نحوه ی پرورش و نگهداری بذر میوه جک فروت (2 نکته مهم)

“`html
نحوه کاشت و پرورش جک فروت
نهال جک فروت که به نام علمی Artocarpus heterophyllus شناخته میشود، جزء خانواده Moraceae است و درختی است که عمدتاً در مناطق جنوبی و جنوب شرقی آسیا و شرق آفریقا رشد میکند. میوهی این گیاه به یکی از بزرگترین میوههای جهان تبدیل شده، زیرا وزن آن به بیش از ۳۵ کیلوگرم و طول آن به بیش از ۹۰ سانتیمتر میرسد.
نام جک فروت (jackfruit) از کلمهای در زبان مالایی (زبان بومی مالزی) به نام Chakka گرفته شده و کشت آن در نواحی استوایی و گرمسیری رایج است. بر اساس تحقیقات انجام شده در هند، مشخص شده که سابقه کاشت این درخت به ۳ تا ۶ هزار سال پیش برمیگردد.
بذر میوه جک فروت بزرگترین میوه دنیا و نحوه کاشت
جک فروت درختی بومی دامنههای جنوبی هیمالیا در شرق هند است و یک درخت همیشه سبز به شمار میرود که تنهای نسبتاً کوتاه و تاجی پرپشت دارد. این درخت معمولاً بین ۱۰ تا ۲۰ متر ارتفاع دارد و قطر تنه آن ممکن است به بیش از ۵۰ سانتیمتر برسد. زمان گلدهی این درخت معمولاً از اواسط بهمن تا اواخر اسفند است و گلهای آن دوجنسی هستند. درخت جک فروت پس از گذشت سه سال از کاشت، شروع به میوهدهی میکند و سالانه بیش از ۲۵۰ میوه تولید میکند.
میوه جک فروت پوستی ضخیم به رنگ زرد و کمی دندانهدار دارد و درون آن دانههایی با شکل تخم مرغی وجود دارد. این دانهها با لایهای خمیری و زرد طلایی پوشیده شدهاند. میوهها بر روی تنه درخت رشد میکنند و اندازههای مختلفی دارند. در مراحل اولیه رشد، میوهها رنگ زرد مایل به سبز دارند و پس از چند وقت و رسیدن کامل، رنگ آنها قهوهای متمایل به زرد میشود.
طول میوهها متغیر است و بین ۳۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر و قطر آنها بین ۱۵ تا ۵۰ سانتیمتر است. این میوهها وزنی بین ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم دارند و زمان رسیدن آنها معمولاً در تیرماه است. طعم دانههای موجود در جک فروت به طعم شاه بلوط شباهت دارد و در برخی کشورها این میوه به صورت خام، پخته یا خشک شده مورد استفاده قرار میگیرد.
نحوه کاشت بذر جک فروت
بذرهای جک فروت بزرگ و درشت هستند. برای کاشت بهتر این بذرها، ابتدا آنها را در داخل یک ظرف آب ولرم قرار دهید و به مدت ۴۸ ساعت نگه دارید و در این مدت هر سه مرتبه آب را عوض کنید. همچنین میتوانید بذرها را داخل دستمال کاغذی مرطوب بگذارید و سپس آنها را در کیسهای که هوا به آن نفوذ نکند قرار دهید یا اینکه بذرها را در یک لیوان یکبار مصرف که پر از خاک کمپوست است بگذارید و آن را درون کیسهای قرار دهید.
سپس این بذرها را در جایی که نور خورشید کم باشد و دما بین ۲۰ تا ۳۰ درجه برسد قرار دهید. هر چند روز یکبار محیط بذرها را چک کنید و اگر رطوبت کم شده باشد آن را مجدداً مرطوب کنید. جوانهزنی بذرهای جک فروت معمولاً حدود یک ماه طول میکشد، البته این زمان ممکن است بسته به تازگی بذرها و دمای محیط متفاوت باشد.
پس از اینکه بذرها جوانه زدند، نایلون را بر ندارید و آن را در جایی با نور غیرمستقیم قرار دهید. وقتی جوانهها چهار برگ شدند، یک سوراخ کوچک با مداد در نایلون ایجاد کنید تا رطوبت خارج شود. این کار را چند روز بعد دوباره انجام دهید تا گیاه به هوای بیرون عادت کند. در این زمان باید دقت کنید که تغییرات دمای شدید و رطوبت را کنترل کنید.
بهتر است گیاهانی که برای فضای باز هستند، در داخل منزل نگهداری نشوند و اگر نگهداری میشوند، در جایی با نور زیاد و تهویه خوب قرار گیرند. فاصله کاشت برای جک فروت ۱۲ در ۱۲ متر است و تعداد ۷۰ درخت در یک هکتار برای آن مناسب میباشد.
کشورهای پرورشدهنده جک فروت
جک فروت در اصل مربوط به هند است و در کشورهایی مانند هند، سریلانکا، چین، مالزی، فیلیپین، استرالیا، کنیا، اوگاندا، موریتانی، مکزیک و همچنین در نقاط مختلف آمریکا جنوبی و مرکزی پرورش داده میشود. این میوه در هند و همچنین دیگر کشورهای آسیایی مانند سریلانکا، جنوب چین، مالزی و میانمار بسیار مهم است.
ویژگیهای درخت جک فروت
این درخت کشیده و همیشه سبز است و دارای تاجی بزرگ به ارتفاع ۳۰ تا ۴۰ فوت میباشد. برگهای آن سبز تاریک، براق و کمی چرمی هستند و نسبتاً بزرگ و بیضی شکل میباشند. تمام بخشهای درخت دارای شیرابهای سفید و چسبنده به نام لاتکس هستند. گلها کوچک و ضخیم هستند و از تنه و شاخههای بزرگ درختان خارج میشوند. این درخت یک پایه است و گلهای نر و ماده هر دو بر روی یک پایه قرار دارند. گلهای نر دارای پایهای کوتاه و …
“`
گلهای ماده جک فروت بزرگتر از گلهای نر هستند و دمگل آنها نیز ضخیمتر است.
شرایط پرورش و نگهداری جک فروت
نگهداری از درختان جک فروت نسبتاً راحت است، به شرطی که آب و هوای خوبی برای آنها فراهم کنید. این درختان به نور و گرمای کافی نیاز دارند. هنگام کاشت یک نهال جک فروت، بهتر است نهالی انتخاب کنید که سالم و عاری از بیماری و آفات باشد. همچنین ریشههای نهالی که خریداری کردید باید سالم باشند.
ریشههای آسیبدیده یا پوسیده باعث میشود که رشد گیاه محدود شده و درخت ضعیفی داشته باشید که میوه خوبی نمیدهد. مکان کاشت را با فاصلهای مناسب از دیگر درختان و ساختمانها انتخاب کنید، زیرا درخت جک فروت رشد سریعی دارد و به سرعت شاخ و برگ زیادی تولید میکند. همچنین، مهم است که خاک به طور یکنواخت مرطوب باشد، به ویژه برای درختان جوان که ریشههایشان هنوز به عمق خاک نرفته است.
به طور منظم علفهای هرز اطراف درخت جک فروت را کنترل کنید تا از رقابت گیاهان دیگر برای مواد مغذی و رطوبت در خاک جلوگیری کنید. قرار دادن مالچ اطراف درخت میتواند به کاهش علفهای هرز و حفظ رطوبت خاک کمک کند و همچنین در هوای سرد ریشهها را گرم نگه دارد.
آب و هوای مناسب برای رشد جک فروت: درخت جک فروت به مناطق گرم و مرطوب عادت دارد. این درخت در مناطق گرم و نیمه گرمسیری مانند نواحی ساحلی خوب رشد میکند. بیشترین رشد و نمو در مناطق گرمسیری اتفاق میافتد.
میزان آبیاری درخت جک فروت: برای درختان جک فروت در سالهای اول باید آبیاری کافی صورت گیرد. پس از کاشت، آبیاری منظم مهم است. برای درختان بالغ، آبیاری در دوران خشکی به ویژه در زمان بین گلدهی و میوهدهی باید منظم باشد. این درخت نسبت به خشکی مقاومت متوسطی دارد.
اگرچه درخت برای رشد مطلوب و تولید میوه به آبیاری منظم نیاز دارد، اما نسبت به آبیاری غرقابی یا خاک بدون زهکشی و مرطوب به مدت طولانی حساس است. درختان ممکن است در صورت نگهداری در خاک مرطوب طی ۲ تا ۳ روز از بین بروند.
برگهای درخت جک فروت در دماهای زیر صفر درجه سانتیگراد و شاخهها در دماهای منفی یک و منفی دو درجه سانتیگراد از بین میروند. این درختان نسبت به بادهای ملایم و متوسط مقاوم هستند.
این درخت ممکن است در طوفانها زنده بماند، ولی شاخههای آن کمی آسیب میبیند. اطلاعات زیادی درباره تحمل درخت جک فروت به شوری یا آب شور وجود ندارد، اما احتمالاً این درختها به آن مقاوم نیستند.
خاک مناسب برای کاشت درخت جک فروت: درختان جک فروت در خاک با زهکشی خوب بهتر رشد میکنند. این درختان به خاکهای شنی و شنی لومی با pH بالا و خاکهای قلیایی نیاز دارند. همچنین، بهتر است این درختان در مکانهایی که نور خورشید بهطور کامل میتابد کاشته شوند.
منطقهای در باغ که دورتر از سایر درختان است برای کاشت این درخت مناسب خواهد بود. درخت جک فروت اگر هرس نشود، بزرگ خواهد شد. گرمترین منطقه باغ برای کاشت این درخت مناسب است و باید از مکانی که آب در آن جمع میشود، دور باشد.
کوددهی درخت جک فروت: بعد از کاشت، در اولین مرحله رشد میتوان ۱۱۳ گرم کود ۶-۶-۶ همراه با ۳۰ گرم کود میکرو استفاده کرد. این کود باید هر ۸ هفته در سال اول استفاده شود. به تدریج با بزرگ شدن درختان مقدار کوددهی افزایش مییابد.
زمان باردهی جک فروت: فصل اصلی تولید میوه جک فروت تابستان تا پاییز است، اگرچه برخی از میوهها در زمانهای دیگر میرسند، ولی معمولاً در اوایل بهار و زمستان نمیرسند.
روش تکثیر درختان جک فروت
درخت جک فروت میتواند با بذر، پیوند و قلمه بهوجود بیاید. در برخی نواحی، تکثیر این درختان با کاشت بذر انجام میشود. درختان جک فروت که از بذور بهوجود آمدهاند، نسبت به دیگر درختان زودتر میوه میدهند و معمولاً در سال سوم تا چهارم به بار مینشینند.
بذرها باید از درختانی که عملکرد بالایی دارند، جمعآوری شوند. همچنین درختان باید ویژگیهای باغبانی و زراعی خوبی مثل مقاومت در برابر آفات و بیماریها، اندازه و کیفیت مناسب میوه را داشته باشند. بذر این درخت عمر کوتاهی دارد و تنها به مدت ۳۰ روز قابلیت کاشت دارد.
“`html
است زنده بماند. در بسیاری از مناطق، درخت جک فروت روی پایههای بذری پیوند زده میشود.
آفات و بیماریها
درخت جک فروت مشکلات جدی زیادی با آفات یا بیماریها ندارد، اما ممکن است حیوانات وحشی به میوههای آن جذب شوند. شایعترین آفات این درخت، مگس میوه خوار و پرندگان هستند. اگر تعداد آفات زیاد شود، استفاده از حشرهکشهای شیمیایی میتواند به جلوگیری از خسارت کمک کند. پوشاندن میوهها نیز یک گزینه مفید برای محافظت از آنها در برابر مگسهای میوه و پرندگان است.
خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی
هر صد گرم میوه تازه جک فروت حدود 95 کیلوکالری انرژی دارد. همچنین حاوی 5/23 گرم کربوهیدرات، 72/1 گرم پروتئین، 64/0 گرم چربی، 5/1 گرم فیبر، 24 میکروگرم ویتامین B6، 92/0 میلیگرم ویتامین B3، 239/0 میلیگرم ویتامین B6، 055/0 میلیگرم ویتامین B2، 105/0 میلیگرم ویتامین B1، ویتامین A، 7/13 میلیگرم ویتامین C، 34/0 میلیگرم ویتامین E، 3 میلیگرم سدیم، 303 میلیگرم پتاسیم، 34 میلیگرم کلسیم، 6/0 میلیگرم آهن، 37 میلیگرم منیزیم، 197/0 میلیگرم منگنز، 21 میلیگرم فسفر، 6/0 میلیگرم سلنیوم، 42/0 میلیگرم روی و 157 میکروگرم لوتئین-زآزانتین است.
مصرف میوه جک فروت به بهبود هضم و گوارش کمک میکند و میتواند زخم و سوء هاضمه را برطرف کند. فیبر زیاد این میوه از بروز یبوست پیشگیری میکند و به بدن در داشتن دستگاه گوارشی سالم کمک مینماید. همچنین، این میوه منبع خوبی از ویتامین C است که یک آنتیاکسیدان قوی و طبیعی محسوب میشود و از بدن در برابر سرماخوردگی و عفونت محافظت میکند.
علاوه بر ویتامین C، جک فروت شامل ترکیبات گیاهی مفیدی مانند: لیگنانها، ایزوفلاونها و ساپونینهاست که برای مقابله با سرطان موثر هستند و به ضد عفونی رادیکالهای آزاد و جلوگیری از پیری سلولها کمک میکنند.
این میوه همچنین منبع خوبی از پتاسیم است. در هر 100 گرم از این میوه، 303 میلیگرم پتاسیم وجود دارد که به تعادل الکترولیتهای بدن و حفظ مایعات کمک میکند. همچنین پتاسیم به تنظیم فشار خون یاری میزند و به همین دلیل خطر حملات قلبی و سکته مغزی را کاهش میدهد.
جک فروت همچنین منبعی غنی از ویتامین A است که برای حفظ بینایی و سلامت پوست مفید است و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکند. مصرف میوههای درخت جک فروت به علت داشتن قندهای ساده مانند: فروکتوز و ساکارز باعث رفع خستگی بدن میشود و به تجدید قوای بدن کمک میکند. به همین دلیل به این میوه، لقب «میوه ورزشکاران» داده شده است.
این میوه همچنین دارای مواد معدنی مانند: منگنز، آهن و منیزیم است. آهن در بدن از بروز کمخونی جلوگیری میکند و منگنز و منیزیم برای سلامت استخوانها بسیار مهم هستند. منیزیم میتواند جذب کلسیم را در بدن افزایش دهد و به سلامت استخوانها کمک کند.
منگنز برای ساخت استخوان و بافتهای همبند لازم است. گوشت میوه جک فروت، نشاستهای و فیبری است و طعمی مشابه موز ترش دارد. جک فروت سرشار از پتاسیم است و به پایین آوردن فشار خون کمک میکند. در مالزی، از خاکستر برگهای درخت جک فروت برای تهیه ترکیبی با روغن نارگیل استفاده میشود که برای درمان بریدگیها و زخمها به کار میرود.
از ریشه درخت نیز برای درمان ناراحتی معده استفاده میشود. در شهرهای جنوب و جنوب شرقی آسیا از میوههای جک فروت به طور گسترده در غذاها استفاده میشود. همچنین از تکههای میوه خشک در تهیه انواع سالادها و ترشی استفاده میشود. چوب درخت جک فروت نسبتاً مقاوم است و بافتی متوسط دارد. این چوب در برابر آب و موریانه مقاومت بالایی دارد و برای تولید صندلیهای معروف لهستانی به کار میرود.
در اندونزی از چوب این درخت برای تهیه ابزار موسیقی استفاده میشود. در هند اعتقاد دارند که چوب درخت جک فروت مقدس است. در فیلیپین، خرید و فروش میوه جک فروت بسیار رایج است و به شکل کنسرو شده نیز که عرضه میشود. پوست میوه نارس جک فروت باید ابتدا جدا شود و سپس میوه خرد شده میتواند به صورت پخته و خوراکی مصرف گردد.
دانههای میوه رسیده خوراکی هستند و با جوشاندن در آب نمک به مدت…
“`
این دانهها در حدود 25 دقیقه آماده میشوند. رنگ آنها شیری است و طعم شیرینی دارند. در جنوب هند، یک دسر خوشمزه از میوه جک فروت تهیه میشود که با نارگیل رنده شده، عسل و تکههای موز مخلوط میشود و بسیار محبوب است. کشورهای هند، بنگلادش، سری لانکا، اندونزی، کامبوج و ویتنام از این میوه برای تهیه غذا استفاده میکنند یا آن را آبپز کرده و به عنوان غذای اصلی میخورند.
در مالزی، جک فروت را با شیر نارگیل میپزند و همراه برنج سرو میکنند. این میوه در صنعت بستنیسازی، شیرینیپزی و تهیه دسرها نیز کاربرد زیادی دارد. در هند، برگهای جک فروت به عنوان بشقاب استفاده میشود. جک فروت به خاطر خواص درمانی فوقالعادهای که دارد، در سطح جهانی محبوب است. اگرچه این میوه شکل عجیبی دارد، ولی برای سلامتی مفید است.
امیدوارم از محتوای نحوهی پرورش و نگهداری میوه جک فروت لذت برده باشید و بتوانید آن را با کسانی که به گیاهان علاقه دارند نیز به اشتراک بگذارید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.