آشنایی با تعلیم و تربیت در قوم یهود و مصر باستان

تعلیم و تربیت در قوم یهود و مصر باستان چگونه بود ؟

قبل از اینکه شما را با تعلیم و تربیت قوم یهود آشنا کنیم، بهتر است بدانید که این قوم چه ویژگی هایی داشته اند. همچنین می خواهیم در ادامه به شما بگوییم که در مصر باستان با وجود پیشرفت هایی که داشته، چه نوع تعلیم و تربیتی در آن حاکم بوده است.

برای دریافتن چنین اطلاعات مفیدی، پیشنهاد می کنیم تا انتهای این مطلب با ما همراه شوید.

قوم یهود چه نوع قومی بودند ؟

قوم یهود یا عبرانی ها بر اساس اساطیر و اسناد مذهبی، حدود 2300 سال قبل از میلاد، پس از ترک کنعان یا فلسطین کنونی، به مصر رفتند و در آن سرزمین سکونت گزیدند. آنان در مصر تا حد بردگی تنزل یافتند، تا سرانجام خداوند به حضرت موسی دستور داد که آنان را از زیر سلطه ی فرعون آزاد کند.

حضرت موسی بردگان را آزاد ساخت و آنان را طی یک سفر سخت و طولانی و چهل ساله که به نام مهاجرت قوم یهود مشهور است به سرزمین موعود یعنی کنعان یا فلسطین کنونی بازگرداند (1250 سال قبل از میلاد).

بعد از 1300 یا 1400 سال قبل از میلاد آن ها در آن سرزمین مستقر شدند و حکومتی از دوازده قبیله تشکیل دادند که به شکل دوازده ایالت متحد بود.

در قرن بعد، حکمرانان و پیامبران زیادی حکومت و رهبری این قوم را به عهده داشتند که از آن جمله می توان به حضرت ابراهیم خلیل، داوود، سلیمان و فرزندان آن ها اشاره کرد.

پیامبران این قوم مذهب یکتاپرستی را بنیان نهادند و مجموعه ای از دستورات اخلاقی و آثار ادبی را به وجود آوردند که در نهایت تأثیر خاصی بر تمدن غرب گذاشت.

از نظر مذهب یهود، مهمترین هدف زندگی، رشد شخصیت و رفتار انسانی بوده و تهذیب اخلاق و تعالی نفس از جمع آوری دانش و ثروت اهمیت بیشتری داشت.

چگونگی آموزش در قوم یهود

تعلیم و تربیت یهودیان باستان

تعلیم و تربیت در قوم یهود باستان به این شکل بود که خانواده و پدر و مادر بسیار مورد احترام بودند. پدر علاوه بر اینکه سرپرست خانواده بود، مسئولیت آموزش اعضای خانواده را نیز بر عهده داشت و برای قرن ها، آموزش فرزندان با پدر بود.

در تاریخ می شنویم که انبیایی بودند که فقط مسئول هدایت خانواده یا قبیله ی خود بودند. انبیای بنی اسرائیل همواره بر اهمیت آموزش کودکان تأکید می کردند و هدف از تعلیم و تربیت را آشنا کردن بچه ها با قوانین مذهبی و پیروی از آن می دانستند.

حدود 100 سال قبل از میلاد، در کنار هر کنیسه ی یهودی، مدرسه ای برای آموزش کودکان تأسیس شده بود و در سال 64 قبل از میلاد یوشع بن جمال، رئیس قوم یهود، دستور داد که در هر روستا یک دبستان ایجاد شود و همه ی پسران از شش سالگی به بالا موظف به حضور در مدرسه باشند در حالیکه دختران در خانه تحت تعلیم قرار می گرفتند.

این شاید یکی از نخستین تلاش ها در تعلیم و تربیت قوم یهود برای اجباری کردن حضور در مدارس باشد. آموزش دروس بر اساس اعتبار و مقام معلم بود و با اینکه به حفظ اطلاعات اهمیت می دادند، بحث و گفتگو نیز مورد توجه قرار می گرفت.

شایان ذکر است که همین قوم یهود که خدا خواسته بود آنها را از بردگی نجات بدهد و به سرزمینی رهبری کند، علی رغم آموزش های رسولان و پیامبران، از آنچه به شکل نعمت در اختیارشان بود به خوبی استفاده نکردند و برخی از آنها به گمراهی رفتند.

حتی چند نفر از پیامبران خود را کشتند و به شرک بازگشتند که در قرآن مجید، انتقادات زیادی به این قوم شده است.

در زمان کنونی نیز، با وجود اینکه تعالیم حضرت موسی و دیگر پیامبران، اگرچه برخی تحریف شده، در دسترس شان است و افراد نیکویی نیز در میان آنها وجود دارند، اما باز هم برخی از آنها بیش از هر چیز بر جمع آوری ثروت و دنیاپرستی تمرکز کرده‌اند که به نام مذهب یهود در دنیا فساد می‌کنند.

تعلیم و تربیت در مصر باستان چگونه بود ؟

تعلیم و تربیت در مصر باستان

مصریان دارای تمدن بسیار قدیمی هستند که قدمت آن به پنج هزار سال قبل از میلاد می‌رسد. مستنداتی که بر دیوارهای مقابر و سردابه‌های فرعون‌ها وجود دارد، تاریخ و زندگی مردم آن زمان را به طور جالبی نشان می‌دهد و اطلاعاتی از 3000 سال قبل از میلاد تاکنون قابل مطالعه است.

قوم یهود در 2300 سال قبل از میلاد از سرزمین خود، کنعان، به مصر مهاجرت کردند. این قوم از قرن‌ها قبل تمدن و آموزش‌های فکری داشته‌اند. آن‌ها به پرستش بت‌ها روی نیاوردند و در زمانی که فرعون‌ها خود را خدا می‌دانستند، حاضر نشدند به بردگی تن در دهند و عقاید خود را فراموش کنند.

بدون شک، یهودیان و مصریان بر یکدیگر تأثیرگذار بودند. در مورد هدف تعلیم و تربیت در مذهب خالص یهود اطلاعاتی داریم، اما اگر بخواهیم اهداف تعلیم و تربیت مصریان را مقایسه کنیم، باید بگوییم که آن‌ها مانند چینی‌ها بر اهمیت پرورش منشیان و نویسندگان و کارمندانی که برای دولت مفید باشند تأکید داشتند و کودکان را تشویق می‌کردند که از فواید این کارها آگاهی پیدا کنند.

در نوشته‌ای که روی یک پاپیروس یافته شده آمده است: «به درس و علم دل بده و آن را همچون مادرت دوست بدار.» و در نوشته‌ای دیگر ذکر شده است: «هیچ چیز گران‌بهاتر از علم نیست.» همچنین آمده که: «هیچ حرفه‌ای نیست که آدمی در آن تحت امر دیگری نباشد، تنها مرد عالم است که در تحت حکومت خویشتن است.»

مثل بسیاری از کشور‌های باستانی، در مصر هم مدارس در معبدها قرار داشتند و سیستم تعلیم و تربیت وابسته به این معابد بود. کاهنان مقدمات علوم را به فرزندان خانواده‌های ثروتمند می‌آموختند.

یکی از کاهنان، منصبی داشت که می‌توان آن را معادل وزیر فرهنگ و آموزش امروز دانست. دیکته و رونویسی از متن‌ها یکی از روش‌های اصلی تعلیم و تربیت مصریان بود و دانش‌آموزان مطالب خود را بر روی ورق‌های سنگ آهک یا سفال می‌نوشتند و تنها در سال‌های آخر آموزش بود که می‌توانستند روی پاپیروس بنویسند.

با مطالعه وضعیت تعلیم و تربیت در مصر باستان، متوجه می‌شویم که تعلیم و تربیت به هیچ وجه عمومی نبود و مانند بسیاری از مناطق دیگر در خدمت حکومت بود.

تربیت برای عموم مردم به صورت عملی و حرفه‌ای، خانوادگی و صنفی بود و در برخی دوره‌ها، آموزش‌های عقلانی مانند خواندن و نوشتن، حساب ساده و هندسه برای مشخص کردن حدود زمین‌هایی که هر بار از گل و لای نیل پوشیده می‌شد، به کار می‌رفت.

وضعیت تعلیم و تربیت در مصر باستان

تعلیم و تربیت عالی به کاهنان، معماران، پزشکان و دفتردارانی تعلق داشت که به طبقه ی بالا ترقی کرده بودند. آموزش‌ها شامل مذهب، قوانین، نجوم، ریاضی، مکانیک و پزشکی بود. این ارتباط نزدیک بین علم و دین، به عنوان امتیاز فرهنگی شناخته می‌شد.

به طور کلی می‌توان گفت که در مصر باستان، هدف از تربیت بیشتر آماده کردن کاهنان بود که در میان آن‌ها گاهی قاضی، پزشک، مهندس و نویسنده نیز وجود داشت. بنابراین هدف تربیت شامل جنبه‌های دنیوی و دینی بود.

دنیوی از آن جهت که می‌خواستند شاگردانی در فنون مختلف پرورش دهند تا زندگی مرفهی داشته باشند و دینی از آن جهت که بر اساس پرستش و محبت به خدایان عمل کنند.

مدارک تاریخی نشان می‌دهد که سرنوشت هر ملتی از ابتدایی‌ترین زمان‌ها در دست حکام طاغوتی بوده است. این حکام از تمام امکانات برای تحکیم سلطه خود استفاده می‌کردند، در حالی که آن‌هایی که رهبری پیامبران و فیلسوفان و دانشمندان را می‌پذیرفتند، بیشتر از نعمت تعلیم و تربیت بهره‌مند می‌شدند و کمتر به خدمت حکام زمان خود در می‌آمدند.

نتیجه‌ای که از تعلیم و تربیت مصریان قدیم حاصل شد، اطاعت و تسلیم کاملاً کورکورانه در برابر فرعون‌ها بود.

این موضوع منجر به این شد که هزاران سال آن‌ها در وضعیت بردگی باقی ماندند و صدها هزار نفر زیر شکنجه کار یا در زیر سنگ‌های بزرگ مقبره‌هایی که برای جسدهای مومیایی شده فرعون‌ها ساخته می‌شد، جان باختند و به خاطر همین تربیت نادرست، آن‌ها نتوانستند به سرپیچی و طغیان بپردازند.