موارد مصرف کورتیزون و عوارض جانبی این دارو (2 نکته مهم)
“`html
همه آنچه که باید در مورد کورتیزون بدانید!
کورتون نام گروهی از داروهای ضد التهاب است که احتمالا نام برخی از آنها را شنیده‌اید. داروهایی مانند پردنیزولون، بتامتازون، دگزامتازون، متیل پردنیزولون، تریامسینولون، هیدروکورتیزون و کلوبتازول همگی از انواع کورتون‌ها هستند. استفاده از این داروها ممکن است در بعضی افراد عوارضی ایجاد کند، اما در بسیاری از موارد نیز می‌تواند برای درمان بیماری‌ها بسیار مؤثر باشد. به‌خصوص برای کنترل حساسیت‌های شدید و یا باز شدن مجرای تنفسی در حملات آسم، این داروها ممکن است واقعا کمک کننده باشند. اگر این داروها با دقت و تحت نظر پزشک استفاده شوند، می‌توانند مفید واقع شوند.
کورتیزون برای کاهش درد و تورم مفاصل، نقرس، توده‌ها و کیست‌های آکنه، تاندونیت و انواع دردهای مفصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نحوه تزریق کورتیزون بدین صورت است که پزشک آن را مستقیماً در نقطه‌ای که درد دارد، تزریق می‌کند. اگر بخواهید بدانید که عوارض جانبی تزریق کورتیزون چیست، می‌توان به فرورفتگی موقتی بافت چربی اطراف محل تزریق اشاره کرد. به‌خاطر احتمال بروز عوارض جانبی بعد از تزریق، معمولاً محدودیت‌هایی در این زمینه وجود دارد.
هشدارهای لازم درباره‌ی استفاده از کورتیزون چیست؟
اگر به این دارو حساسیت دارید، هرگز نباید از آن استفاده کنید. کورتیزون ممکن است سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و در نتیجه ممکن است بدن در برابر عفونت‌ها ضعیف شود یا به عفونت‌های جدیدی مبتلا گردد. قبل از مصرف، اگر به‌تازگی بیماری یا عفونتی داشته‌اید، حتماً با پزشک مشورت کنید. در طول دوره مصرف کورتیزون باید از تماس با افراد بیمار یا کسانی که عفونت دارند، پرهیز کنید.
تزریق واکسن‌های ویروسی زنده در حین مصرف کورتیزون ممنوع است. از جمله این واکسن‌ها می‌توان به اوریون، سرخجه، سرخک، ب‌ث‌ژ (واکسن پیشگیری و مبارزه با سل)، فلج اطفال، روتاویروس، آبله، حصبه، تب زرد، آبله‌مرغان، زونا و واکسن آنفلونزا اشاره کرد. اما تزریق واکسن‌هایی که ویروس غیرزنده و غیرفعال دارند، ممنوعیتی در این زمینه ندارند. در مورد تماس با افرادی که به تازگی واکسن با ویروس زنده دریافت کرده‌اند، بهتر است از پزشک مشاوره بگیرید و نسبت به تماس با کسانی که سرخک یا آبله‌مرغان دارند، به شدت احتیاط کنید، زیرا ممکن است مشکلات جدی و حتی مرگ‌آور ایجاد شود.
استروئیدها بر روی رشد کودک تاثیر می‌گذارند. اگر نگران رشد طبیعی کودکتان هستید، حتماً قبل از مصرف کورتیزون این مسئله را با پزشک مطرح کنید.
همچنین شرایط پزشکی دیگری مانند موارد زیر باید قبل از شروع کورتیزون با پزشک مطرح شود:
- اختلال تیروئید؛
- انواع دیابت؛
- بیماری‌های کبدی؛
- بیماری‌های کلیوی؛
- بیماری سل؛
- سابقه ابتلا به مالاریا؛
- پوکی استخوان؛
- اختلال‌های عضلانی مانند میاستنی گراویس؛
- تبخال عفونی چشم؛
- آب‌سیاه یا آب مروارید؛
- افسردگی یا مشکلات روحی؛
- نارسایی احتقانی قلب؛
- فشار خون بالا؛
- زخم معده، کولیت زخمی، دیورتیکولیت.
در صورت قطع ناگهانی مصرف کورتیزون، ممکن است با علائم و عوارض ناشی از قطع دارو مواجه شوید. بنابراین هرگز بدون مشورت پزشک نباید مصرف این دارو را متوقف کنید. به پرستاران و افرادی که از شما مراقبت می‌کنند حتماً باید اطلاع دهید که کورتیزون مصرف می‌کنید. همچنین بهتر است که یک دستبند یا مدرکی با خود داشته باشید که نشان دهد شما از کورتیزون استفاده می‌کنید تا در مواقع اورژانسی دیگران بتوانند بهتر کمکتان کنند.
بارداری و استفاده از کورتیزون چگونه است؟
هنوز مشخص نیست که مصرف کورتیزون در دوران بارداری چه تأثیری بر جنین می‌گذارد، و…
“`
اگر باردار هستید یا احتمال بارداری در حین مصرف کورتیزون وجود دارد، حتماً این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. همچنین، توجه داشته باشید که این دارو می‌تواند از طریق شیر به نوزاد منتقل شود، بنابراین اگر در دوران شیردهی هستید نباید آن را مصرف کنید یا اگر کورتیزون مصرف می‌کنید، نباید به کودک شیر بدهید.
بر اساس دسته‌بندی سازمان غذا و دارو، کورتیزون در گروه C قرار می‌گیرد. داروهای این گروه ممکن است عوارض جانبی بر روی جنین داشته باشند. مصرف کورتیزون در دوران بارداری ممکن است باعث کاهش وزن نوزاد یا شکاف کام شود. اما باید گفت که تحقیقات در این مورد بر روی انسان‌ها بسیار محدود است و نمی‌توان نتیجه‌گیری قطعی انجام داد. با این حال، اگر مصرف کورتیزون برای مادر ضروری و حیاتی باشد، تحت نظر پزشک ادامه داده می‌شود.
عوارض جانبی کورتیزون چیست؟
از عوارض خفیف‌تر مصرف کورتیزون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آکنه، خشکی و حساسیت پوست؛
- کبودی یا تغییر رنگ پوست؛
- بی خوابی؛
- تغییرات خلق و خو؛
- افزایش عرق؛
- سردرد؛
- سرگیجه؛
- تهوع، معده‌درد و نفخ شکم؛
- دیر خوب شدن زخم‌ها؛
- تغییرات در شکل و موقعیت چربی‌های بدن.
از عوارض شدیدتر مصرف کورتیزون نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد. اگر این عوارض را تجربه کردید و علائم آنافیلاکسی را نشان دادید، بلافاصله به یک مرکز درمانی مراجعه کنید.
از نشانه‌های آنافیلاکسی که یک واکنش آلرژیک شدید است، می‌توان به: کهیر، تنگی نفس، ورم در صورت، لب‌ها، زبان و گلو اشاره کرد. در صورت بروز هر یک از علائم زیر باید فوری به پزشک مراجعه کنید:
- مشکلات بینایی؛
- ورم؛
- افزایش وزن ناگهانی؛
- تنگی نفس؛
- افسردگی شدید یا رفتارهای غیرمعمول؛
- تشنج؛
- مدفوع خونی یا تیره؛
- خون بالا آوردن;
- نشانه‌های پانکراتیت (درد شدید در ناحیه بالایی شکم که به کمر می‌زند، استفراغ و حالت تهوع، افزایش ضربان قلب)؛
- کمبود پتاسیم؛
- فشار خون بالا در حد خطرناک؛
نکات مهم در مورد مصرف کورتیزون
- به دلیل عوارض جانبی، معمولاً این دارو برای مدت محدودی تجویز می‌شود.
- اگر سابقه حساسیت دارویی داشته‌اید، نباید از کورتیزون استفاده کنید.
- چون این دارو می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند، ممکن است عفونت را بدتر کند. بنابراین اگر عفونت قارچی دارید، نباید از این دارو استفاده کنید.
- در طول مصرف کورتیزون باید از تماس با افراد بیمار (خصوصاً مبتلایان به عفونت) خودداری کنید.
- در دوره درمان با این دارو از تزریق واکسن زنده پرهیز کنید.
- قبل از مصرف کورتیزون هرگونه بیماری که دارید یا سابقه ابتلا به آن را دارید، به پزشک اطلاع دهید.
- بدون مشورت پزشک، مصرف دارو را قطع نکنید.
- با داشتن تغذیه مناسب می‌توان عوارض جانبی این دارو را کاهش داد.
- اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، قبل از مصرف کورتیزون با پزشک مشورت کنید.
- توصیه می‌شود در دوران شیردهی از این دارو استفاده نکنید.
- مصرف مداوم کورتیزون می‌تواند منجر به پوکی استخوان شود.
- تزریق این دارو بیشتر از مصرف خوراکی آن توصیه می‌شود.
