هر آنچه که در مورد جرب در پرندگان باید بدانید! (2 نکته مهم)
انگل‌های خارجی پرندگان
این نوع انگل‌های خارجی به پرها و پوست پرندگان حمله می‌کنند و از خون و پرهای آنها تغذیه می‌کنند. این جرب‌ها به تمام پرندگان آسیب می‌زنند.
همه انواع جرب‌ها شبیه هم هستند و در آنها بخش‌های حسی و دهانی به‌خوبی قابل مشاهده است. جرب ماده از جرب نر بزرگ‌تر است و بعد از تخم‌گذاری، لاروها بیرون می‌آیند. این لاروها دستگاه تناسلی ندارند و پس از ۲ تا ۳ بار پوست‌اندازی به بلوغ می‌رسند.
انواع جرب در پرندگان
شش نوع مختلف از جرب‌های پرها وجود دارد که در اینجا معمول‌ترین آنها را معرفی می‌کنیم.
1. جرب قرمز (درمانیسوس گالینه)
طول آن ۶ تا ۷ میلیمتر و عرض آن ۳ تا ۴ میلیمتر است. این نوع جرب در طول روز در لانه پرندگان پنهان می‌شود و در شب به پرندگان حمله می‌کند و خونشان را می‌مکد. جرب ماده بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ تخم می‌گذارد که لاروها ۲ روز بعد در دمای مناسب بیرون می‌آیند و پس از یک هفته به بلوغ می‌رسند. تمام این مراحل دور از بدن پرنده انجام می‌شود و اگر هوا خوب نباشد، مانند زمستان، ممکن است این مراحل به ۳ ماه طول بکشد.
2. جرب پرها
طول این جرب ۲ تا ۶ میلیمتر و عرض آن ۱ تا ۳ میلیمتر است و تمامی مراحل زندگی خود را روی بدن پرنده می‌گذرانند (یعنی انگل دائمی هستند). این جرب در پرهای زیر بال و دم زندگی می‌کند و در موارد شدید آلودگی ممکن است باعث ریختن پرهای اطراف دم و پشت گردن و اطراف بال‌ها و پشت پرنده گردد.
در مورد پرندگان بیشتر بدانید::
3. چرا جرب بلدرچین معروف است؟
این جرب معمولاً انگل بلدرچین است و روی بال‌ها و دم آن زندگی می‌کند. طول آن ۷ تا ۸ میلیمتر و عرض آن ۱.۵ میلیمتر است. این جرب قبل از آنکه پرنده به حالت ریختن پر برود، ساقه پرها را رها کرده و به سر ریشه آنها می‌رود.
4. جرب پا
این جرب از نوع کاری منیدوکپتسموتانس است که طول جرب نر ۲ میلیمتر و عرض آن ۱.۵ میلیمتر است. جرب ماده دو برابر جرب نر حجم دارد و پاهای کوتاه و دهان مکنده‌ای دارد و روی پاهای بدون پر پرنده زندگی می‌کند. این جرب از طریق پوست عبور کرده و به بافت زیر پوست حمله می‌کند و در آن تونل‌هایی ایجاد می‌کند. جرب ماده لاروهای خود را در انتهای این تونل به دنیا می‌آورد و لاروها با توجه به نوع جرب در شکم مادر از تخم بیرون می‌آیند. مدت زمان تبدیل به جرب بالغ ۲۰ تا ۲۶ روز است.
5. جرب کیسه‌های هوایی
این جرب در کیسه‌های هوایی زندگی می‌کند و از آنجا به کلیه و کبد نفوذ می‌کند. طول آن ۵ تا ۶ میلیمتر و عرض آن ۴ میلیمتر است.
6. جرب بدن
این جرب شباهت زیادی به جرب پا دارد و نام آن کاری منیدوکپتس است و روی پوست شکم، گردن و پاها زندگی می‌کند. لارو آن ۳ بار پوست‌اندازی می‌کند تا بالغ شود و دوره زندگی آنها ۳ هفته است.
راه‌های انتقال جرب در پرندگان
به جز جرب قرمز که در طول روز میزبان خود را ترک می‌کند و به نقاط دیگر می‌رسد، انتقال بیماری از طریق وسایل آلوده داخل لانه اتفاق می‌افتد و به طور کلی این بیماری از طریق تماس با پرندگان آلوده انتقال می‌یابد.
نشانه‌های جرب در پرندگان
- چون جرب خون پرنده را می‌مکد، جوجه‌های مبتلا به کم‌خونی دچار کاهش رشد، بی تابی و عدم فعالیت می‌شوند.
- رنگ غشای مخاطی به زردی می‌گراید.
- در جرب پر، جرب ماده از عصاره و ترشحات پیازچه‌های پرها تغذیه می‌کند، در حالی که در سایر مراحل زندگی از محتویات پرها استفاده می‌کند. در آلودگی‌های شدید، پرکبوتر مبتلا، می‌شکند.
- جرب بلدرچین تأثیر کمتری بر پرها دارد و بیشتر به ساقه پرها حمله می‌کند. در هنگام ریختن پرها، این جرب به ساقه پرها آسیب می‌زند و در رویش مجدد به سراغ آنها برمی‌گردد و بر رشد پرها تأثیر می‌گذارد.
- عامل جرب پا از بافت‌ها و ترشحات بدن تغذیه می‌کند و بر اثر آن بافت ملتهب شده و آسیب می‌بیند و ضخامت آن افزایش می‌یابد و زیر پوست ماده خاکستری رنگ عفونی تشکیل می‌شود. این آلودگی در حرکت پرنده تأثیر دارد.
- جرب کیسه‌های هوایی به سختی قابل مشاهده است و در هنگام معاینه کیسه‌های هوا به شکل دانه‌های شنی درخشان دیده می‌شود. این انگل باعث دشواری در تنفس، بی‌اشتهایی و در نتیجه کاهش وزن و ضعف پرنده می‌شود. در آلودگی‌های شدید، نشانه‌های تنفسی از جمله عطسه مشاهده می‌شود.
- در جرب بدن، این جرب از پوست تغذیه کرده و باعث تخریب پوست، ریختن پرها و ضعف عمومی می‌شود.
در مورد پرندگان بیشتر بدانید::
تشخیص جرب در پرنده
برای شناسایی بیماری جرب، می‌توان نمونه‌ای از بافت‌های پا یا پرها را تحت میکروسکوپ بررسی کرد. جرب قرمز را می‌توان در لانه‌اش با چشم غیرمسلح دید یا به صورت دانه‌های قرمز در شب روی بدن پرنده مشاهده کرد.
این موضوع باید با شکستگی یا کنده شدن پرها از هم تشخیص داده شود.
انواع درمان جرب در پرنده
1. درمان جرب قرمز
ابتدا باید لانه پرنده را به‌خوبی تمیز کرد و درزها و شکاف‌ها را با یکی از سموم ذکر شده در قسمت مبارزه با کنه‌ها سم‌پاشی کرد.
2. گونه‌های دیگر
در این روش باید بخش‌های مختلف بدن کبوتر، به‌ویژه زیر بال‌ها را سم‌پاشی کرد. برای این کار، از سم کاربایل 0.1 به همراه مالا تیون 0.01 استفاده می‌شود و این کار باید پس از 10 روز دوباره تکرار شود.
3. درمان جرب پا در پرنده
پاهای کبوتر باید با آب و صابون و برس تمیز شده و سپس در روغن معدنی حاوی لیندان 0.0005 قرار داده شود.
4. جرب کیسه‌های هوایی
می‌توان از داروی ایورمکتین 0.01 استفاده کرد. دوز مصرفی 1 میلی‌لیتر در هر 100 میلی‌لیتر آب است. یک پنبه را به دارو آغشته کرده و آن را روی کف پای پرنده هفته‌ای یک بار به مدت 3 هفته تکرار کنید.
(می‌توان یک قطره کوچک از دارو را روی پشت گردن هر کبوتر چکاند) اما فقط یکبار، زیرا دارو پس از جذب، به جرب می‌رسد و آن را از بین می‌برد. در هنگام استفاده از دارو حتماً دستکش بپوشید، زیرا این دارو برای انسان سمی است.
پیشگیری جرب در پرنده
برای پیشگیری، باید هر 4 هفته یکبار با سموم ذکر شده، لانه پرنده را سم‌پاشی کرد.
