موارد مصرف و عوارض داروی فونداپارینوکس (2 نکته مهم)
“`html
در مورد داروی فونداپارینوکس بیشتر بدانید
فونداپارینوکس (Fondaparinux) برای جلوگیری از لخته شدن خون در وریدهای عمقی پا استفاده می‌شود. این وضعیت به نام “ترومبوز ورید عمقی” شناخته می‌شود.
موارد مصرف فونداپارینوکس
- پیشگیری از ترومبوز وریدی و آمبولی ریه در بیمارانی که زخم لگن یا جراحی‌های بزرگ استخوان دارند.
- پیشگیری از لخته شدن خون در جراحی‌های عمومی.
- پیشگیری در بیماران خاص مانند افرادی که نارسایی قلبی یا مشکلات شدید تنفسی دارند.
- درمان ترومبوز وریدی و آمبولی ریه: این دارو همراه با وارفارین برای درمان استفاده می‌شود.
- در حالات سکته قلبی با افزایش قطعه ST.
- برای درمان آنژین ناپایدار و سکته قلبی بدون افزایش ST به عنوان جایگزین هپارین یا هپارین با وزن مولکولی پایین مصرف می‌شود.
- در درمان ترومبوز که به واسطه کاهش تعداد پلاکت‌ها در اثر هپارین ایجاد شده است.
مکانیسم اثر فونداپارینوکس
اثر ضدلخته شدن این دارو به خاطر مهار سریع فاکتور Xa است. این کار به وسیله اتصال آنتی‌ترومبین III به فونداپارینوکس انجام می‌شود و می‌تواند تا 300 برابر بیشتر از حالت عادی موثر باشد. این اثر باعث جلوگیری از تبدیل پروترومبین به ترومبین و در نتیجه جلوگیری از ایجاد لخته خون می‌شود. اما این دارو نمی‌تواند لخته‌های موجود را از بین ببرد.
- فونداپارینوکس به طور انتخابی به آنتی‌ترومبین III متصل می‌شود، اما نمی‌تواند ترومبین را غیرفعال کند. در دوزهای پیشنهادی، تأثیری بر روی فعالیت فاکتورهای لخته‌ای دیگر ندارد.
- تست‌های عملکرد خون مانند PT، زمان خونریزی و aPTT تحت تأثیر دارو قرار نمی‌گیرند.
فارماکوکینتیک فونداپارینوکس
- زیست‌دست‌یابی: به صورت زیر جلدی، دارو به 100 درصد زیست‌دست‌یابی می‌رسد.
- طول اثر: اثرات ضدلخته ممکن است تا 2 تا 4 روز در بدن افراد با کلیه سالم باقی بماند.
- توزیع: دارو بیشتر در خون توزیع می‌شود و در مایع خارج از رگ به طور کم‌تر وجود دارد. همچنین در شیر موش وارد می‌شود، اما مشخص نیست که آیا در شیر انسان هم وجود دارد یا نه.
- اتصال به پروتئین: در محیط آزمایشگاهی، 94 درصد به آنتی‌ترومبین III متصل می‌شود.
- متابولیسم: هنوز اطلاعات مشخصی در این زمینه وجود ندارد.
- دفع: در افراد با کلیه سالم، دارو به صورت تغییر نیافته از طریق ادرار دفع می‌شود.
- نیمه عمر: 17 تا 21 ساعت است.
عوارض جانبی فونداپارینوکس
بیماران تحت عمل شکستگی لگن یا جراحی جایگزینی لگن یا زانو:
این افراد ممکن است دچار عوارضی مانند آنمی، تب، تهوع، ورم، یبوست، راش، استفراغ، افزایش ترشح خون از زخم، کاهش پتاسیم، عفونت مجاری ادراری، گیجی، پورپورا، افت فشار خون، احتباس ادرار، هماتوم، خونریزی وسیع، اسهال، سوء هاضمه و سردرد شوند.
بیماران تحت عمل شکمی:
ممکن است با عوارضی مانند عفونت بعد از جراحی، خونریزی بعد از عمل، تب، واکنش در محل جراحی، آنمی، افت فشار خون، پنومونی و استفراغ مواجه شوند.
ترومبوآمبولی وریدی:
عوارضی نظیر یبوست، سردرد، بی‌خوابی، تب، تهوع، عفونت مجاری ادراری و سرفه ممکن است بوجود آید.
“`
تداخلات دارویی فونداپارینوکس
- این دارو به طور ضعیف CYP2A6 را در آزمایش‌های خارج از بدن مهار می‌کند.
- داروهای ضد انعقاد خوراکی: ممکن است خطر خونریزی را بیشتر کند.
- داروهایی که باعث تجمع پلاکت‌ها می‌شوند: ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهند.
موارد منع مصرف فونداپارینوکس
- بیمارانی که مشکل شدید کلیوی دارند.
- نباید برای پیشگیری در بیمارانی که دچار شکستگی لگن، جراحی‌های لگن و زانو یا عمل‌های جراحی شکمی هستند و وزن آنها بیش از 50 کیلوگرم است، استفاده شود.
- اگر به این دارو حساسیت دارید، نباید مصرف شود.
- در صورت خونریزی شدید و فعال، عفونت‌های باکتریایی قلب، یا کاهش شدید پلاکت‌ها، نباید از آن استفاده کرد.
هشدارها در رابطه با فونداپارینوکس
- خطر آسیب به سیستم عصبی مرکزی مانند هماتوم اپی دورال یا نخاعی که می‌تواند منجر به آسیب عصبی و فلج دائمی شود.
- خطر خونریزی و کاهش پلاکت‌ها که می‌تواند از متوسط تا شدید باشد.
- ممکن است دریچه‌های مصنوعی قلب دچار لخته شوند که می‌تواند خطرناک باشد.
- ممکن است واکنش‌های حساسیتی به لاتکس موجود در سوزن‌ها ایجاد شود.
توصیه های دارویی فونداپارینوکس
- باید با سایر داروها ترکیب نشود.
- بیمار باید در مورد تکنیک تزریق آموزش ببیند.
داروهای هم گروه فونداپارینوکس
- آنتی ترومبین 3
- ریواروکسابان
