نوروپاتی دیابتی (بيماري اعصاب محيطي)چیست؟ (2 نکته مهم)
“`html
علائم نوروپاتی دیابتی چیست؟
با این بخش از رضیم همراه باشید تا با دلایل نوروپاتی دیابتی بیشتر آشنا شوید.
نوروپاتی دیابتی
این کلمه از دو بخش تشکیل شده است: «نورون» به معنی سلول عصبی و «پاتی» به معنی بیمار شدن و آسیب دیدن. وقتی اعصاب دچار آسیب می‌شوند به دنبال بالا بودن قند خون، به آن “نوروپاتی دیابتی” می‌گویند. این مشکل یکی از عوارض کنترلی نشدن قند خون در افرادی است که دیابت دارند. ممکن است شما افرادی را دیده باشید که دیابتی هستند و از سوزن سوزن شدن و درد در دست‌ها و پاهای خود شکایت دارند. این احساسات معمولاً موقتی هستند و به‌طور متناوب اتفاق می‌افتند. این موارد به عنوان اولین نشانه‌های آسیب به اعصاب شناخته می‌شوند. با گذر زمان، درد احساس بیشتری پیدا می‌کند و ممکن است طولانی‌تر شود. این می‌تواند منجر به از دست دادن حس در پاها شود و فرد متوجه آسیب‌هایی که به پاهایش وارد می‌شود نشده و به “پای دیابتی” دچار گردد.
به‌طور میانگین، افرادی که دیابت دارند، در 10 تا 20 سال اول پس از ابتلا به بیماری، دچار آسیب به اعصاب می‌شوند. البته برخی افراد ممکن است خیلی زودتر با علائم عصبی روبرو شوند و برخی دیگر هیچ‌گونه علائمی را تجربه نکنند.
هرچه زمان ابتلا به دیابت بیشتر باشد و کنترل قند خون ضعیف‌تر باشد، احتمال و شدت آسیب به اعصاب بیشتر خواهد بود. دیابت می‌تواند به هر قسمتی از اعصاب محیطی و اعصاب خودکار آسیب بزند.
اعصاب خودکار به بخش‌هایی از بدن که کنترل غیر ارادی دارند، اعصاب می‌دهند. مثل قلب و عضلات درونی. اعصاب محیطی به اعصابی اطلاق می‌شود که از مغز یا نخاع خارج می‌شوند. اعصاب مغزی به بخش‌هایی مثل چشم‌ها، زبان، صورت و گوش‌ها می‌روند و اعصابی که از نخاع خارج می‌شوند به عضلات ارادی بدن آسیب می‌زنند. اعصاب نخاعی همچنین بخشی برای حس‌هایی مانند لمس، دما و درد دارند.
نوروپاتی معمولاً چه زمانی رخ می‌دهد؟
افرادی که دیابت دارند ممکن است در هر زمانی دچار نوروپاتی شوند، اما معمولاً علامت‌های واضح آن در طی 10 سال پس از تشخیص دیابت بروز می‌کند.
به‌طور کلی می‌توان گفت:
• حدود 60 درصد از افراد مبتلا به دیابت ممکن است دچار نوروپاتی باشند اما علامت خاصی نداشته باشند.
• تقریباً 30 تا 40 درصد از بیماران دیابتی علائم نوروپاتی را تجربه می‌کنند.
نوروپاتی دیابتی معمولاً در افراد سیگاری، بزرگ‌سالان بالای 40 سال و کسانی که در کنترل قند خون دچار مشکل هستند، بیشتر دیده می‌شود.
————————————————————————————-
چرا نوروپاتی دیابتی ایجاد می‌شود؟
عوامل مختلفی در بروز نوروپاتی دیابتی نقش دارند، از جمله بالا بودن قند و فشار خون در افراد دیابتی. فشار خون بالا ممکن است باعث آسیب به رگ‌هایی شود که اکسیژن و مواد مغذی را به اعصاب منتقل می‌کنند. همچنین فشار خون بالا ممکن است به آسیب اعصاب هم منجر شود. افزون بر این، قند خون بالا تاثیرات منفی روی فعالیت‌های شیمیایی اعصاب دارد.
————————————————————————————-
نشانه‌های نوروپاتی دیابتی چیست؟
نشانه‌های نوروپاتی دیابتی متفاوت است. بی‌حسی و کرختی در پاها معمولاً اولین نشانه‌ها هستند. گاهی افراد هیچ علامتی ندارند، در حالی که برخی دیگر به قدری به خاطر نشانه‌های نوروپاتی دچار مشکل می‌شوند که احساس ناتوانی می‌کنند. نوروپاتی می‌تواند برای عده‌ای درد ایجاد کند و برای دیگران باعث عدم حس در ناحیه مورد نظر شود. معمولاً در ابتدا نشانه‌های نوروپاتی خفیف هستند و ممکن است فرد برای مدت طولانی متوجه وجود آن نشود.
————————————————————————————-
آیا نوروپاتی انواع مختلف دارد؟
علائم نوروپاتی بسته به اینکه کدام اعصاب درگیر می‌شوند، متفاوت است. ممکن است چندین عصب تحت تأثیر قرار بگیرند یا فقط یک یا چند عصب دچار مشکل شوند.
نوروپاتی منتشر حسی- حرکتی
این نوع نوروپاتی، شایع‌ترین نوع بیماری است که باعث آسیب به اعصاب محیطی در پاها، ساق پا و دست‌ها می‌شود. علائم آن شامل:
• بی‌حسی و کرختی یا عدم احساس درد و حرارت
• درد شدید و گرفتگی در اندام‌ها
• حساسیت بیش از حد به لمس
• از بین رفتن تعادل بدن
لازم به ذکر است که این علائم معمولاً شدیدتر هستند. در این نوع بیماری، به دلیل از دست دادن حس اندام‌ها، ممکن است فرد آسیب‌های جدی ببیند ولی متوجه آنها نشود.
————————————————————————————-
نوروپاتی کانونی
این نوع نوروپاتی معمولاً به طور ناگهانی بروز می‌کند و بر اعصاب خاصی تأثیر می‌گذارد که علائم زیر را ممکن است ایجاد کند:
1. درد در ران‌ها
2. درد شدید در ناحیه لگن
3. درد در قفسه سینه، معده یا پهلوها
4. ناتوانی در دیدن اجسام
5. دوبینی
6. بی‌حسی یک طرفه صورت
7. مشکلات شنوایی
————————————————————————————-
نوروپاتی خودکار یا اتونوم
این نوع بیماری، اعصاب مربوط به قلب و اندام‌های داخلی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و علائم آن شامل:
• مشکلات در کارکرد مثانه (مانند عدم تخلیه کامل مثانه و تکرر ادرار)
• کاهش توان جنسی
• تخلیه کند معده
• مشکلات گوارشی مانند احساس پری معده، از دست دادن اشتها و…
• اختلال در بلع غذا
• اسهال یا یبوست
• کاهش وزن
• افت شدید فشار خون هنگام نشستن یا ایستادن (افت فشار خون وضعیتی)
• تعریق
————————————————————————————-
نوروپاتی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص نوروپاتی بر اساس علائم و معاینات بالینی انجام می‌شود که توسط پزشک صورت می‌گیرد. همچنین روش‌های تشخیصی دیگری مانند نوار عصب نیز وجود دارد.
————————————————————————————-
نوروپاتی دیابتی چگونه درمان می‌شود؟
هدف از درمان این است که مشکلات به وجود آمده را کاهش دهند و از آسیب بیشتر به اعصاب جلوگیری کنند. اولین قدم کنترل قند خون است، زیرا این کار از بروز مشکلات جدید و بدتر شدن عوارض قبلی جلوگیری می‌کند.
1- در مواقعی که داروها نمی‌توانند قند خون را به خوبی کنترل کنند، تزریق انسولین معمولاً مفید است.
2- گاهی اوقات از داروهایی که برای درمان افسردگی استفاده می‌شوند، برای درمان نوروپاتی ناشی از دیابت بهره برداری می‌شود و آنها می‌توانند در بهبود کیفیت خواب نیز مؤثر باشند.
3- می‌توان در شب از مسکن‌ها استفاده کرد.
4- برای بهبود عوارض گوارشی، پیشنهاد می‌شود تعداد وعده‌های غذایی را افزایش دهید و میزان غذای مصرفی در هر وعده را کاهش دهید. همچنین از مصرف غذاهای پرچرب و پرفیبر پرهیز کنید.
5- برای جلوگیری از ضعف و سرگیجه، تغییر وضعیت نشستن به ایستادن باید به آرامی انجام شود. گاهی برای بهبود ضعف اندام‌ها، فیزیوتراپی توصیه می‌شود.
6- به دلیل احتمال ابتلا به عفونت ادراری در افراد مبتلا به نوروپاتی دیابتی، لازم است آنها آب و مایعات بیشتری بنوشند و اگر دچار تکرر ادرار هستند، سعی کنند هر ۳ ساعت یک بار ادرار کنند.
————————————————————————————-
دلیل اهمیت مراقبت از پا در نوروپاتی دیابتی؟
نوروپاتی یک مشکل شایع در بیماران دیابتی است و اغلب بیماران از آن آگاه نیستند.
“`
نکته‌ای که باید به خاطر بسپارید این است که افرادی که حس پاهای خود را کم دارند، باید از پاهای خود به خوبی مراقبت کنند و به طور منظم توسط پزشک معاینه شوند.
- کنترل مناسب دیابت می‌تواند پیشرفت آسیب عصبی را کاهش دهد.
مهم‌ترین عامل در جلوگیری از مشکلات پا، کنترل قند خون و رعایت نکات بهداشتی در مراقبت از پاها است. به چند نکته مهم اشاره می‌کنیم:
- پاهای خود را مرتب بشویید و خشک کنید و از کفش‌های مناسب و اندازه استفاده کنید.
- قبل از قرار دادن پاها در آب، درجه حرارت آب را بررسی کنید.
- ناخن‌ها را به صورت عرضی کوتاه کنید.
- سیگار نکشید.
————————————————————————————-
جمع‌آوری شده مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی
