معرفی درخت گواوا و خواص میوه آن
گواوا به مناطقی از آمریکای جنوبی و مرکزی مثل پرو، برزیل و مکزیک تعلق دارد، اما اکنون در جاهای گرمسیری و نیمه گرمسیری دیگر کشورهای دنیا هم کشت می‌شود. به عنوان مثال، کشورهای جنوب شرق آسیا مانند مالزی و اندونزی، هاوایی، ایسلند، کوبا، هند و ایران (در شمال و جنوب کشور از جمله هرمزگان و سیستان و بلوچستان) از جمله این مناطق هستند.
مانند گفته‌های قبلی، گواوا در نواحی شمالی و جنوبی ایران رشد می‌کند. این میوه در شمال ایران با همان نام گواوا و در استان سیستان و بلوچستان به نام زیتون محلی شناخته می‌شود. معمولاً برداشت میوه گواوا از اوایل اسفند ماه شروع و به مدت حدود دو ماه ادامه می‌یابد، به طوری که تا اواخر فروردین ماه ادامه دارد.
گیاه شناسی درخت گواوا
میوه گواوا بر روی درختی کوتاه و با تاجی گسترده رشد می‌کند. درخت گواوا دارای تنه‌ای محکم است که چندین شاخه را تحمل می‌کند و ارتفاع آن معمولاً بین ۱ تا ۳ متر است و گاهی بلندتر هم می‌شود. این درخت جنبه زینتی هم دارد. برگ‌های گواوا کشیده هستند و طول آن‌ها بین ۸ تا ۱۸ سانتی‌متر می‌باشد و دندانه‌دار هستند. درخت گواوا گل‌های کوچکی با رنگ سفید تولید می‌کند که در نهایت به میوه تبدیل می‌شوند. میوه‌ها کوچک، زرد رنگ و دارای شکل بیضی یا شبیه گلابی هستند. انواع مختلفی از گواوا وجود دارد که رنگ گوشت میوه ممکن است سفید، صورتی، زرد و یا قرمز باشد و طعم‌های مختلفی دارد که ممکن است ترش، شیرین یا ملس باشد. به طور کلی، طعم آن شبیه توت فرنگی است.
شرایط اکولوژیک مناسب رشد درخت گواوا
آبیاری:
این گیاه تحمل بالایی به خشکی دارد، اما بهترین رشد آن در صورت آبیاری منظم و متناوب است تا گلدهی و تولید میوه بیشتری داشته باشد. به طور کلی، در دوره گلدهی اگر با کم آبی مواجه شود، ممکن است تعداد گل‌ها و در نتیجه میوه‌ها کاهش یابد، و در هنگام رشد میوه‌ها هم میوه‌ها کوچک و چروک می‌شوند.
خاک:
گواوا می‌تواند در انواع خاک‌ها و حتی خاک‌های فقیر رشد کند، اما به خاک‌های شور حساس است. برای رسیدن به بهترین رشد، بهتر است از خاکی غنی و با زهکشی مناسب استفاده شود تا ریشه‌ها دچار خفگی نشوند. اگر اسیدیته خاک بیشتر از ۷ باشد، در حالی که گیاه به رشد خود ادامه می‌دهد، ممکن است علائم کمبود روی و آهن در آن مشاهده شود.
نور و دما:
این گیاه متعلق به مناطق گرمسیر است، بنابراین به هوای گرم و نور کامل برای رشد نیاز دارد. البته در روزهای خیلی گرم که نور هم زیاد است، باید آبیاری منظم صورت گیرد تا گیاه خشک نشود. گواوا نمی‌تواند دماهای پایین را تحمل کند و به سرما حساس است.
کوددهی گواوا
در دو سال اول، استفاده از ۱۱۰ تا ۲۲۵ گرم کود کامل سه یا چهار بار در سال ضروری است و بعد از شروع باردهی، می‌توان کوددهی را به بعد از برداشت محصول موکول کرد.
استفاده از محلول اوره و فسفات محلول قبل از گلدهی می‌تواند به افزایش تولید و کیفیت محصول تا حدود ۴۵% کمک کند. همچنین با استفاده از کود محلول، میزان مواد جامد محلول مانند شکر و اسید اسکوربیک در میوه افزایش می‌یابد.
هرس کردن درخت گواوا
این گیاه به دلیل درختچه‌ای بودن، نیاز به هرس شاخه‌هایی که به شکل نامنظم بزرگ شده‌اند در فصل زمستان دارد.
“`html
انواع درخت گواوا
گواوا قرمز:
درختچه گواوا قرمز یکی از نوع‌های گواوا است که چند سال عمر می‌کند و در مناطق گرمسیری، نیمه گرمسیری و معتدل رشد می‌کند. این درختچه گل‌های سفید خوشبویی دارد که بعداً به میوه تبدیل می‌شود. پوست و گوشت میوه نیز به رنگ قرمز است. میوه‌های گواوا قرمز طعم بسیار خوبی دارند و قطر آن‌ها بین 2 تا 7 سانتی‌متر است. این گیاه می‌تواند در گلدان نیز رشد کند و میوه‌های زیادی تولید می‌کند. همچنین، درختچه گواوا قرمز برای درست کردن بونسای بسیار مناسب است.
گواوا سبز:
درخت گواوا سبز گل‌های سفید و خوشبویی دارد که در اواخر زمستان شکوفه می‌دهد. این درخت به میوه‌های گرد یا بیضوی تبدیل می‌شود. وقتی میوه‌ها رسیده می‌شوند، پوست آن‌ها زرد رنگ می‌شود و طعم شیرین و ترش دارند. میوه‌های گواوا بعد از رسیدن طعم بسیار خوبی دارند. از میوه گواوا در داروها استفاده می‌شود و خواص درمانی زیادی دارد. این میوه سرشار از ویتامین‌ها، پروتئین‌ها و مواد معدنی است و در تهیه سالادها، دسرها و مرباها استفاده می‌شود.
گواوا بنفش:
درخت گواوا بنفش اندازه کوچکی دارد و بین 2 تا 4 متر رشد می‌کند. میوه‌های آن کوچک و بنفش هستند و طعم شیرین و ترش دارند. این درخت برای کاشت در گلدان بسیار مناسب است. گل‌های این درخت در اواخر تابستان شکوفه می‌دهند و میوه‌ها یک تا سه ماه بعد از آن می‌رسند. میوه گواوا بنفش طعم بسیار خوبی دارد و سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی است که می‌توان آن را به‌صورت خام خورد یا در دسرها، کیک‌ها، مربا، ژله و غیره استفاده کرد.
گواوا زرد گلابی:
درخت گواوا گلابی یکی از نوع‌های گواوا است که میوه‌های بزرگ به شکل گلابی دارد. میوه‌های آن بسیار خوشمزه هستند و این گیاه همچنین جنبه زینتی دارد. این درخت به سرعت رشد می‌کند و بهتر است در آب و هوای گرم کشت شود. میوه‌های گواوا گلابی را می‌توان به‌صورت خام خورد یا در ژله، مربا و غیره استفاده کرد. این درخت در بهار گل‌های بسیار زیبایی تولید می‌کند که تماشای آن‌ها بسیار لذت‌بخش است. این گیاه در طول تابستان میوه می‌دهد و از سال سوم به بعد، مقدار میوه‌های آن به‌شدت افزایش می‌یابد.
روش های تکثیر درخت گواوا
این گیاه به 4 روش تکثیر می‌شود که عبارتند از:
1. کشت با بذر: این روش بهترین روش برای تکثیر است. در این روش، بذرها در یک بستر مناسب در خزانه کشت می‌شود. زمان جوانه زدن بذرها حدود 6 هفته است. وقتی گیاه به اندازه کافی بزرگ شد و خطر سرما گذشته بود، آن را به زمین اصلی منتقل می‌کنند. برای افزایش قدرت جوانه زنی، تعدادی از بذرها را می‌توان به مدت کوتاهی در آب خیساند.
2. کشت با قلمه:این گیاه به ریشه‌دهی مقاوم است. برای برش قلمه بهتر است از ساقه‌های نرم استفاده شود و در صورتی که از ساقه نیمه چوبی استفاده می‌شود، بهتر است قبل از کاشت کمی در هورمون ریشه‌زایی قرار گیرد.
3. خوابانیدن: برای خوابانیدن، باید از ساقه‌های یکساله استفاده کرد که در آن ساقه‌های نزدیک زمین به زمین خم می‌شوند و در محل اتصال آن به زمین،
“`
ابتدا برای تکثیر گیاه باید بر روی قسمت مورد نظر خراش‌هایی ایجاد کنید. سپس بر روی آن خزه قرار داده و آن را با پلاستیک بپوشانید. حدود یک ماه تا 40 روز بعد، این قسمت ریشه‌دار می‌شود و می‌توانید آن را از گیاه مادر جدا کنید.
4.پیوند زدن: در زمان پیوند، از ساقه‌هایی که از انتهای آن‌ها سبز و چهارگوش هستند و دارای جوانه‌های در حال رشد می‌باشند، استفاده کنید.
مراقبت از نهال گواوا
شما می‌توانید نهال گواوا را در زمین یا گلدان نگهداری کنید. دماي مناسب برای رشد درخت گواوا بین ۲۳ تا ۲۸ درجه سانتی‌گراد است. pH مناسب خاک برای گواوا بین ۵ تا ۷ می‌باشد. خاک باید مرطوب باشد (آبیاری یک بار در هفته کافی است)، بخصوص در زمان گلدهی و میوه‌دهی. باید بین نهال‌ها فاصله‌ای یک تا دو متر وجود داشته باشد. درخت گواوا باید در جایی آفتابی قرار گیرد و خاک آن باید خوب زهکشی شده و مواد ارگانیک داشته باشد. اگر می‌خواهید نهال گواوا را در گلدان بکارید، از خاک گلدان با کیفیت و کمپوست استفاده کنید.
برداشت میوه گواوا
درخت گواوا ممکن است در طول سال گل بدهد، اما اولین گل‌ها در اوایل بهار ظاهر می‌شوند. 90 روز بعد از گلدهی، میوه‌های گواوا آماده برداشت می‌شوند. وقتی میوه‌ها به بلوغ می‌رسند، رنگ آن‌ها تغییر کرده و نرم‌تر می‌شوند. برای داشتن طعم بهتر، بهتر است بگذارید میوه‌ها کاملاً برسند.
میوه‌های گواوا زمانی که هنوز سبز هستند برداشت می‌شوند و می‌توان آن‌ها را در جایی سرد به مدت ۲ تا ۵ هفته نگهداری کرد. میوه‌های رسیده‌تر زودتر خراب می‌شوند و اگر در دمای اتاق بمانند، در چند روز فاسد می‌شوند.
آفات و بیماری‌های گواوا
مگس میوه و شپشک‌ها می‌توانند به درخت گواوا آسیب برسانند. بیماری‌های این درخت شامل لکه‌های میوه، پوسیدگی موکوری، پوسیدگی قارچی، جلبک‌های انگلی، پوسیدگی ریشه و ساقه و لکه‌های برگی می‌باشد.
خواص میوه گواوا
- در طب سنتی، از جوشانده برگ و پوست و ساقه برای درمان اسهال استفاده می‌شود.
- دم‌نوش برگ و پوست ساقه برای قاعدگی مفید است و جوشانده برگ برای مشکلات معده مفید می‌باشد.
- از جوشانده برگ و ساقه برای درمان بیماری‌های پوستی نیز استفاده می‌شود.
- جویدن برگ گواوا به دلیل خواص مسکن، در تسکین درد دندان مفید است.
- میوه آن به درمان دیابت کمک می‌کند، همچنین نرم‌کننده سینه و تقویت‌کننده است.
- این میوه دارای ویتامین B، ویتامین C، کلسیم و فسفر است و دانه‌های آن سرشار از آهن می‌باشد.
- میوه گواوا فیبر بالایی دارد و برای درمان یبوست بسیار مفید است. فیبر آن همچنین کمک به کاهش فشار خون و کلسترول بدنه و در درمان بیماری‌های قلبی مؤثر است.
- آب میوه خام و نارس در زمان سرماخوردگی به تسریع روند بهبودی و درمان سرفه کمک می‌کند.
- این گیاه به تقویت سیستم گوارش و لخته شدن خون در زمان خون‌ریزی کمک می‌کند.
- این میوه به جلوگیری از بیماری‌های مرتبط با افزایش سن مانند آلزایمر، آب مروارید و آرتریت روماتوئید کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید:
