چه کسی عدد صفر را اختراع کرد؟

مخترع عدد صفر چه کسی بود؟

عدد صفر در همه سیستم‌های عددی شناخته شده است، اما جالب است بدانید که این عدد یک اختراع جدید است. حقیقت این است که تا قرن دوازدهم میلادی، اروپا هیچ نشانه‌ای برای صفر نداشت. ریشه عدد صفر به زمان‌های دور، مانند زمان کرسنت‌ها و سومری‌ها برمی‌گردد.

آنها برای فاصله بین اعدادشان از فضای خالی استفاده می‌کردند. چهار هزار سال پیش، آنها به عنوان پیشگامان ریاضیات، سیستم جدیدی از اعداد را ایجاد کردند.

نماد صفر و شکل آن به قرن سوم پیش از میلاد برمی‌گردد. بابلی‌ها بیش از شصت سیستم عددی متفاوت را طراحی کردند.

آنها حتی راه‌هایی پیدا کرده بودند تا طول، عرض و مساحت اشکال هندسی را محاسبه کنند و سیستمی ایجاد کردند که بین اعداد دهگان، صدگان و اعداد بزرگ‌تر از هزار تفاوت قائل بود.

مدل مشابهی نیز در آمریکای شمالی و حدود سیصد و پنجاه سال قبل از میلاد توسط مایاها مورد استفاده قرار می‌گرفت. تا چند قرن پیش، صفر به عنوان یک عدد حساب نمی‌شد و فقط به عنوان فضای خالی به حساب می‌آمد.

در قرن هفتم میلادی در هندوستان، تعدادی علامت به عنوان نمایانگر صفر مورد استفاده قرار می‌گرفت. آنها بر این باور بودند که صفر ارزشی ندارد و به آن سونیا می‌گفتند. این نشانه‌ها به تدریج از هند به چین و خاورمیانه منتقل شدند.

خوارزمی، ریاضی‌دان معروف، در سال ۷۷۳ از عدد صفر در علم جبر استفاده کرد و سال‌ها بعد این عدد به ایتالیا و سپس به نقاط دیگر اروپا راه یافت.

اسحاق نیوتن، فیزیکدان معروف بریتانیایی، یکی از پیشگامان استفاده از این عدد بود. بعداً، عدد صفر نقش مهمی در معادلات علمی و تجارت ایفا کرد.

چه کسی عدد صفر را کشف کرد؟

برای پاسخ به این سؤال، ما نمی‌خواهیم بگوییم که یک فرد خاص عدد صفر را اختراع کرده و دیگران از آن استفاده کرده‌اند.

اولین نکته که باید ذکر کنیم این است که عدد صفر دو کاربرد اساسی دارد که هر دو بسیار مهم هستند. یکی از این کاربردها این است که صفر به عنوان نشانه‌ای برای نمایان کردن جای خالی در سیستم اعداد (جدول ارزش مکانی) به کار می‌رود.

به عنوان مثال، در عدد 2106، از صفر استفاده شده تا جایگاه اعداد مشخص شود و این عدد با عدد 216 کاملاً متفاوت است.

دومین کاربرد صفر این است که خود به عنوان یک عدد استفاده می‌شود که ما از آن به عنوان عدد صفر یاد می‌کنیم. هیچ‌کدام از این کاربردها تاریخچه مشخصی ندارند.

تاریخچه عدد صفر

در دوره‌های اولیه تاریخ، کاربرد اعداد بیشتر واقعی بود تا امروزه که اعداد مفاهیم انتزاعی دارند.

عدد صفر در بابل

بابلی‌ها برای مدت طولانی هیچ نمادی برای جای خالی در جدول ارزش مکانی نداشتند. می‌توان گفت از اولین نمادهایی که آنها برای نشان دادن جای خالی استفاده کردند، علامت گیومه (“) بود. مثلاً عدد 6″21 نشان‌دهنده 2106 بود.

البته علائم دیگری هم برای نشان دادن جای خالی به کار می‌رفت، اما هیچ‌یک از این علائم به عنوان آخرین رقم استفاده نمی‌شدند و همواره بین دو عدد قرار داشتند.

“““html

قرار می گیرند. بطور مثال عدد “216 را با این نحوه علامت گذاری نداریم.

عدد صفر در یونان

مردم در زمان‌های قدیم از اعداد برای شمارش چیزهایی مثل اسب‌ها استفاده می‌کردند، و هرگز با سوالاتی روبرو نمی‌شدند که جواب آن صفر یا اعداد منفی باشد.

پس به این نتیجه می‌رسیم که کاربرد اولیه عدد صفر بیشتر به عنوان نماد یک جای خالی بوده و به عنوان یک عدد واقعی شناخته نمی‌شد.

یونانیان نیز معتقد بودند که اولین کسانی بودند که از صفر برای نشان دادن جای خالی استفاده کردند، اما آنها نظام عددی مشابه بابلی‌ها نداشتند.

به طور کلی، کارهای یونانیان در ریاضیات بیشتر بر پایه هندسه بود و آنها نیازی به ذکر اعداد نداشتند زیرا اعداد را به عنوان طول خط به کار می‌بردند. البته برخی از ریاضی‌دانان یونانی، کار ثبت اطلاعات نجومی را هم انجام می‌دادند.

در اینجا به اولین کاربرد علامت عدد صفر اشاره می‌کنیم؛ این علامت را ستاره‌شناسان یونانی برای اولین بار به کار بردند.

چند نفر از ستاره‌شناسان این علامت را استفاده کردند و قبل از اینکه عدد صفر به شکل فعلی خود شناخته شود، مدتی به کار نرفت. سپس این عدد به ریاضیات هند معرفی شد. هندیان در این زمینه پیشرفت‌های زیادی داشتند و از صفر برای نشان دادن جای خالی در جداول استفاده می‌کردند.

نکات مهمی درباره اولین ظهور صفر به عنوان یک عدد:

نکته اول این است که صفر هیچگاه به طور معمول نمی‌تواند به عنوان یک عدد در نظر گرفته شود.

در زمان‌های باستان، اعداد به مجموعه‌ای از اشیاء نسبت داده می‌شدند و در واقع با گذشت زمان، مفهوم صفر و اعداد منفی که در این نوع مجموعه‌ها وجود نداشتند، شکل گرفت.

وقتی کسی سعی می‌کند صفر و اعداد منفی را به عنوان عدد در نظر بگیرد، با این سوال روبرو می‌شود که این عددها چگونه در جمع، تفریق، ضرب و تقسیم عمل می‌کنند. ریاضی‌دانان هندی سعی کردند به این سوالات پاسخ دهند و تا حدی هم موفق شدند.

همچنین قابل ذکر است که تمدن مایاها در آمریکای مرکزی هم از یک نظام عددی استفاده می‌کردند و برای نشان دادن جای خالی از صفر بهره می‌بردند.

نظریات ریاضی‌دانان هندی در نهایت به ریاضی‌دانان اسلامی و عربی هم منتقل شد. فیبوناچی، مهم‌ترین پل ارتباطی بین نظام عددی هندی و عربی و ریاضیات در اروپا به شمار می‌رود.

بیشتر بخوانید: