست است. اگر در عرض ۱۵ دقیقه بعد از تزریق، پوست قرمز شود و خارش یا تاول ظاهر گردد، به احتمال زیاد فرد به آن ماده حساسیت دارد.
برای تأیید نتایج، ممکن است از تست زیر جلدی استفاده شود. در این آزمایش، آلرژن فقط زیر سطح پوست تزریق می‌شود. اگر واکنش قابل مشاهده‌ای ایجاد شود، نشان‌دهنده وجود آلرژی است.
آزمایش خون
برای تشخیص حساسیت به مرکبات، پزشک ممکن است آزمایش خون انجام دهد. در این آزمایش، مقدار آنتی‌بادی‌های ایمونوگلوبولین E در خون بررسی می‌شود. اگر کودک یا بزرگسالی دارای سطح بالای این آنتی‌بادی‌ها باشد، احتمال دارد که به مواد مورد آزمایش حساسیت داشته باشد. آزمایش خون معمولاً گران‌تر از تست پوستی است و کمی بیشتر طول می‌کشد، اما دقیق‌تر است.
روش‌های درمان حساسیت به مرکبات
هیچ درمان قطعی برای حساسیت به مرکبات وجود ندارد، اگرچه ممکن است با گذشت زمان علائم کاهش یابند. اگر تماس با این میوه‌ها قطع شود، علائم به سرعت از بین می‌روند. هنگامی که این تماس امکان‌پذیر نیست، می‌توان از درمان‌های زیر برای کاهش علائم آلرژی استفاده کرد:
دارو
انواع داروهای تجویزی و غیر تجویزی (OTC) می‌توانند برای درمان واکنش‌های آلرژیک مورد استفاده قرار گیرند. بسته به علائم، پزشک ممکن است یکی از داروهای زیر را تجویز کند:
ایمونوتراپی
ایمونوتراپی می‌تواند برای درمان آلرژی‌های شدید استفاده شود. افرادی که ایمونوتراپی دریافت می‌کنند، با تزریق آلرژن تحت درمان قرار می‌گیرند تا به تدریج واکنش سیستم ایمنی بدن و حساسیت آنها کاهش یابد. برخی آلرژی‌ها از طریق نوع دیگری از ایمونوتراپی که شامل مصرف قرص زیر زبانی است درمان می‌شوند.
تزریق اپی‌نفرین
افرادی که آلرژی شدید دارند و در معرض خطر آنافیلاکسی هستند، باید از این روش درمان استفاده کنند. این افراد بهتر است همیشه یک سرنگ حاوی اپی‌نفرین همراه خود داشته باشند تا در صورت بروز علائم حساسیت، بلافاصله آن را تزریق کنند.
همچنین بخوانید:
