آشنایی با قطره چشمی هماتروپین و موارد مصرف آن (2 نکته مهم)
معرفی قطره چشمی هماتروپین
هماتروپین (homatropine) یک داروی چشمی است که برای اندازه‌گیری مشکلات بینایی، درمان التهاب‌های چشمی و کمک به بینایی در شرایط خاصی مثل جراحی استفاده می‌شود. این دارو باعث بزرگ‌تر شدن مردمک چشم و آرامش عضلات داخل چشم می‌شود. این کار باعث می‌شود که معاینه چشم راحت‌تر انجام گیرد.
هماتروپین همچنین ممکن است همراه با دیگر داروها برای درمان التهاب چشم مورد استفاده قرار گیرد. التهاب چشم نوعی عفونت دردناک است که به دنبال التهاب درون چشم بوجود می‌آید. با بزرگ‌تر شدن مردمک و آرامش عضلات چشم، درد کاهش یافته و التهاب چشم بهبود پیدا می‌کند.
مکانیسم اثر هماتروپین
این دارو با مسدود کردن گیرنده‌های خاص در عضله‌های چشم، از انقباض آنها توسط ماده‌ای به نام استیل کولین جلوگیری می‌کند. در نتیجه، مردمک چشم بزرگ‌تر شده و عضلات چشم حالت عادی خود را از دست می‌دهند.
فارماکوکینتیک هماتروپین
این دارو به راحتی از سطح چشم جذب شده و schnell در بدن پخش می‌شود. مدت اثر آن نسبت به آتروپین کوتاه‌تر است و اثر گشاد کنندگی مردمک و فلج کردن عضلات چشم ممکن است 24 تا 72 ساعت بعد از استفاده باقی بماند.
نکاتی که قبل از مصرف هماتروپین باید در نظر گرفته شود
برای اطمینان از مناسب بودن این دارو برای شما، پزشک باید از موارد زیر مطلع باشد:
- اگر قبلاً به هر نوع قطره چشمی حساسیت نشان داده‌اید.
- اگر از لنزهای چشمی استفاده می‌کنید.
- اگر فشار داخل چشم شما بالا است (آب سیاه).
- اگر حامله هستید یا به نوزاد خود شیر می‌دهید.
- اگر در حال حاضر داروی خاصی مصرف می‌کنید، شامل داروهای تجویزی یا غیرتجویزی، گیاهی و مکمل‌ها.
موارد و مقدار مصرف هماتروپین
الف) اندازه‌گیری میزان خطای انکساری با فلج شدن جسم مژگانی.
- بزرگسالان و کودکان: 1 تا 2 قطره از محلول هر 5 تا 10 دقیقه داخل چشم چکانده می‌شود.
ب) التهاب مجموعه عنبیه، جسم مژگانی و مشیمیه (Uveitis).
- بزرگسالان و کودکان: 1 تا 2 قطره از محلول هر 3 تا 4 ساعت داخل چشم چکانده می‌شود.
مصرف هماتروپین در دوران بارداری و شیردهی
C – تحقیقات روی حیوانات نشان داده است که این دارو عوارض جانبی دارد، اما در انسان در مورد آن مطالعه کافی وجود ندارد. با این حال، مزایای استفاده از این دارو برای زنان حامله ممکن است بیشتر از خطرات احتمالی آن باشد. همچنین هیچ مطالعه‌ای درباره‌ی ترشح این دارو در شیر مادر مشخص نشده است، بنابراین در زمان شیر دادن احتیاط کنید.
عوارض جانبی هماتروپین
- اعصاب مرکزی: اختلال در تکلم، توهمات، فراموشی، عدم تعادل، سردرد و خواب‌آلودگی.
- قلبی- عروقی: افزایش ضربان قلب، فشار خون پایین، آریتمی و گشاد شدن عروق.
- پوست: واکنش آلرژیک، قرمزی، خشکی و بثورات.
“`html
- پوست: عوارضی مانند جوش، خارش، و تحریکات پوست در کودکان.
- چشم: ممکن است دچار سوزش، تاری دید، و واکنش‌های آلرژیک در پلک‌ها شوید. همچنین، ممکن است قرمزی و تورم را تجربه کنید.
- دستگاه گوارش: در برخی از شیرخواران، حرکت‌های روده‌ها کم می‌شود و شکم ممکن است باد کند.
- ادراری – تناسلی: ممکن است مثانه بزرگ شود و در برخی موارد، در خروج ادرار مشکل ایجاد شود.
- سایر عوارض: تب، کاهش تنفس، و در موارد شدید، ممکن است به کما برود یا حتی جان خود را از دست بدهد.
توجه: اگر علائم مسمومیت عمومی مشاهده کردید، باید مصرف دارو را متوقف کنید.
موارد منع مصرف قطره چشم هماتروپین
- در هنگام استفاده از قطره، اگر دچار تاری دید شدید، بهتر است بعد از رفع تاری، رانندگی نکنید.
- به تاریخ انقضای دارو دقت کنید و اگر تاریخ آن گذشته است، از آن استفاده نکنید.
- هرگز این دارو را به کسی دیگر ندهید، حتی اگر علائم مشابهی داشته باشد.
- از دوز تجویز شده توسط پزشک بیشتر مصرف نکنید.
- اطمینان حاصل کنید که پزشک از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید، مطلع باشد.
مسمومیت با هماتروپین و درمان آن
تظاهرات بالینی: خشکی و قرمزی پوست، خشکی دهان، تاری دید، عدم تعادل، اختلال در صحبت کردن، توهم، افزایش ضربان قلب و کاهش صداهای روده.
درمان: برای درمان مسمومیت می‌توان با ایجاد استفراغ یا استفاده از زغال فعال اقدام کرد. در موارد جدی، استفاده از فیزوستیگمین می‌تواند اثرات منفی هماتروپین را کاهش دهد. برای درمان ضربان قلب بالا که به فیزوستیگمین پاسخ نداده است، می‌توان از پروپرانوول استفاده کرد.
تداخلات دارویی قطره چشم هماتروپین
این دارو می‌تواند عملکرد داروهای دیگر را تغییر دهد و خطر عوارض جانبی را افزایش دهد. هرگز بدون مشورت با پزشک، دوز دارو را تغییر ندهید یا مصرف آن را قطع نکنید. یک لیست از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید (شامل داروهای نسخه‌ای و بدون نسخه و داروهای گیاهی) تهیه کنید و با پزشک و داروساز خود در میان بگذارید.
- کینیدین
- آنتی‌هیستامین‌ها (مثل دیفن هییدرامین و مکلیزین)
- ضد اسپاسم‌ها (مثل دی‌سیکلومین)
- برخی داروهای پارکینسون (مثل آنتی کولینرژیک‌هایی همچون بنزتروپین و تری هگزیفنیدیل)
- مهارکننده‌های MAO (داروهایی مانند ایزوکاربوکسازید، لینزولید و فنلزین)
سایر داروهای چشمی و داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای (مثل آمی‌تریپتیلین) را با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید.
ملاحظات ویژه هماتروپین
1- هماتروپین ممکن است نشانه‌های مسمومیت شبیه به آتروپین سولفات، مانند خشکی دهان و افزایش ضربان قلب، ایجاد کند.
2- این دارو به صورت سیستمیک مصرف نمی‌شود.
3- بیمار ممکن است از نور احساس ترس کند و استفاده از عینک آفتابی می‌تواند به تسکین ناراحتی کمک کند.
نکات قابل توصیه به بیمار در حین مصرف
“`
هماتروپین
1- از تماس نوک قطره‌چکان با چشم خودداری کنید.
2- این دارو ممکن است موقتا باعث تاری دید شود. بنابراین، از انجام کارهایی که نیاز به دقت و هوشیاری دارند (مثل رانندگی) پرهیز کنید.
3- این دارو ممکن است خواب‌آلودگی ایجاد کند.
4- در افراد مسن، باید با احتیاط مصرف شود چون احتمال گلوکوم (فشار چشمی بالا) و حساسیت به اثرات هماتروپین بیشتر است.
5- در کودکان و نوزادان نیز باید با احتیاط تجویز شود. به‌خصوص در کودکانی که دچار سندرم داون، فلج اسپاسمی یا آسیب مغزی هستند.
هشدارها در مورد هماتروپین
1. اثر این دارو ممکن است برای مدت طولانی‌تری ادامه یابد.
2. این دارو باعث گشاد شدن مردمک چشم می‌شود و ممکن است خطر بروز گلوکوم با زاویه بسته را، به ویژه در افراد مسن، افزایش دهد.
3. در بیمارانی که فشار داخل چشم‌شان بالا است، باید با احتیاط تجویز شود.
4. افرادی که چشم‌های قهوه‌ای یا میشی دارند ممکن است به اثر این دارو مقاوم باشند، بنابراین باید مراقب بود که در این افراد دارو بیش از حد تجویز نشود.
توصیه‌های دارویی هماتروپین
1. تا 2 ساعت پس از گشاد شدن مردمک چشم با این دارو، از رانندگی خودداری کنید.
2. اگر تاری دید و حساسیت چشم‌ها بیش از 3 روز ادامه داشت، مصرف دارو را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.
داروهای هم گروه هماتروپین
- آتروپین سولفات چشمی
- سیکلوپنتولات
- دیپی‌وفرین
- تروپیکامید-چشمی
نحوه نگه‌داری قطره چشم هماتروپین
- همه داروها را از دسترس کودکان دور نگه‌دارید.
- دارو را در جایی خنک، خشک و دور از گرما و نور مستقیم خورشید نگه‌دارید.
- قطره‌های چشمی بعد از باز شدن تنها به مدت چهار هفته قابل استفاده هستند. پس از این زمان، بطری دارو را دور بریزید. هرگز داروهای باقی مانده را برای استفاده‌های آینده نگه ندارید. این کار به جلوگیری از عفونت‌های چشمی کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید:
