موارد مصرف و عوارض داروی بیهوشی اتومیدیت (2 نکته مهم)
معرفی داروی اتومیدیت
اتومیدیت (Etomidate) یک داروی بیهوشی است که برای شروع بیهوشی استفاده می‌شود. این دارو به شکل یک بیهوشی سریع و کوتاه در داخل ورید استفاده می‌شود و معمولاً در مواردی مثل جا انداختن مفصل شانه، لوله‌گذاری تراشه یا کاردیوورژن کاربرد دارد. این دارو به ویژه برای بیمارانی که مشکلات قلبی دارند، مناسب است.
در مواقع اورژانسی، اتومیدیت یکی از داروهای خواب‌آور پرمصرف است. از این دارو در آرام‌بخشی ملایم و بیهوشی سریع بهره‌برداری می‌شود. اثر سریع آن و عدم تغییر در وضعیت قلبی و عروقی در حین تزریق، این دارو را به گزینه‌ای مناسب برای القای بیهوشی تبدیل کرده است.
علاوه بر این، اتومیدیت به راحتی قابل استفاده است و کمترین میزان تأثیر منفی بر تنفس دارد. همچنین باعث آزاد شدن هیستامین نمی‌شود و از قلب و مغز در برابر کمبود خون محافظت می‌کند.
این دارو بهترین گزینه برای شروع بیهوشی در افرادی است که سیستم قلبی و عروقی ناپایدار دارند. همچنین برای بیمارانی که دچار آسیب مغزی شده‌اند، بسیار مناسب است زیرا می‌تواند فشار داخل مغز را کاهش دهد و فشار خون را پایدار نگه دارد. یک دوز از این دارو برای بیماران مبتلا به عفونت عارضه‌ای ایجاد نخواهد کرد.
کاربرد دیگر این دارو در تشخیص قسمت‌هایی از مغز است که ممکن است باعث تشنج شوند و در عمل جراحی برای برداشتن این قسمت‌ها نیز استفاده می‌شود.
مکانیسم اثر اتومیدیت
اتومیدیت یک داروی خواب‌آور کوتاه‌اثر است و احتمالاً به طریقه مشابه GABA عمل می‌کند.
فارماکوکینتیک اتومیدیت
اتومیدیت به سرعت در کبد متابولیزه و غیرفعال می‌شود. نیمه عمر آن حدود 75 دقیقه است و اثر آن معمولاً یک دقیقه بعد از تزریق شروع می‌شود. مدت زمان اثر دارو به مقدار مصرف بستگی دارد و معمولاً بین 3 تا 5 دقیقه است. زمان به هوش آمدن نیز کمی سریعتر از تیوپنتال است. این دارو از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود.
مقدار مصرف اتومیدیت
مقدار مصرف دارو باید برای هر بیمار به طور جداگانه تعیین شود. به عنوان یک راهنمای کلی برای بزرگسالان و کودکان بالای 10 سال، مقدار مصرف به عنوان بیهوش کننده عمومی mg/kg 0/6 ـ 0/2 است که به صورت تزریق‌آهسته داخل ورید تجویز می‌شود. در بیماران با ریسک بالا، این دارو به میزان 0/1mg/kg/min داده می‌شود تا به بیهوشی برسیم (حدود 3 دقیقه). مصرف این دارو در کودکان زیر 10 سال توصیه نمی‌شود.
عوارض جانبی اتومیدیت
- عارضه در محل تزریق
- سرکوب آدرنال
- افت فشار خون
- آریتمی (ضربان قلب نامنظم)
- فشار خون پایین (هایپوتنشن)
- فشار خون بالا (هایپرتنشن)
- تهوع یا استفراغ
- تنگی حنجره
- کمبود اکسیژن در خون
- خرناس
تداخلات دارویی اتومیدیت
از مصرف محصولات حاوی الکل و سایر داروهای مضعف CNS تا 24 ساعت بعد از بیهوشی خودداری کنید.
تداخلات جدی:
- دوکساپرام
- اتومیدیت سطح این داروها را افزایش می‌دهد: اپی‌نفرین، فنیل‌افرين.
- این داروها اثر یکدیگر را افزایش می‌دهند: Sodium oxybate، فنتانیل.
- نوراپی نفرین: اتومیدیت تأثیر نوراپی نفرین را بیشتر می‌کند.
- اگر این داروها همزمان مصرف شوند، باید بسیار مراقب باشید:
- این داروها یکدیگر را قوی‌تر می‌کنند: اسبوتول، آتنولول، بیزوپرولول.
- داروهایی که باعث خواب‌آلودگی می‌شوند، مانند: کلردیازپوکساید، کلرپرومازین، آلفنتانیل، آلپرازولام، آپومورفین، آری‌پیپرازول، تریاک، بلادونا و …
هشدارها در هنگام مصرف اتومیدیت
1. استفاده از اتومیدیت در زمان زایمان توصیه نمی‌شود.
2. در شرایطی مانند مشکلات سیستم ایمنی، عفونت یا پیوند اعضا، باید با احتیاط استفاده شود.
3. این دارو فقط باید از راه وریدی تزریق شود و هیچ‌گاه با روش‌های طولانی مدت مصرف نشود.
4. تزریق وریدی این دارو باید فقط توسط افراد ماهر و آموزش‌دیده انجام شود که بتوانند عواقب بیهوشی عمومی را کنترل کنند.
توصیه‌های دارویی اتومیدیت
1. باید از مصرف مواد حاوی الکل و داروهای دیگر که سیستم عصبی مرکزی را تضعیف می‌کنند، تا 24 ساعت بعد از بیهوشی خودداری کنید.
2. تا 24 ساعت پس از بیهوشی، هنگام رانندگی یا کار با ماشین‌آلاتی که نیاز به هوشیاری دارند، باید احتیاط کنید.
نکات قابل توصیه به بیماران هنگام مصرف اتومیدیت
1. تزریق داخل عضلانی ممکن است باعث درد در ناحیه تزریق شود، ولی با استفاده از داروهای ضد درد یا وَریدهای بزرگ می‌توان این درد را کاهش داد.
2. استفاده همزمان از اتومیدیت و داروهای بلوک‌کننده عصبی عضلانی معمولاً تأثیر زیادی بر مصرف این داروها در هنگام لوله‌گذاری داخل تراشه نمی‌گذارد.
3. بهتر است تزریق وریدی دارو به آرامی و طی حداقل 1 تا 2 دقیقه انجام شود.
4. اگرچه مصرف همزمان بنزودیازپین‌ها ممکن است بیهوشی را بهبود بخشد، اما خطر افزایش مشکلات تنفسی یا کاهش فشار خون باید مد نظر باشد.
5. استفاده مکرر از این دارو ممکن است به وابستگی و اعتیاد منجر شود.
بیشتر بخوانید:
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله رضیم
