آشنایی با آداب و رسوم مردم فریدون شهر در ایام نوروز (+ تصاویر)

“`html
آداب و رسوم مردم فریدون شهر در نوروز
این شهرستان در غربیترین نقطه استان اصفهان قرار دارد و از سمت غرب به استان لرستان و از جنوب به استان چهارمحال بختیاری همسایه است و از شرق با شهرستانهای فریدن و چادگان مرز دارد.
با مجله اینترنتی رضیم همراه باشید.
فریدون شهر بام ایران
فریدونشهر شامل یک بخش مرکزی و دو شهر به نامهای فریدونشهر و برف انبار است و دارای پنج دهستان به نامهای برفانبار، چشمه لنگان، عشایری، قلعه سرخ و پشتکوه موگویی است. این شهرستان همچنین 85 روستا دارد که 58 روستای آن در مناطق پیشکوه و پشتکوه واقع شدهاند. مساحت این شهرستان حدود 2150 کیلومتر مربع بوده و ارتفاع آن از سطح دریا 2350 متر است و به همین دلیل به بام ایران معروف شده است.
گرجیهای فریدونشهر
اقوام گرجی که در استان اصفهان، به ویژه در غرب اصفهان ساکن هستند، در سال 1345 بیش از 17665 نفر گرجی در فریدونشهر زندگی میکردند. ورود گرجیها به ایران در قرن 17 میلادی و از زمان تاسیس سلسله صفوی یعنی سال 907 هجری شمسی صورت گرفته است.
روستاهای سیبک و چغیورت و همچنین بخش مرکزی فریدونشهر، محل زندگی گرجیهاست. این اقوام با حفظ آداب و رسوم قدیمی، هر سال عید نوروز را با شکوه میزنند و جشن میگیرند.
آداب و رسوم گرجیان فریدونشهر در ایام نوروز
آداب و رسوم گرجیهای فریدونشهر در نوروز بسیار زیبا و دیدنی است و در این روز، بازیها و سرگرمیهای زیادی توسط مردم برگزار میشود. این شهر در غرب اصفهان واقع شده و گرجیها در زمان شاه عباس در این منطقه ساکن شدهاند. این منطقه یکی از امنترین و زیباترین شهرهای کشورمان محسوب میشود. مردم در روز عروسی در وسط میدان بزرگی به رقص و پایکوبی میپردازند و با صدای دهل، مهمانان به وسط میدان آمده و به شادی میپردازند. اکنون با آداب و رسوم عروسی و عید نوروز در این شهر زیبا آشنا شوید.
چهارشنبه سوری در فریدون شهر
در فریدونشهر، غروب آخرین سهشنبه سال، مردم هر محله با برپایی آتش در حیاط خانه یا کوچه، مراسم خاصی را برگزار میکنند. آنها از روی آتش میپرند و آرزو میکنند که سلامتی و روشنایی در زندگیشان وجود داشته باشد و غمها از زندگیشان دور شود.
فالگوش از رسومات مردم فریدونشهر
فالگوش یکی از رسومات قدیمی ایرانیان است که مردم فریدونشهر آن را حفظ کردهاند. در این رسم، افرادی که آرزو دارند، در محلهای شلوغ ایستاده و به اولین گفتگوی عابران گوش میدهند. اگر این گفتگوها به خواستههای آنها مربوط میشد، به نشانه نیکویی میپنداشتند.
فال بولونی از رسومات مردم فریدونشهر
بولونی ظرف سفالی با دهانهای گشاد است که در شب چهارشنبه سوری یکی از زنان خانواده دانههایی را در آن به تعداد حاضران میریزد تا هر کس دانه خود را بشناسد. در شب سهشنبه آخر سال، ظرف بولونی با پارچهای پوشانده و در تنور میگذارند. صبح روز بعد، پیرترین فرد آشنا به اشعار حافظ، در مجلس حاضر شده و با آوردن بولونی، دانهای را به دست دختر بچهای میدهد تا بیرون بکشد و سپس کتاب حافظ را به صورت تصادفی باز میکند.
“““html
باز میکرد و فال مربوط به کسی بود که دانهاش از ظرف سفالی بیرون کشیده شده بود و به این ترتیب تا آخرین دانه بولونی این کار ادامه داشت و در آخر نیز سر سفره نعمت صاحب خانه غذا میخوردند.
مراسم شب عید فریدون شهر در ایام نوروز
فریدونشهر در شب عید شاهد شادی پسران نوجوانی است که به صورت گروهی و گاهی به تنهایی به پشتبامهای همسایهها و گاهی هم محلهای خود میروند و با آویزان کردن سبد، ظروف حلبی و سطل به حیاط خانهها صدا ایجاد میکنند و خبر فرا رسیدن شب عید را به صاحب خانه میرسانند و از او عیدی میگیرند که بیشتر شامل پول، شیرینی و شکلات است.
بسیاری از خانوادهها در شب عید در خانه پدربزرگها و مادربزرگها جمع میشوند و هنگام شام قیمه و پلو میخورند.
لحظات تحویل سال فریدونشهر در ایام نوروز
زمانی که تحویل سال نو در فریدونشهر فرا میرسد، تمام اعضای خانواده دور سفره هفت سین جمع میشوند و به دعا و قرائت قرآن میپردازند و دعای معروف تحویل سال را با هم زمزمه میکنند. با گذشت ثانیههای تحویل سال جدید، بزرگترها به کوچکترها عیدی میدهند که جالبترین آن عیدی پدربزرگها و پدر خانواده است که از داخل قرآن اسکناسهای نو را به بچهها هدیه میکنند.
بردن غذا و هدیه برای دختران
یکی دیگر از رسوم مردم گرجی شهرستان فریدونشهر، آوردن هدیه و غذا برای دختران خانواده است که ازدواج کردهاند و اکنون به شیوههای متفاوتی انجام میشود.
این رسم برای حفظ پیوند عاطفی بین خانوادهها و اعتقاد بر اینکه دختران باید از غذای خانه پدری یا برادر سهم داشته باشند، انجام میشود. غذاهایی گرم مانند حلوا، تخممرغ، برنج و خورشت همراه نانهای محلی به همراه هدیهای مثل پارچه، طلا یا پول نیز به نام قاب (هدیه) آورده میشود که هنوز هم ادامه دارد.
رسم بولاقوطی از رسومات مردم فریدونشهر
بولاقوطی مراسمی در شب عید است که نوجوانان پسر به پشتبامهای همسایهها میروند و با آویزان کردن قوطی، سبد یا هر ظرفی که بتوانند عیدی جمع کنند، خبر عید و سال نو را به صاحب خانه میرسانند و با ایجاد سر و صدا عیدی میگیرند که اغلب شامل پول، نخودچی، کشمش و میوه است. این رسم هم در دنیای مدرن امروزی کمرنگ و در شرف فراموشی است.
عرفه (علفه) از رسومات مردم فریدونشهر
زنان شهرستان فریدونشهر در یک شب مانده به عید حلوای محلی درست میکنند و آن را بین فامیل و همسایهها توزیع میکنند و حتی برای پنج شنبه آخر سال بر سر مزار کسانی که از بین ما رفتهاند میبرند تا با یاد و خاطرات آنها سال نو را جشن بگیرند.
مراسمات تحویل سال فریدون شهریها در ایام نوروز
گستردن سفره نوروزی یا هفت سین یکی از تدارکات لحظات تحویل سال است که در این سفره اقلامی چون سبزه، سنجد، سماق، سمنو، سکه، سیب، قرآن، آیینه، تخم مرغ رنگ شده، نان قندی، نقل، گردو و شیرینیهای محلی قرار میدهند.
برخی از مردم این منطقه لحظات سال تحویل را در کنار امامزادهها، قبور شهدا و مکانهای مقدس سپری کرده و بعد از تحویل سال به خانه میآیند. دیگر افراد نیز دور سفره عید نشسته و به خواندن قرآن و دعا میپردازند.
جوشاندن مقداری شیر به نیت پاکی و سعادت یا رشته و سبزی برای افزایش عمر و برکت در خانه نیز در لحظه تحویل سال مرسوم بوده که حالا به طور کلی فراموش شده است.
روز عید با دید و بازدیدها و تبریک گفتن به اهل خانواده که در قید حیات هستند شروع میشود.
در گذشته رسم بر این بوده که در ساعات بامداد روز عید یک بره سفید کوچولو به یمن قدم مبارک به خانه میآوردند و با گذاشتن حنا روی مو و قند روی زبانش، دهانش را شیرین میکردند.
دادن عیدی به کودکان و نوعروسان از آداب متداول در مراسم دید و بازدید شهرستان است.
“`
فریدونشهر در گذشته به کودکانی که به درب خانهها میرفتند و سال نو را تبریک میگفتند، برای عیدی چیزهایی مثل گردو، کشمش، انار و تخممرغ رنگی میدادند که حالا این رسم تقریباً فراموش شده است.
سیزده بدر در فریدونشهر
فریدونشهر پر از کوهها، چشمهها و طبیعت زیباست که هر سال در روز طبیعت، گردشگران و دوستداران طبیعت را به خود جلب میکند.
از روز 12 فروردین، آجیل و شیرینیهایی که باقی مانده را برای روز سیزده بدر آماده میکنند و در روز طبیعت همه خانوادهها به کوهها و طبیعت زیبا میروند. آنها معتقدند که در روز سیزده نباید در خانه بمانند چرا که این روز نحس است و باید این نحسی را دور کنند.
در عصر روز سیزده بدر، دختران سبزهها و گیاهان را گره میزنند و این کار را نیکوئی به بخت خود میدانند و شعری را میخوانند: «سیزده به در، سال دگر، بچه بغل، خونه شوهر». همچنین سبزه سفره هفت سین را به آب میسپارند و شعر روز طبیعت را با آب زمزمه میکنند: «سیزده برو، چهارده بیا»، «غم برو، شادی بیا» و «محنت برو، روزی بیا».
آداب و رسوم ارامنه فریدونشهر در ایام نوروز
در آغاز سال نو، مسلمانان و ارمنیها به دیدار همسایهها و دوستان میروند و سال نو را تبریک میگویند و از آنها عیدی میگیرند. آنها در مراسم عروسی و عزاداری یکدیگر شرکت میکنند.
در روز سیزده بدر، ارامنه جشن عید پاک را بهطور بزرگ برگزار میکنند و بزرگترین عید ارامنه که اول ژانویه یا روز کریسمس است را جشن میگیرند. آنها نیز مانند ایرانیان به دید و بازدید میروند و مراسمهایی مثل نامگذاری و عروسی در کلیسا دارند.
ارامنه پس از مهاجرت به فریدونشهر و مناطق اطراف، در روستاهایی مثل خویگان و سنگباران سکونت کردند، که بیشتر به خاطر رودخانهها و زمینهای کشاورزی مناسب بوده است. متأسفانه، امروزه بسیاری از ارامنه به خاطر مشکلات اقتصادی به شهرهای بزرگ یا حتی کشورهای دیگر مهاجرت کردهاند.
در روستای خویگان، تنها 10 خانوار از ارامنه باقی ماندهاند و آنها دارای سه کلیسا هستند که مهمترین آنها کلیسای حضرت مریم (س) میباشد و همچنین کلیسای سورپ فرسس و هوانیس وجود دارد.
قبرستان ارامنه در چند روستا و محله مانند حصارکشی، صادقیه و بیجگرد قرار دارد و این مکانها یادگاری از اجداد ارامنهای است که در زمانهای قدیم در صلح و آرامش زندگی میکردند و امروزه یادگارهای آنها برای ما باقی مانده است.
آداب و رسوم بختیاریهای فریدونشهر در ایام نوروز
بختیاریها برای استقبال از عید نو، مراسم خانهتکانی را بهصورت فردی یا دستهجمعی و خانوادگی برگزار میکنند.
مراسم عید اول برای آنها اهمیت بالایی دارد. فامیلهای دور خانواده مرحوم، یک هفته قبل از عید به دیدن آنها میروند و با آنها ابراز همدردی میکنند. همچنین اقوام نزدیکتر نیز شب عید به خانه آنها میروند و برای اعضای خانواده عزادار شیرینی و غذا تهیه میکنند و از آنها میخواهند که در ایام عید لباسهای شاد بپوشند.
مراسم حلواپزان یک شب قبل از عید برگزار میشود. در این مراسم، زنان بختیاری برای درگذشتگان خود حلوا میپزند و با پخش حلوا و نان محلی فتیر بین همسایهها و اقوام خود، به یاد آنها عیدی میدهند.
در روز عید نوروز، به تازه عروس و داماد بره یا بز عیدی میدهند و همچنین بختیاریها دوست دارند که ظهر روز عید، ناهار را با کشک و برنج و همه اعضای خانواده میل کنند که این غذا به نام ماستوآ (دوغ و برنج) معروف است و بسیار مقوی میباشد.
در روز سیزده بدر، مردم بختیاری فریدونشهر به دل طبیعت میروند و مسابقات اسبسواری و قاطر سواری را برگزار میکنند. این مراسم امروزه کمتر برگزار میشود و همچنین بازیهای محلی مثل یختور، کفشک، کمربند بازی و دست به شال از دیگر فعالیتهای محلی بختیاریها در این روز است.
آداب و رسوم اقوام ترک فریدونشهر
یکی از اهالی ترکزبان که خود اهل شهر برف انبار است میگوید: در دو شب مانده به عید، رسم فالگوش وجود دارد. همچنین در شب عید، رسم بولاقوطی اجرا میشود که جوانان به پشت بامهای همسایهها میروند و با آویزان کردن قوطی و یا ظرف دیگری، خبر عید و سال نو را به صاحبخانه میدهند و با سر و صدا عیدی میگیرند. عیدی معمولاً شامل پول، نخودچی، کشمش و میوه بود که امروز این رسم هم کمرنگ شده و در حال فراموشی است.
ترکزبانان فریدونشهری در شب عید نوروز دور هم جمع میشوند، شعرهای کتاب کور اوقلو را میخوانند و در روز سیزده بدر به گردش میروند. همچنین، سبزه پاجه سفره هفت سین را به آب میسپارند و شعرهای روز طبیعت را زمزمه میکنند.
آشنایی با رسم شب تحویل سال و پخت برنج در فریدونشهر
در گذشته، در شب عید و سال تحویل، اعضای خانواده در خانه پدربزرگها و بزرگترهای فامیل جمع میشدند و با پخت برنج و دور هم نشینی، شب تحویل سال را جشن میگرفتند. جوشاندن کمی شیر به نشانه سفیدی و خوشبختی، یا رشته و سبزی به نیت طول عمر و برکت در خانه در زمان تحویل سال مرسوم بود که اکنون تقریباً فراموش شده است.
نکته جالب این است که در این شب، دود برنجی که در حال دم کشیدن بود، از دودکش خانهها بالا میرفت و بوی خوش آن نوید سال جدید را میداد. خانوادههایی که در سال گذشته فردی را از دست داده بودند و غمدار بودند، برای اینکه دیگران بتوانند شادی کنند و سال جدید را خوش شروع کنند، زودتر از همه دود برنج خود را از دودکش بیرون میدادند. این نشانهای بود از اینکه غمها برداشته شده و شادی به خانهها وارد میشود.
روز عید با دید و بازدیدها و تبریک به اولاد مرحومین در فامیل آغاز میشود. دادن عیدی به کودکان و نوعروسان از رسوم رایج در مراسم دید و بازدید در فریدونشهر است. در گذشته، به کودکانی که به درب خانهها میرفتند و عید را تبریک میگفتند، چیزهایی مثل گردو، کشمش، انار و تخممرغ رنگی داده میشد، اما این رسم به طور کامل از بین رفته است.
بیشتر بخوانید: