آشنایی با روش کاشت و برداشت زردچوبه حتی در گلدان! (2 نکته مهم)

معرفی گیاه زردچوبه

زردچوبه یک گیاه علفی و چندساله است که به خانواده زنجبیل تعلق دارد. این گیاه به طور طبیعی در جنوب هند رشد می کند. زردچوبه دارای بیش از 70 نوع مختلف است که بیشتر آنها در هند و شمال استرالیا یافت می‌شوند. ریشه‌های زردچوبه کوتاه و ضخیم هستند و به دو دسته ریشه‌های اصلی و فرعی تقسیم می‌شوند. ارتفاع این گیاه معمولاً بین 60 تا 90 سانتی‌متر است. برگ‌های آن سبز و بلند بوده و به صورت دسته‌ای روی ساقه قرار می‌گیرند.

مقدار اسانس (عطر) موجود در ریشه‌های زردچوبه وابسته به نوع گیاه و شرایط آب و هواست. به عنوان مثال، نوع آمادا 1.1 درصد اسانس دارد، در حالی که نوع آروماتیکا 6 درصد و نوع لانگا بین 5 تا 6 درصد اسانس دارند. رنگ زردچوبه به خاطر وجود ماده‌ای به نام کورکومین است.

با اینکه زردچوبه در جنوب آسیا رشد می‌کند، اما رنگ آن در سراسر جهان محبوبیت پیدا کرده است. این گیاه به دلیل خواص ضد التهابی خود توسط پزشکان و متخصصان بهداشت نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

زردچوبه یک گیاه بزرگ است که برای طبخ غذاها، به خصوص غذاهای هندی، استفاده می‌شود. اگر شما زردچوبه را در باغ خود بکارید، می‌توانید به راحتی از این گیاه ارگانیک استفاده کنید. اگر فضای باغ شما محدود است، می‌توانید آن را در گلدان بکارید.

الزامات رشد زردچوبه

• زردچوبه گیاهی گرمسیری است و برای رشد به دمای بین 68 تا 104 درجه فارنهایت نیاز دارد.
• این گیاه در دماهای زیر 68 درجه فارنهایت به خواب می‌رود.
• دمای کمتر از 50 درجه فارنهایت می‌تواند به گیاه آسیب برساند.
• دوره رشد زردچوبه بسته به شرایط آب و هوایی 7 تا 10 ماه است.
• می‌توانید از اوایل بهار تا اواخر پاییز آن را پرورش دهید.
• در زمستان، زردچوبه به خواب می‌رود.
• در زمستان باید زردچوبه را داخل خانه نگه دارید، زیرا به سرما حساس است.
• زردچوبه به نوع خاک چندان حساس نیست، اما خاک باید به طور مناسب زهکشی شود.
• غرقابی شدن می‌تواند به ریشه‌های گیاه آسیب بزند.
• قبل از کشت، باید سنگ‌ها، علف‌های هرز و ریشه‌ها را از خاک حذف کنید تا رشد ریشه‌ها مختل نشود.
• ترکیب نصف به نصف خاک و کمپوست می‌تواند مناسب باشد.
• در هنگام کاشت، می‌توانید خاک را به مدت 1 تا 2 ماه با کود تقویت کنید.
• زردچوبه خاک‌های با pH بین 6 تا 8.7 را تحمل می‌کند.
• قبل از کشت زردچوبه در گلدان، می‌توانید سطح pH خاک را بررسی کنید.

روش تکثیر زردچوبه

زردچوبه از طریق ریشه‌هایش زاد و ولد می‌کند. می‌توانید از ریشه‌های اصلی و فرعی برای کاشت زردچوبه استفاده کنید. ریشه‌های اصلی به رشد سریع‌تر و افزایش محصول کمک می‌کند. اگر از هر دو نوع ریشه برای کاشت استفاده کنید، تفاوت خوبی در رشد گیاهان خواهید دید. بنابراین بهتر است ریشه‌های اصلی را به دو نیم تقسیم کنید و سپس بکارید.

زمان کاشت زردچوبه بسته به شرایط آب و هوایی متفاوت است. در هند، معمولاً کاشت این گیاه از اواخر فروردین تا اوایل تیر انجام می‌شود.

زردچوبه را می‌توان به دو روش کرتی (به صورت قطعات کوچک) و جوی و پشته کشت کرد.

در روش کشت کرتی، میزان عملکرد زردچوبه حدوداً 80 درصد بیشتر از روش جوی پشته است. این افزایش عملکرد به دلیل تراکم بالاتر کشت در روش کرتی می‌باشد.

فاصله‌ بین ردیف‌ها به نوع خاک، کیفیت آن و شرایط جوی منطقه بستگی دارد و معمولاً بین 30 تا 90 سانتیمتر است. فاصله هر دو بوته در طول ردیف نیز باید حدود 20 تا 25 سانتیمتر باشد.

مقدار ریزوم‌هایی که برای کاشت نیاز داریم بسته به فاصله کاشت متفاوت است. اگر فاصله کاشت 20 در 30 سانتیمتر باشد، به 1800 کیلوگرم ریزوم مادر و 1200 کیلوگرم ریزوم فرعی در هر هکتار نیاز است.

زمان برداشت محصول زردچوبه

زمان برداشت زردچوبه بسته به نوع آن متفاوت است. معمولاً 7 تا 9 ماه بعد از سبز شدن ریزوم‌ها می‌توانیم ریشه‌های زیرزمینی زردچوبه را برداشت کنیم. بهترین زمان برای برداشت از اواسط پاییز تا اواخر زمستان است. قبل از برداشت، ساقه‌ها و برگ‌های گیاه باید نزدیک به سطح زمین قطع شوند. برای تسهیل برداشت، زمین را باید آبیاری کنیم و بعد از خارج کردن ریشه‌ها، ریزوم‌های فرعی را از ریزوم مادر جدا و تمیز کنیم.

ریزوم‌هایی که به عنوان بذر انتخاب می‌شوند، باید کاملاً سالم و عاری از بیماری باشند و همچنین باید کاملاً رسیده و مناسب کشت باشند. برای نگهداری بذرها، باید گودالی به عمق 60 سانتیمتر در مکانی خشک و خنک حفر کرد و بذرها را در آنجا نگه داشت.

بعد از برداشت ریزوم‌ها، باید آنها را خشک کنیم. رطوبت مجاز در ریشه‌های خشک شده بین 8 تا 10 درصد است. میزان تولید ریزوم متفاوت بوده و به روش کاشت، نوع زردچوبه و کیفیت خاک بستگی دارد و معمولاً بین 20 تا 40 تن در هر هکتار ریزوم تازه به دست می‌آید.

پردازش ریزوم‌ها و نگهداری بذرها

• ریزوم‌های زردچوبه باید در 2 تا 3 روز پس از برداشت پردازش شوند.
• “انگشتان” را از ریزوم مادر جدا کنید.
• می‌توانید از ریزوم‌های مادر برای کشت‌های آینده استفاده کنید.
• ریزوم‌های بذر را در تکه‌های چوب یا جعبه‌هایی که حاوی خاک‌اره هستند، نگهداری کنید و آن‌ها را با تخته‌های چوبی بپوشانید.
• برای آماده‌سازی ریزوم‌های باقی‌مانده، آن‌ها را در آب قرار دهید و بجوشانید. باید آن‌ها را به اندازه‌ای بجوشانید که راحت بتوان با چنگال سوراخ کرد.
• این ممکن است بسته به اندازه ریزوم‌ها بین 45 تا 60 دقیقه یا بیشتر طول بکشد.
• آب را خالی کرده و پوست زردچوبه را جدا کنید (این مرحله اختیاری است).
• ریزوم‌های پخته شده را در دمای 140 درجه فارنهایت خشک کنید تا شکننده شوند.
• توجه داشته باشید که باید ریزوم‌ها به راحتی بشکنند.
• برای پودر کردن زردچوبه از آسیاب ادویه یا قهوه استفاده کنید.
• می‌توانید از هاون چینی برای پودر کردن زردچوبه خشک استفاده کنید، اما ممکن است به کار بیشتری نیاز داشته باشید تا به نتیجه دلخواه برسید.

نکات مهم در مورد کاشت زردچوبه

• می‌توانید زردچوبه را به عنوان یک گیاه بزرگ همراه با سبزیجاتی مانند بادمجان، پیاز و فلفل بکارید.
• ریزوم‌های خام زردچوبه را می‌توان به صورت پخته به عنوان سبزی استفاده کرد.
• هنگام پردازش ریزوم‌های تازه و خشک، از دستکش استفاده کنید تا از رنگ گرفتن دست‌ها، لباس و اطراف جلوگیری شود.

بیماری ها و آفات موثر بر زردچوبه

خوشبختانه، نگران آفات و بیماری­ها در زردچوبه نباشید. این گیاه به ندرت به آفات یا بیماری مبتلا می‌شود. تنها چند چیزی وجود دارد که باید مراقب آن‌ها باشید. یکی از این موارد کنه تارعنکبوتی قرمز است. برای مقابله با آن، می‌توانید گیاه را با محلول آب و صابون رقیق شستشو دهید تا کنه‌ها از بین بروند.

غوطه­ور شدن خاک در آب می‌تواند سبب پوسیدگی ریزوم شود، بنابراین باید دقت کنید که خاک به خوبی تخلیه شود. همچنین ممکن است با نقاط قهوه­ای روی برگ‌ها روبرو شوید که ناشی از بیماری خاک است. از این رو، در کشت‌های آینده از همان خاک استفاده نکنید.

ترکیبات شیمیایی زردچوبه

زردچوبه شامل ترکیبات زیر است: ۱-کورکومین ۲-تورمرون ۳-زینجی برون ۴-فلاندرون ۵-کارون ۶-کامفور ۷-کوکومون و همچنین چربی، نشاسته و اسانس روغنی. بیخ خشک زردچوبه حدود ۸/۵ درصد اسانس دارد، که شامل کتون و الکل می‌شود، در حالی که در بیخ تازه حدود ۲۴/. درصد اسانس وجود دارد که ماده زینجی برین در آن پیدا می‌شود.

خواص دارویی زردچوبه

زردچوبه از زمان‌های قدیم به عنوان کمک به هضم غذا و افزایش صفرا مصرف می‌شده است. داروهای مختلفی از زردچوبه به شکل خوراکی و موضعی تهیه می‌شود. محصولات موضعی شامل پماد، روغن، کرم و لوسیون هستند که برای درمان زخم‌ها، اگزما و ورم کاربرد دارند. اشکال خوراکی آن شامل قرص، شربت و آمپول می‌باشد.

این گیاه در طب آیورودا به عنوان ضد التهاب شناخته شده است. از تاثیرات مهم زردچوبه می‌توان به تحریک ترشحات پانکراس اشاره کرد. تحقیقات نشان داده که اسانس زردچوبه دارای خاصیت صفرا آور و کمک به دفع سنگ‌های مثانه است.

کورکومین، ماده اصلی زردچوبه، خواص ضد سموم کبد، ضد التهاب و ضد عفونت دارد. همچنین خواص ضد موتاژن، ضد ایدز و آنتی‌اکسیدان نیز به تازگی شناسایی شده‌اند. ماده دیگری به نام تورمرون نیز خاصیت ضد سم مار دارد و می‌تواند بسیاری از سموم مارها را خنثی کند.

گرچه تا به حال عوارض جانبی از زردچوبه گزارش نشده، اما باید در مصرف آن احتیاط کنید. به ویژه در زمان بارداری و افرادی که مشکل کیسه صفرا دارند، باید با احتیاط بیشتری عمل کنند. مصرف زردچوبه همراه غذاها و داروها مشکلی ندارد و تداخلی ایجاد نمی‌کند. مقدار مصرف روزانه زردچوبه بین ۳ تا ۵/۱ گرم است. در حالی که زردچوبه عمدتاً در غذاها به صورت پودر استفاده می‌شود، اشکال مختلف دارویی آن نیز در داروخانه‌های گیاهی موجود است.

طبق نظر پزشکان طب سنتی، زردچوبه گرم است و خواص آن می‌تواند انسداد کبد را باز کند. اگر ۴ گرم زردچوبه را با سرکه رقیق کنید و مصرف کنید، برای یرقان مناسب است.

جویدن زردچوبه برای تسکین درد دندان مفید است. مصرف بیش از حد آن ممکن است برای قلب مضر باشد و در این صورت از آب لیمو ترش برای رفع عوارض آن استفاده می‌شود. همچنین زردچوبه به عنوان بادشکن، تصفیه‌کننده خون و تب‌بر کاربرد دارد. به عنوان بندآورنده خونریزی و برای رفع سوزش چشم و همچنین برای درد روماتیسمی، سرفه و سل موثر است.

ساقه زیرزمینی این گیاه که به رنگ لیمویی است، به همراه برگ‌های آن برای معالجه اضافه وزن و چربی‌های اضافی بدن مصرف می‌شود. شیره رقیق آن نیز به عنوان ضد انگل مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: