معرفی قرص اتامبوتول و موارد مصرف آن (2 نکته مهم)
“`html
موارد مصرف و عوارض جانبی اتامبوتول
اتامبوتول (Ethambutol) دارویی است که بدون نام تجاری خاصی در دسترس است و برای درمان بیماری سل استفاده می‌شود. مصرف این دارو نیاز به تجویز پزشک دارد. اتامبوتول یک داروی ضد سل است و خطر مصرف بیش از حد آن زیاد است اما اعتیاد آوری کمی دارد.
اتامبوتول یک آنتی بیوتیک است که به درمان بیماری سل کمک می‌کند. برای این که این دارو موثرتر باشد، بهتر است با داروهای دیگر ضد سل ترکیب شود. این دارو بیشتر برای کسانی که به بیماری سل مزمن مبتلا هستند تجویز می‌شود و فقط به شکل قرص موجود است.
اتامبوتول معمولاً با دیگر داروهای ضد سل مصرف می‌شود. اگر خطر بروز مقاومت دارویی کم باشد، پزشک ممکن است بتواند این دارو را از برنامه درمانی حذف کند.
مکانیسم اثر اتامبوتول
اتامبوتول یک آنتی بیوتیک است که به نظر می‌رسد با فرآیند تولید RNA در باکتری‌ها تداخل می‌کند.
فارماکوکینتیک اتامبوتول
این دارو به سرعت از راه خوراکی جذب می‌شود و در بافت‌ها و مایعات بدن پخش می‌شود. اوج غلظت اتامبوتول در خون ۲ تا ۴ ساعت بعد از مصرف است و نیمه عمر آن ۳/۴ ساعت است که در صورت بروز مشکلات کلیوی ممکن است تا ۸ ساعت افزایش یابد. دفع این دارو عمدتاً از طریق کلیه‌هاست، اما مقداری از آن نیز از طریق مدفوع خارج می‌شود.
مقدار و نحوه مصرف اتامبوتول
درمان سل در بزرگسالان: معمولاً mg/kg ۱۵ تا ۲۵ یک بار در روز یا mg/kg ۵۰ تا حداکثر ۲.۵ گرم دو بار در هفته یا mg/kg ۲۵ تا ۳۰ تا حداکثر ۲.۵ گرم سه بار در هفته نوشته می‌شود.
اثرات این دارو چند روز بعد از شروع درمان ظاهر می‌شود و ممکن است بیش از ۲۴ ساعت بعد از قطع مصرف نیز در بدن باقی بماند. مهم است که دوره درمان را کامل کنید حتی اگر احساس بهبودی کردید، زیرا ممکن است عفونت هنوز فعال باشد و قطع ناگهانی درمان می‌تواند علائم را دوباره فعال کند.
موارد منع مصرف اتامبوتول
این دارو برای کودکان کم سن و همچنین برای بیمارانی که به نوریت بینایی و دید ضعیف مبتلا هستند ممنوع است.
مصرف اتامبوتول در دوران بارداری و شیردهی
مصرف این دارو برای زنان حامله توصیه نمی‌شود چون اثرات مفید آن در دوران بارداری ثابت نشده است. همچنین برای زنان شیرده به دلیل اینکه این دارو در شیر مادر ترشح می‌شود و ممکن است برای نوزاد خطرناک باشد، حتماً باید با پزشک مشاوره شود.
مصرف اتامبوتول در کودکان و افراد مسن
مصرف دارو برای بچه‌ها معمولاً برای زیر ۱۳ سال مجاز نیست. برای افراد بالای ۶۰ سال، به دلیل خطر عوارض جدی، نیاز به کاهش دوز مصرفی وجود دارد.
این دارو ممکن است باعث سرگیجه شود، بنابراین افرادی که رانندگی یا کارهای پرخطر انجام می‌دهند، بهتر است از این فعالیت‌ها پرهیز کنند.
عوارض جانبی اتامبوتول
- اعصاب مرکزی: تب، عدم تعادل، بی‌حالی، سردرد، گیجی، توهم.
- چشم: نوریت عصب بینایی، خونریزی.
“`
- چشم: مشکلات بینایی.
- دستگاه گوارش: احساس تهوع، استفراغ، دل درد، بی‌اشتهایی، زردی کلستاتیک، اختلال موقت در کار کبد.
- ادراری – تناسلی: التهاب کلیه.
- خون: کاهش گلبول‌های سفید، کاهش پلاکت‌ها، کاهش گلبول‌های قرمز.
- پوست: خارش، التهاب پوست، سندرم استیونس جانسون.
- سایر عوارض: واکنش آلرژیک شدید، التهاب اعصاب محیطی.
هشدارها در رابطه با اتامبوتول
اگر بیمار مشکلات کلیوی دارد، باید مقدار دارو کاهش یابد. بیمار باید مطلع باشد که در صورت بروز هرگونه تغییر در بینایی، به پزشک مراجعه کند.
استفاده از اتامبوتول در کودکان زیر 5 سال باید با احتیاط بوده و علائم مسمومیت (مثل مشکلات بینایی) در نظر گرفته شود.
ملاحظات خاص اتامبوتول
1- قبل از شروع درمان، باید اثر بخشی اتامبوتول با انجام آزمایش‌های کشت و آنتی بیوگرام بررسی شود.
2- قبل و در حین درمان، بیمار باید معاینه چشمی شود. بیماران با دوز بالای mg/kg 15 باید هر ماه معاینه چشمی، سنجش بینایی و آزمون تشخیص رنگ انجام دهند.
3- در طول درمان، باید از بیمار درباره علائم چشمی مثل تاری دید سوال شود.
4- اگر بیمار دچار تاری دید شود، مصرف دارو باید متوقف شود.
5- چشم‌ها باید جداگانه و به صورت همزمان تحت معاینه قرار گیرند.
6- بیماران با نارسایی کلیه باید تحت نظر باشند و در صورت بروز تغییر در حجم ادرار، اقدامات پزشکی لازم انجام شود.
7- در مدت درمان با اتامبوتول، به عملکرد کلیوی، کبدی، تعداد گلبول‌ها و سطح اسیداوریک بیمار توجه شود.
8- اگر بیمار دچار مشکلات گوارشی شد، دارو باید با غذا مصرف شود.
9- شایع‌ترین عارضه جانبی اتامبوتول، التهاب عصب بینایی است.
10- التهاب محیطی می‌تواند به صورت احساس مور مور شدن و بی‌حسی در دست‌ها بروز کند.
نکات توصیه شده برای بیمار در مصرف اتامبوتول
بیمار باید به دقت رژیم درمانی را رعایت کرده و مطلع باشد که آزمایش‌های دوره‌ای ضروری هستند و دوره درمان ممکن است طولانی باشد.
بیمار باید به محض مشاهده علائمی مانند تاری دید، تغییر در درک رنگ‌ها، کاهش میدان دید یا هر علامت چشمی دیگر، به پزشک مراجعه کند.
شرایط نگهداری اتامبوتول
این دارو باید در ظرفی بسته و در مکانی خشک و خنک و دور از دسترس کودکان نگهداری شود.
