آشنایی با روش های کاشت و تکثیر درخت عناب (2 نکته مهم)
آشنایی با درخت عناب
عناب درختی است که در مناطق گرمسیر به خوبی رشد می‌کند و ریشه‌های آن به چین باز می‌گردد. این درخت هزاران سال است که در چین کشت می‌شود و اکنون در سراسر جهان دیده می‌شود. عناب تازه در کشورهایی مانند کره، چین، ویتنام و همچنین در فروشگاه‌های هند بیشتر در دسترس است.
خصوصیات ظاهری درخت عناب
درخت عناب یک درخت کوچک و با برگ‌های ریز است که در فصل زمستان برگ‌هایش میریزد. این درخت بین 5 تا 12 متر قد می‌کشد و به سرعت رشد می‌کند. گل‌های آن در فصل بهار شکفته می‌شوند و میوه‌ها در پاییز آماده برداشت می‌شوند. هر گل دارای اجزای نر و ماده است و معمولاً توسط حشرات گرده افشانی می‌شود.
شاخ و برگ‌های درخت عناب معمولاً خاردار است. برگ‌ها سبز و براق هستند و طولشان بین 2 تا 7 سانتی‌متر و عرض آن‌ها 1 تا 3 سانتی‌متر است. این برگ‌ها به شکل بیضی و کشیده هستند و دندانه‌های ریز در حاشیه‌هایشان وجود دارد. گل‌ها کوچک و با قطر حدود 5 میلی‌متر هستند و پنج گلبرگ سفید مایل به سبز دارند.
میوه‌های عناب وقتی نرسیده باشند، کمی مزه سیب دارند و وقتی که کاملاً رسیده‌اند، قهوه‌ای و براق می‌شوند. این میوه‌ها بسیار شبیه خرماهای کوچکی هستند و درون آن‌ها هسته‌ای محکم مانند هسته زیتون وجود دارد.
شرایط اکولوژیک رشد درخت عناب
آبیاری:
درخت عناب در حالی که به خشکی مقاوم است، برای داشتن رشد مناسب و تولید میوه کافی به آبیاری منظم نیاز دارد. لازم است درخت‌های جوان به هیچ عنوان در معرض خشکی قرار نگیرند زیرا این موضوع می‌تواند به آن‌ها آسیب بزند. بنابراین، باید به طور مرتب آن‌ها را آبیاری کرد تا ریشه‌ها به خوبی در خاک قرار بگیرند و درخت به‌خوبی رشد کند. البته آبیاری نباید به حدی باشد که باعث غرقابی شدن شود، زیرا این شرایط به ریشه‌ها آسیب می‌زند و می‌تواند باعث مرگ گیاه شود.
خاک:
خاک باید حتماً دارای زهکش خوب باشد زیرا اگر آب در اطراف ریشه‌ها باقی بماند، می‌تواند هیدروپونیکی یا خفگی ریشه را ایجاد کند و باعث زرد شدن و ریزش برگ‌ها و در نهایت از بین رفتن گیاه شود. بنابراین خاک نباید سنگین باشد و اگر این‌طور است، می‌توان با اضافه کردن مقداری شن و خاک برگ، آن را سبک کرد.
نور:
این درخت به نور کامل احتیاج دارد، اما می‌تواند در مکان‌های نیمه آفتابی نیز رشد کند و میوه بدهد. با این حال، کاشت آن در سایه به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود چون باعث می‌شود رشد گیاه ضعیف و شاخه‌ها بلند و نازک شوند، در نتیجه درخت ضعیف و آسیب‌پذیر خواهد شد. همچنین، رشد دیرهنگام و کمبود میوه نیز می‌تواند از مشکلات ناشی از سایه باشد.
دما:
حداکثر دمایی که این درخت می‌تواند تحمل کند، منفی 15 درجه سانتی‌گراد است. به‌طور کلی، برای تولید میوه‌های خوب و فراوان، این درخت نیاز به تابستان‌های گرم و طولانی دارد.
برخی افراد فکر می‌کنند که این درخت در شمال به خوبی رشد نمی‌کند، اما این درست نیست. در شمال هم می‌توان به خوبی این درخت را کشت و میوه‌هایش را برداشت کرد، زیرا در محیط منصوری گل موجود، هر ساله استفاده از میوه‌های آن صورت می‌گیرد.
خواص درمانی و کاربردهای صنعتی درخت عناب
عناب دارای ترکیباتی مانند ساپونین‌ها، جوجوبوزاید و اسیدهای تری ترپنوئیک است. عصاره‌ی آن…
عناب برای خواب آرامتر مفید است و دلیل این تاثیر به ترکیبات دارویی و فعال آن مربوط می‌شود. طعم آن شیرین و خوراکی است و خواص دارویی زیادی دارد. عناب در صنایع به شکل خشک شده، آب نبات‌های طعم‌دار، شربت میوه، سرکه، کیک، ذراب کنسرو شده و چای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
عناب خاصیت لعاب‌دهنده و ملین دارد و به بهبود سرماخوردگی کمک می‌کند. همچنین می‌توان از مغز این میوه برای بهبود زخم‌ها استفاده کرد. این میوه ضد استرس و آرامش‌بخش است و به تقویت معده و سیستم گوارش کمک می‌کند و از دندان‌ها در برابر پوسیدگی محافظت می‌کند.
عناب به خارج کردن سموم بدن و تصفیه خون کمک می‌کند. به همین دلیل در طب سنتی به خوردن آن تاکید می‌شود. این میوه باعث روشنی پوست و پیشگیری از مشکلات قلبی می‌شود. همچنین خاصیت ضد سرطانی و آنتی‌اکسیدانی دارد که به مبارزه با رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند.
نحوه تکثیر درخت عناب
1- جابجایی پاجوش‌ها: یکی از بهترین روش‌ها برای تکثیر درخت عناب، جابجایی پاجوش‌ها است. این پاجوش‌ها به صورت جوانه‌هایی از ریشه‌های سطحی درخت می‌رویند. در پایان فصل پاییز در سال دوم، با بریدن ریشه درخت مادر، نهال را به همراه ریشه از زمین درآورده و در محل دیگری می‌کارند.
2- قلمه زدن: در نیمه دوم اسفند می‌توان از درخت عناب قلمه گرفت. قلمه‌ها باید از شاخه‌های جوان یکساله باشند. قلمه‌های سی سانتی‌متری که به صورت اریب بریده شده‌اند را در خاک می‌کارند به طوریکه فقط پنج سانتی‌متر از لبه خاک بیرون بمانند. فاصله بین هر قلمه حدود پنج سانتی‌متر خواهد بود. پس از کشت قلمه‌ها، باید خاک مرطوب باشد و همواره بررسی و جارو شود.
3- خوابانیدن: شاخه‌های دوساله که از پایین تنه درخت مادر رشد کرده‌اند می‌توان خوابانید. این کار بهترین زمان برای انجام دارد در فصل پاییز یا اواخر زمستان.
4- کشت بذر عناب: برای این روش، در نیمه اول اسفند هسته‌ها را در ظرف پر از آب می‌ریزند و در جای گرمی قرار می‌دهند. بعد از چند روز که مرطوب شدند، آن‌ها را به زمین آماده شده می‌کارند. بذرها در نیمه دوم فروردین جوانه می‌زنند. نهال‌های دوساله پس از ریزش برگ‌ها از خزانه به زمین اصلی منتقل می‌شوند. معمولاً درخت عناب پیوند نمی‌زنند چون نوع مرغوب‌تری ندارد، اما اگر پیوند بزنند، نهال‌ها زودتر به بار می‌نشینند.
بیشتر بخوانید:
