معرفی داروی بیهوشی تیوپنتال سدیم (2 نکته مهم)

موارد مصرف تیوپنتال سدیم

تیوپنتال سدیم به‌طور کلی برای ایجاد بیهوشی عمومی استفاده می‌شود و بیشتر در جراحی‌های کوتاه که درد کمی دارند، به کار می‌رود. همچنین می‌تواند به همراه دیگر داروهای بیهوش کننده و برای ایجاد خواب در حین بیهوشی متعادل استفاده شود. در جراحی‌های طولانی ممکن است در مقادیر کم با داروهای مخدر و نیتروس اکساید به کار رود. تیوپنتال به‌صورت کوتاه مدت برای کنترل وضعیت‌های تشنجی در زمان بیهوشی استنشاقی یا بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.

تیوپنتال سدیم در شرایطی که فشار داخل جمجمه افزایش یافته و وضعیت تنفس بیمار کنترل شده باشد، استفاده می‌شود و همچنین ممکن است برای کاهش این فشار در زمان استفاده از بیهوش‌کننده‌های استنشاقی به کار رود.

تیوپنتال سدیم به عنوان یک دارو برای نارکوآنالیز در اختلالات روانی نیز استفاده می‌شود. این دارو در مقادیر بالا برای جلوگیری از کاهش اکسیژن و آسیب به بافت مغز بعد از صدمات سر مصرف می‌شود.

مکانیسم اثر تیوپنتال سدیم

تیوپنتال یک بیهوش کننده از نوع باربیتورات‌های بسیار کوتاه مدت است و عملکرد آن بر روی سیستم عصبی مرکزی قرار دارد و باعث خواب و بیهوشی می‌شود اما درد را تسکین نمی‌دهد. به نظر می‌رسد که این دارو با افزایش پاسخ به GABA و کاهش پاسخ به گلوتامات عمل می‌کند و با کم کردن تحریک‌پذیری سلول‌های عصبی، باعث بیهوشی می‌شود. همچنین در انتقال پیام‌های عصبی به قشر مغز هم اختلال ایجاد می‌کند.

فارماکوکینتیک تیوپنتال سدیم

به دلیل قابلیت حل شدن زیاد در چربی و درجه یونیزه کم، این دارو به سرعت از سد خونی-مغزی عبور می‌کند و از مغز به سایر بخش‌های بدن پخش می‌شود. متابولیسم این دارو عمدتا در کبد انجام می‌شود و مقدار کمی از آن در سایر بافت‌ها به ویژه کلیه‌ها و مغز نیز تجزیه می‌شود.

نحوه مصرف تیوپنتال سدیم

الف) بیهوش کننده عمومی برای اعمال کوتاه مدت.

برای بزرگسالان و کودکان: 50 تا 100 میلی‌گرم تزریق وریدی می‌شود و می‌توان مقدار را با احتیاط بر اساس نیاز تکرار کرد.

ب) کنترل موارد تشنجی پس از بیهوشی.

مقدار 75 تا 125 میلی‌گرم تزریق وریدی می‌شود.

پ) برای بیماران مبتلا به افزایش فشار داخل جمجمه که تحت جراحی اعصاب هستند:

برای بزرگسالان: 5.1 تا 5.3 میلی‌گرم بر کیلوگرم به‌طور سریع تزریق وریدی می‌شود و در صورت کنترل مناسب تنفس، می‌توان دارو را متناوب تجویز کرد.

مصرف تیوپنتال سدیم در بارداری و شیردهی

گروه C: در این گروه از داروها، مطالعات روی حیوانات باردار نشان داده‌اند که این دارو ممکن است روی جنین تأثیر منفی بگذارد، اما مطالعات کافی روی انسان‌ها انجام نشده است. اگر فایده استفاده از دارو برای زنان باردار بیشتر از مضرات آن باشد، ممکن است دارو تجویز شود.
در دوران شیردهی باید با احتیاط و با توصیه پزشک مصرف شود.

منع مصرف تیوپنتال سدیم

این دارو…
“`

در درمان بیمارانی که به پورفیری حاد مبتلا هستند یا سابقه پوستی این بیماری را دارند، نباید از این دارو استفاده شود.

عوارض جانبی تیوپنتال سدیم

مصرف این دارو ممکن است باعث بروز واکنش‌های آلرژیک، درد در ناحیه شکم، اضطراب یا بی‌قراری، مشکلات پوستی مانند بثورات، کهیر، خارش یا قرمزی پوست، و ورم پلک‌ها یا لب‌ها شود. همچنین ممکن است فشار خون به طور غیرمعمول پایین بیاید، بیمار خس‌خس سینه کند، یا دچار آریتمی قلبی و مشکلات تنفسی شود. در بعضی موارد، ممکن است التهاب رگ‌های خونی، ضعف گردش خون و تحریکات تنفسی نیز مشاهده شود.

تداخلات دارویی تیوپنتال سدیم

این دارو با برخی داروهای دیگر که بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارند، تداخل دارد. اثر داروهای کاهش‌دهنده فشار خون ممکن است در صورت مصرف همزمان با این دارو افزایش یابد.

مسمومیت با تیوپنتال سدیم و درمان آن

علائم این مسمومیت شامل ضعف تنفسی، ایست تنفسی، فشار خون پایین و شوک است.
درمان شامل اقدامات حمایتی می‌باشد و اگر لازم باشد، از تهویه مکانیکی استفاده می‌شود. تزریق مایعات یا داروهای تنگ‌کننده عروق مثل دوپامین و فینل افرین برای اصلاح فشار خون پایین توصیه می‌شود. باید به دقت علائم حیاتی بیمار کنترل شود.

هشدارها در ارتباط با تیوپنتال سدیم

در بیماران با مشکلات شدید قلبی و عروقی، فشار خون پایین یا شوک، و بیماری‌های تنفسی مانند آسم، باید با احتیاط زیادی این دارو تجویز شود.

توصیه‌های دارویی تیوپنتال سدیم

1. تا 24 ساعت پس از بیهوشی از مصرف نوشیدنی‌های الکلی و سایر داروهای مضعف CNS پرهیز کنید.
2. هنگام رانندگی یا کار با دستگاه‌های نیازمند هوشیاری باید محتاط باشید.

نکات پرستاری هنگام تجویز تیوپنتال سدیم

1- اطمینان از وجود تجهیزات احیا، مانند لوله گذاری و اکسیژن.
2- کاهش دوز دارو در سالمندان و بیماران مبتلا به مشکلات کبدی.
3- رقیق کردن دارو با محلول‌هایی مانند آب استریل، نرمال سالین، یا دکستروز 5% برای تزریق – محلول‌های باقی‌مانده باید تا 24 ساعت دور ریخته شوند.
4- پرهیز از نشت دارو در هنگام تزریق به عروق.

شرایط نگهداری تیوپنتال سدیم

دارو باید در دمای کمتر از 40 درجه سانتی‌گراد (15 تا 30 درجه) و دور از نور نگهداری شود.

بیشتر بخوانید:

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله رضیم