آشنایی با درخت لوز و کاربردهای دارویی آن (2 نکته مهم)
درخت لوز یا گاروم زنگی
درخت لوز یا گاروم زنگی، یک درخت گرمسیری و میوه دار است که در استان‌های جنوبی ایران مانند هرمزگان و بوشهر می‌روید. این درخت به طور طبیعی در مناطق جنوبی آسیا مانند هند و بنگلادش تا گینه نو و شمال استرالیا موجود است.
درخت لوز در استان هرمزگان به نام گاروم زنگی و در سیستان و بلوچستان به نام بیدام شناخته می‌شود. در زبان انگلیسی این درخت به نام‌های بادام هندی، بادام دریا، بادام گرمسیری و بادام مالابار معروف است. این درخت متعلق به دسته گیاهان گلدار است و به خانواده گاروم زنگیان و سرده Terminalia تعلق دارد و نام علمی آن Terminalia catappa است. واژه «لوز» در زبان عربی به معنی بادام است.
به طور کلی، در مناطق رشد این درخت، نام آن را به خاطر شباهت میوه‌اش با بادام، به آن بادام می‌گویند. به عنوان نکته‌ای جالب، در زبان تلوگو (سومین زبان بزرگ هند) این درخت به نام بادام چِتو (Badam chettu) و در زبان فرانسوی بادامیر (Badamier) معروف است که هر دو از زبان فارسی نشأت گرفته‌اند.
پراکندگی جغرافیایی درخت لوز
این درخت در مناطق گرمسیری و میوه دار است و در استان‌های ساحلی جنوبی ایران می‌روید. همچنین در کشورهای جنوب آسیا مانند هند و بنگلادش و نیز گینه نو و شمال استرالیا رشد می‌کند. در واقع، این درخت به طور عمده در مناطق گرمسیری آسیا، آفریقا و استرالیا رشد می‌کند و انسان آن را به مناطق مختلفی کاشته است، بنابراین مرزهای اصلی بومی این درخت مشخص نیست.
شرایط محیط رشد درخت لوز
- این درخت به نور خورشید کامل نیاز دارد.
- در انواع خاک‌ها اعم از رسی، شنی، لومی، قلیایی و اسیدی می‌تواند رشد کند، اما خاک‌هایی که خوب آبیاری شده و مواد غذایی دارند را بیشتر می‌پسندد.
- این درخت نسبت به باد، خشکی و شوری مقاومت بالایی دارد.
خصوصیات گیاهشناسی درخت لوز
درخت “بادام گرمسیری” یا “بادام دریا” یکی از درختانی است که معمولاً در نواحی گرمسیری آسیا، آفریقا و استرالیا رشد می‌کند. این درخت دارای شاخه‌های افقی و حالتی ایستاده است و می‌تواند تا حدود 35 متر ارتفاع بگیرد.
میوه‌های این درخت معمولاً دارای پرزهایی هستند و توسط آب پخش می‌شوند. بذرهای میوه‌ها وقتی کاملاً رسیده شوند، قابل خوردن‌اند و طعم و مزه‌اش شبیه بادام است. با گذشت زمان، هنگامی که درخت بزرگ‌تر می‌شود، تاجش وسیع‌تر شده و شکلی شبیه به گلدان پیدا می‌کند.
برگ‌های این درخت بزرگ و به طول 15 تا 25 سانتیمتر و پهنای 10 تا 14 سانتیمتر هستند. این برگ‌ها به شکل تخم مرغی و به رنگ سبز تیره و براقند. در فصل خشک، این برگ‌ها می‌ریزند و قبل از آن به رنگ‌های قرمز مایل به صورتی یا قهوه‌ای مایل به زرد تغییر رنگ می‌دهند. برگ‌ها همچنین شامل رنگ‌دانه‌هایی مثل ویولازانتین، لوتئین و زآزانتین هستند.
این درخت تک جنسیتی است، به این معنی که گل‌های نر و ماده‌اش بر روی یک درخت وجود دارد. گل‌ها حدود یک سانتیمتر قطر دارند و رنگشان سفید تا سفید مایل به زرد است و گلبرگ ندارند. این گل‌ها معمولاً به صورت جانبی یا انتهایی تشکیل می‌شوند.
میوه‌ها به نوع شفت تعلق دارند و طولشان بین 5 تا 7 سانتیمتر و عرضشان 3 تا 5.5 سانتیمتر است. این میوه‌ها ابتدا سبز هستند و به مرور زمان به رنگ زرد و سپس قرمز تبدیل می‌شوند. هر میوه شامل یک بذر است.
روش تکثیر درخت لوز
برای تکثیر گیاه بادام دریا یا بادام گرمسیری، از بذرهای آن استفاده می‌شود.
ارزش دارویی درخت لوز
برگ‌های درخت لوز حاوی ترکیبات مفیدی هستند که شامل فلاونوئیدها مانند کامفرول و کورستین و همچنین تانن‌هایی مثل پونیکالین و پونیکالاژین می‌باشند. این برگ‌ها همچنین شامل ساپونین‌ها و فیتوسترول‌ها هستند. به دلیل وجود این مواد در برگ و پوست درخت، در بسیاری از داروهای گیاهی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، در تایوان، از برگ‌های این درخت برای درمان بیماری‌های کبدی استفاده می‌شود. همچنین در سورینام، برگ‌های لوز را مانند چای دم می‌کنند تا برای درمان اسهال و اسهال خونی مصرف شود.
علاوه بر این، برگ‌های درخت لوز به عنوان یک قارچ‌کش طبیعی عمل کرده و از رشد قارچ‌ها جلوگیری می‌کنند. این برگ‌ها را برای ضدعفونی کردن آکواریوم‌ها و از بین بردن باکتری‌های مضر مانند Saprolegia به کار می‌برند. همچنین این برگ‌ها به حفاظت از غشای مخاطی ماهی‌ها کمک کرده و به ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده آنها کمک می‌کنند. استفاده از برگ‌ها در آکواریوم می‌تواند pH و فلزات سنگین آب را کاهش دهد، به همین دلیل پرورش‌دهندگان ماهی به طور مداوم از این برگ‌ها برای مقابله با انگل‌ها و باکتری‌های مضر استفاده می‌کنند.
آفات و بیماری های درخت لوز
درخت لوز به بیشتر آفات و بیماری‌ها مقاوم است، اما تریپس یکی از آفات شایع آن محسوب می‌شود. همچنین، بیماری اسپات برگ‌ها نیز ممکن است برای این درخت مشکل‌ساز شود.
بیشتر بخوانید:
