آشنایی با داروی ملین دوکوسات و موارد مصرف آن (2 نکته مهم)

معرفی داروی دوکوسات

دوکوسات (Docusates) به صورت نمک‌های کلسیم و یا سدیم تجویز می‌شوند و به عنوان دارویی برای درمان یبوست به کار می‌روند. همچنین از آن‌ها برای تخلیه شکم قبل از آزمایش‌های رادیولوژیک استفاده می‌شود. نوع دیگری از این دارو به نام دوکسات پتاسیم نیز وجود دارد. دوکسات‌ها نوعی مواد هستند که به ورود آب به مدفوع کمک می‌کنند و می‌توانند بر ترشح مایعات روده تأثیر داشته باشند. این دارو هم به عنوان محرک و هم به عنوان نرم‌کننده عمل می‌کند.

یبوست یک مشکل شایع است که می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله رژیم غذایی نامناسب، کمبود آب، تعداد کم اجابت مزاج و کم‌تحرکی باشد. همچنین بارداری و مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد درد می‌تواند به یبوست منجر شود.

با این حال، خیلی از مردم در این شرایط از داروهای ملین (laxatine) استفاده می‌کنند، چون فکر می‌کنند اگر هر روز اجابت مزاج نداشته باشند، حتماً یبوست دارند. در واقع یبوست به کاهش تعداد دفعات اجابت مزاج به کمتر از آنچه که برای هر فرد طبیعی است یا سختی در دفع مدفوع تعریف می‌شود.

دوکوسات یکی از این ملین‌ها است که با دوزهای مختلف و تحت نظر پزشک برای افراد تجویز می‌شود.

نام‌های تجاری: Colace, Ex-Lax, Senokot S

فارماکوکینتیک دوکوسات

نمک‌های دوکسات از طریق دستگاه گوارش جذب می‌شوند و از طریق صفرا دفع می‌شوند. همچنین دوکسات سدیم در شیر مادر توزیع می‌گردد.

توصیه‌های دارویی قبل از مصرف دوکوسات

• اگر به دوکوسات حساسیت دارید، نباید از آن استفاده کنید.
• تغییرات ناگهانی در عادات روده برای دو هفته یا بیشتر.
• هموروئید یا شقاق مقعد.
• کولیت زخمی، بیماری التهابی روده یا سایر بیماری‌های روده‌ای.
• سابقه پارگی یا سوراخ شدن روده.
• مشکلات مربوط به تغذیه مانند بی‌اشتهایی یا پرخوری.
• افراد سالمند باید قبل از استفاده از دوکوسات با پزشک مشورت کنند.

مقدار و موارد مصرف دوکوسات

• دوز معمول روزانه دوکسات کلسیم 240 میلی‌گرم است.
• دوکسات سدیم معمولاً روزانه 50 تا 300 میلی‌گرم به صورت خوراکی تجویز می‌شود، اگرچه دوزهایی تا 500 میلی‌گرم نیز استفاده می‌شوند.
• دوزهای پیشنهادی برای کودکان تا 120 میلی‌گرم در روز می‌باشد و اثر دارو معمولاً بین 12 تا 72 ساعت مشاهده می‌شود.
• در موارد استفاده به عنوان مکمل برای آزمایش‌های رادیولوژیک، 400 میلی‌گرم به صورت خوراکی همراه با باریم داده می‌شود. همچنین می‌توان به صورت انما و با دوز 50 تا 120 میلی‌گرم تجویز کرد که اثر آن بین 5 تا 20 دقیقه دیده می‌شود.
• قطرات گوشی حاوی 5/0 یا 5% دوکسات سدیم برای نرم کردن واکس گوش به کار می‌رود. دوکسات سدیم و دیگر دوکسات‌ها به عنوان سورفاکتانت‌های آنیونی در تولیدات دارویی به طور وسیع استفاده می‌شوند.

عوارض جانبی دوکوسات

عوارض جانبی دوکوسات به ندرت اتفاق می‌افتند و می‌توانند شامل اسهال، حالت تهوع،
“`گیرکردن شکم، جوش های پوستی. در برخی موارد، وقتی داروی مقعدی تجویز می‌شود، ممکن است درد مقعد و خونریزی نیز مشاهده شود.

مانند تمام ملین‌ها، دوکوسات نیز نباید زمانی که انسداد روده وجود دارد یا علائم شکمی غیرقابل تشخیص هستند، مصرف شود. همچنین، از مصرف طولانی‌مدت آن پرهیز کنید و در بیماران دارای هموروئید و شکاف‌های مقعدی، استفاده از دوکوسات سدیم به طور مقعدی باید avoided شود.

در زمان التهاب یا پاره شدن پرده گوش، نباید از دوکوسات سدیم برای نرم کردن واکس گوش استفاده شود.

تداخلات دارویی دوکوسات

• این داروها می‌توانند باعث افزایش جذب داروهای دیگر شوند، مانند پارافین مایع (نباید همزمان مصرف شوند). اگر همزمان مصرف می‌کنید، باید دوز ملین‌های anthraquinone را کاهش دهید.
• تجویز همزمان با آسپرین ممکن است عوارض جانبی را در مخاط معده و روده افزایش دهد.

توصیه های دارویی دوکوسات

دوکوسات را بیش از یک هفته بدون تجویز پزشک مصرف نکنید.

روش نگهداری دوکوسات

در دمای زیر 30 درجه سانتی‌گراد و دور از نور نگهداری شود.