آشنایی با خواص جالب گل ختمی (2 نکته مهم)

آشنایی با خواص جالب گل ختمی

گل ختمی نه تنها به خاطر گل‌های بزرگ و رنگارنگش در تزئین خانه یا باغچه محبوب است، بلکه خواص پزشکی و درمانی نیز دارد. برگ‌ها و گلبرگ‌های این گل می‌توانند به صورت دم‌نوش و عرقیات مصرف شوند و در درمان بسیاری از بیماری‌ها به کار روند.

گل ختمی در فرهنگ های مختلف

تاریخچه گل ختمی نشان می‌دهد که در فرهنگ‌های مختلف به عنوان درمانی برای برخی بیماری‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. در مصر باستان از دم‌نوش گل ختمی برای پایین آوردن دمای بدن، درمان مشکلات عصبی و قلبی و افزایش ادرار استفاده می‌کردند. در کشور‌های آفریقایی نیز این دم‌نوش برای درمان یبوست، سرطان، مشکلات کبد و علائم سرماخوردگی تجویز می‌شد. همچنین از خمیر برگ‌های این گیاه برای درمان جراحت‌های پوستی استفاده می‌شد.

در ایران، این دم‌نوش به عنوان درمانی برای کاهش فشار خون بالا شناخته شده است. پژوهش‌های جدید نشان می‌دهند که گل ختمی می‌تواند در کاهش فشار خون و کلسترول مؤثر باشد، هرچند نیاز به تحقیقات بیشتری دارد. در یونان باستان، آنها گل ختمی را با عسل مخلوط کرده و برای درمان زخم‌ها، اسهال خونی، درد سیاتیک و دندان‌درد استفاده می‌کردند.

خواص گیاه ختمی

قسمت‌های مختلف این گیاه شامل گلبرگ‌ها، برگ، ریشه و ساقه خواص دارویی متفاوتی دارند. معمولاً برای درمان مشکلات تنفسی و برونشیت از آن استفاده می‌شود. ریشه گل ختمی به مدت هزاران سال به عنوان دارویی برای درمان سرماخوردگی، گلودرد و دیگر مشکلات تنفسی شناخته شده است. این خواص به دلیل لعابی است که از خیس کردن گلبرگ‌ها و ریشه به دست می‌آید. همچنین برگ‌های این گیاه می‌توانند برای درمان گازگرفتگی و سوختگی مفید باشند.

گل ختمی در مشکلات مرتبط با التهاب دستگاه گوارش هم مؤثر است و می‌تواند به کاهش التهاب لثه‌های نوزادان در زمان دندان درآوردن کمک کند. عصاره ریشه و ساقه این گیاه می‌تواند برای درمان سوختگی‌ها و زخم‌های پوستی کارآمد باشد و در کاهش قرمزی و سوزش ناشی از اگزما مفید است.

از ریشه گیاه ختمی همچنین برای درمان مشکلات گوارشی مانند سوزش معده، سوء هاضمه، کولیت و زخم معده استفاده می‌شود. محققان در حال بررسی کارآیی گل ختمی به عنوان درمانی طبیعی برای کنترل قند خون در بیماران دیابتی هستند. علاوه بر این، این گیاه دارای خواصی است که می‌تواند در درمان سرطان و کاهش وزن نیز به کار رود. نتایج یک مطالعه نشان داده که عصاره گل ختمی بر روی متابولیسم تأثیر می‌گذارد و از افزایش وزن و تجمع چربی در کبد جلوگیری می‌کند. این گیاه همچنین در درمان شپش سر نیز مؤثر است.

مراقب باشید

شاید بعضی پژوهش‌ها نشان دهند که گل ختمی می‌تواند بر فرآیند پردازش استامینوفن در بدن تأثیر بگذارد، هر چند این تأثیر ممکن است ضعیف باشد. زنان باردار و مادران شیرده باید از مصرف زیاد آن خودداری کنند. افرادی که طبع سرد دارند بهتر است گل ختمی را با عسل مصرف کنند.

طرز تهیه

برای آماده کردن دمنوش گل ختمی، یک قاشق غذاخوری از گل‌های این گیاه را در قوری بریزید و آب داغ با دمای 70 یا 80 درجه روی آن بریزید. بعد از این که 15 دقیقه دم کشید، اگر دوست داشتید، می‌توانید با کمی عسل آن را شیرین کنید. اگر می‌خواهید ریشه گل ختمی را دم کنید، ابتدا ریشه را به خوبی تمیز کنید، سپس در یک لیتر آب جوش بریزید و اجازه دهید به مدت 30 دقیقه دم بکشد. بعد از اینکه خنک شد، می‌توانید آن را از صافی عبور دهید و در صورت تمایل با عسل شیرین کنید. گل ختمی خواص زیادی دارد، از جمله تسکین درد، مبارزه با باکتری‌ها، دفع سموم، کاهش التهاب، درمان سرفه، ضدعفونی‌کنندگی، تسکین احتقان، ضد کرم بودن، ادرارآور، کمک به دفع خلط، کاهش قند خون، تقویت سیستم ایمنی، ملین و مسهل است.

ختمی

ختمی یک گیاه علفی و پایا است که قد آن می‌تواند تا 1.5 متر برسد و سطح آن پوشیده از کرک است. برگ‌های این گیاه بزرگ و دندانه‌دار هستند و گل‌های آن سفید مایل به گلی یا ارغوانی رنگ دارند که معمولاً به صورت گروهی سه‌تایی در انتهای ساقه دیده می‌شوند. بخش‌های مورد استفاده این گیاه، گل، ریشه و برگ آن است.

ریشه ی ختمی

ریشه گل ختمی از زمان‌های بسیار دور به عنوان منبع مهم موسیلاژ، برای درمان گلودرد، سرفه و مشکلات معده استفاده می‌شود و همچنین برای درمان زخم‌ها به صورت موضعی به کار می‌رود. این موسیلاژ در ساخت پمادهایی که برای تسکین پوست‌های خشک و ترک خورده استفاده می‌شود، به کار می‌رود و همچنین مقداری کم از آن (20 ppm) برای بهبود ظاهر و حجیم کردن غذا استفاده می‌شود.

ترکیبات مهم

مهم‌ترین ترکیب ریشه گل ختمی، موسیلاژ است که میزان آن در فصول مختلف متفاوت است و در فصل زمستان به بیشترین حد خود می‌رسد. منابع مختلف، درصد موسیلاژ ریشه ختمی را بین 10 تا 35 درصد ذکر می‌کنند. موسیلاژ با هیدرولیز قندهای رامنوز، گالاکتوز و اسید گالاکتورونیک تولید می‌کند. ترکیبات دیگری مانند فلاونوئید، پکتین، قندها، آسپاراژین و مقداری استرول هم وجود دارند.

اثرات مهم

ختمی به عنوان ضد سرفه به ویژه برای سرفه‌هایی که از التهاب غشاء مخاطی یا تورم گلو ناشی می‌شوند، بسیار موثر است.

طریقه و مقدار مصرف

ریشه‌ی خشک شده گل ختمی را ابتدا با آسیاب به صورت پودر درآورید. سپس به حدود 3 تا 10 گرم از این پودر، یک استکان یا لیوان آب سرد اضافه کنید و به مدت نیم ساعت خیسانده و هر چه بیشتر بگذارید، بهتر است. بعد از خیساندن، آن را خوب هم بزنید و سپس صاف کنید. مایع صاف شده را می‌توانید به تنهایی یا با یک قاشق عسل مخلوط کرده و مصرف کنید. عسل نیز خواص ضد سرفه و تسکین دهنده دارد، بنابراین ترکیب این دو اثر بیشتری دارد.

مهم ترین اثرات گزارش شده ریشه ختمی

این گیاه خواص زیادی دارد مانند تسکین درد، مبارزه با باکتری‌ها، دفع سموم، کاهش التهاب، درمان سرفه، ضدعفونی‌کنندگی، تسکین احتقان، ضد کرم بودن، ادرارآور، کمک به دفع خلط، کاهش قند خون، تقویت سیستم ایمنی، ملین و مسهل. ریشه ختمی می‌تواند به بهبود ناراحتی‌های پوستی کمک کند، پوست را نرم کند، سرفه‌های خشک را از بین ببرد، تب را کاهش دهد، اسهال خونی را درمان کند و مقدار ادرار را افزایش دهد.

گل و برگ ختمی

گل ختمی چند نوع دارد، از جمله “ختمی بنفش”، “ختمی سفید” و “ختمی سیاه”. خواص ختمی بنفش بیشتر از سایر انواع آن است.

ترکیبات مهم

در گل و برگ ختمی تقریباً 6 تا 9 درصد موسیلاژ وجود دارد که بیشترین مقدار آن، کمی قبل از گل دادن درخت، به دست می‌آید. همچنین، ترکیبات فلاونوئیدی و مقدار کمی اسانس نیز از دیگر مواد موجود در گل و برگ ختمی هستند.

اثرات مهم

گل و برگ ختمی به عنوان نرم کننده گلو، خلط آور و ضد سرفه بسیار مفید است. اثر ضد سرفه آن از طریق کاهش ورم و التهابات گلو و راه‌های تنفسی بالایی است. همچنین مصرف خوراکی آن به کاهش تورم در سطح مخاطی روده و معده کمک می‌کند. استفاده موضعی از برگ‌های تازه ختمی که له شده‌اند نیز برای کاهش درد و التهاب ناشی از نیش حشرات کارآمد است.

طریقه و مقدار مصرف

برای تهیه این نوشیدنی، 5 تا 10 گرم از برگ‌ها یا گل‌ها (یا ترکیبی از هر دو) را در یک لیوان آب سرد قرار دهید و بگذارید حداقل نیم ساعت خیس بخورد. بعد از آن، آن را به خوبی هم بزنید و بگذارید یک تا دو ساعت به حال خود بماند. هر چه بیشتر خیس بخورد و هم زده شود، مواد بهتر استخراج می‌شوند و اثر بهتری خواهند داشت. پس از آن، آن را صاف کنید. آب صاف شده را می‌توان به دفعاتی، بین 3 تا 5 بار در روز مصرف کرد.

گردآوری: مجله اینترنتی رضیم