آشنایی با مناطق زیبا و گردشگری ترکمن صحرا (+ تصاویر)
“`html
ترکمن صحرا کجاست؟
ترکمن صحرا، منطقه‌ای در شمال شرقی ایران است. این منطقه با کشور ترکمنستان در شمال همسایه است و از سمت جنوب به کوه‌های البرز، از غرب به دریای خزر و از شرق به خراسان شمالی و بجنورد می‌رسد.
ترکمن صحرا شامل شهرهای بندرترکمن، گنبد کاووس، مراوه تپه، آق‌قلا، نگین شهر، کلاله، سیمین شهر و داشلی برون می‌شود. شهرهایی مانند گنبدکاووس، مراوه تپه، کلاله، ترکمن، گمیشان و آق‌قلا در استان گلستان و بخش‌هایی از شهرهای آرا، درگز و مانه و سملقان در خراسان شمالی نیز ترکمن‌نشین هستند.
این منطقه تاریخ بسیار طولانی دارد و در طول زمان چندین بار تقسیم شده است. در حال حاضر، علاوه بر ایران، بخش‌هایی از ترکمن صحرا در کشورهای دیگر مانند ترکمنستان، افغانستان، ازبکستان، قزاقستان و تاجیکستان نیز وجود دارد.
جاذبه‌های ترکمن صحرا
ترکمن صحرا به خاطر وسعت زیادش جاذبه‌های متنوعی دارد. از جمله مکان‌های دیدنی آن می‌توان به بلندترین برج آجری دنیا، مقبره خالد نبی، قبرستان سنگی و طبیعت زیبا اشاره کرد.
گنبد قابوس
گنبد قابوس، بلندترین برج آجری جهان در شهر گنبد کاووس است که به سده‌ی چهارم هجری برمی‌گردد. این برج با ارتفاع ۱۵ متر، با احتساب پی، به ۷۲ متر می‌رسد و آرامگاه کاووس بن وشمگیر است.
گورستان و آرامگاه خالد نبی
زیارتگاه خالد نبی در منطقه‌ای کوهستانی در شمال شرق شهر گنبد کاووس و بر فراز قله‌ی کوه گوگجه داغ قرار دارد. این قله ۷۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و به راحتی از سمت کلاله و تمرقره قوزی قابل دسترسی است.
در نزدیکی مقبره‌ی خالد نبی، یک گورستان بزرگ شامل ۶۰۰ قبر وجود دارد که به علت چشم‌انداز خاصش، یکی از جاذبه‌های گردشگری منطقه به شمار می‌آید.
سنگ قبرهای این گورستان به شکل استوانه‌ای هستند و ارتفاع بعضی از آن‌ها به دو متر می‌رسد. تاریخ این قبرستان به دوره‌ی پارینه‌سنگی برمی‌گردد و قدمت آن حدود هزار سال است.
هزار دره
هزار دره یک منطقه بسیار زیبا با شرایط خاص و عجیبی است؛ اینجا به جای دشت‌های بزرگ، تپه‌ها و دره‌های زیادی دارد که نمایی خیره‌کننده به آن می‌دهد.
هزار دره دارای حدود ۱۷ قله است که بیشتر از ۳۶۰۰ متر ارتفاع دارند و بلندترین قله این منطقه به ارتفاع ۳۸۷۴ متر می‌رسد.
آق‌قلا
آق‌قلا، یکی از شهرهای این منطقه، به خاطر پل آجری تاریخی‌اش معروف است؛ پلی که در دوران صفویه بر روی رودخانه‌ی گرگان ساخته شده است. همچنین صنایع دستی آق‌قلا شهرت زیادی دارد.
اسب‌های اصیل ترکمن صحرا
شاید مهم‌ترین جاذبه‌ی ترکمن صحرا، اسب‌های اصیل آن باشد که از نژاد ترکمن خالص هستند.
این اسب‌ها معمولاً رنگی خاکستری دارند و بدنی باریک و کشیده دارند. نژادهای معروف این اسب‌ها شامل یموت، آخال تکه و چناران هستند که نتیجه‌ی ترکیب اسب ترکمن و اسب عرب است.
زبان ترکمن صحرا
مردم ترکمن به زبان رسمی کشور ترکمنستان صحبت می‌کنند؛ زبانی که از زبان‌های آلتایی و اغوز (شاخه‌ای از زبان ترکی) مشتق شده است. بیشتر ترکمن‌ها در ایران و نواحی مجاور نیز به این گویش صحبت می‌کنند.
زبان ترکمنی، ترکیبی از گویش‌های تاتاری کریمه، سالار، ترکی استانبولی، ترکی آذربایجانی و ازبکی است.
غذای معروف ترکمن صحرا
مردم ترکمن صحرا غذاهای خاص خود را دارند که بسیار لذیذ و خوشمزه است. از
“““html
غذاهای معروف ترکمن صحرا شامل چکدیرمه، قاتلاما، اکمک، باسترمه و بولامه هستند.
غذای اصلی این منطقه «چکدرمه» یا «چکدیرمه» است که شبیه به استامبولی پلو همراه با گوشت قرمز یا ماهی تهیه می‌شود.
یکی از غذاهای مهم ترکمن صحرا «خورش ساک» است که از ترکیب نخود، فلفل، گوشت، آرد، اسفناج، روغن، سیر و پیاز درست می‌شود و معمولاً با زرشک پلو سرو می‌شود. این غذا برای مناسبت‌های خاص مانند جشن‌ها یا سوگواری‌ها تهیه می‌شود.
«ماش پلو» نیز یکی دیگر از غذاهای سنتی این منطقه است که شامل ماش، برنج، گوشت چرخ کرده، زعفران و روغن زیتون می‌باشد.
«باسترمه» غذایی پلویی است که با ماهی تهیه می‌شود و در آن از انار نیز استفاده می‌شود.
«ماش پَتی خارش» یا «خورش ماش» نیز یکی دیگر از غذاهای سنتی این منطقه است که با اسفناج، کدو تنبل، چغندر قرمز، سیر، آب نارنج و ماش درست می‌شود.
غذاهای دیگری که در این منطقه تهیه می‌شوند شامل ترچلو، بورانی، اوکشی پلا، دمپختی پلا، ترشی پلا، نخود پلو با کشمش، کپور کله، هلی آش، گوجه آش، آش ماست، شیر آش، اسبه آش، آش خمیر و دو آش هستند.
فرش ترکمن
بافت فرش در میان ترکمن‌ها مشابه دیگر عشایر ایران رواج دارد، اما فرش ترکمن به دلیل طراحی خاص و منحصربه‌فرد، بسیار ویژه و گران‌قیمت است.
نمی‌دانیم از چه زمانی ساخت فرش در میان ترکمن‌ها آغاز شده، اما فرش‌های ترکمنی وجود دارند که قدمتی دو تا سه‌صد ساله دارند.
از طرح‌های معروف در فرش‌های ترکمن می‌توان به طرح قوچاق اشاره کرد که نماد باروری و قدرت است و همچنین طرح‌های لوزی شکل و داغدان.
موسیقی ترکمن
یکی از جذابیت‌های ترکمن صحرا، گوش دادن به موسیقی و آواز این منطقه است که در فرهنگ و دین مردم آن اهمیت زیادی دارد.
دوتار یکی از سازهای مهم ترکمن به حساب می‌آید و سازندگان معروف آن در شهرهای مختلف، به ویژه آق‌قلا، مشغول به کار هستند.
بهترین زمان سفر به ترکمن صحرا
همانطور که گفتیم، ترکمن صحرا منطقه‌ای وسیع است که به خاطر وسعت آن، تنوع آب و هوایی زیادی دارد. برای بازدید از مناطق مثل خالد نبی و هزار دره، بهترین زمان سفر فروردین و اردیبهشت است.
به دلیل سختی دسترسی، در این ماه‌ها می‌توان به راحتی در جاده‌های این منطقه تردد کرد. اما سایر مناطق در فصل‌های بهار و تابستان نیز بسیار زیبا هستند.
لطفاً در هنگام سفر به طبیعت، نکات زیر را رعایت کنید:
- حتماً کیسه‌های زباله بزرگ با خودتان ببرید و چیزی از طبیعت برندارید و چیزی را هم در آنجا نگذارید. اگر همه مردم این را رعایت نکنند، طبیعت چیزی برایش باقی نمی‌ماند. (چندین مکان تاکنون تخریب شده‌اند).
- زباله‌هایی مثل پوست میوه و پوست تخمه، حتی اگر قابل تجزیه باشند، باید به عنوان زباله در نظر گرفته شوند و نباید در طبیعت رها شوند. تصور کنید تعداد زیادی گردشگر زباله‌های خود را در طبیعت بگذارند؛ طبیعت نمی‌تواند سریعاً این همه زباله را بازیافت کند.
- هنگام گشت و گذار یا کمپینگ، اگر ممکن است کیسه‌های پلاستیکی بزرگ همراه داشته باشید و زباله‌های موجود را جمع‌آوری کنید. اگر همه این کار را انجام دهند، شاهد کاهش چشمگیر زباله‌ها در طبیعت خواهیم بود.
- لطفاً در طبیعت آرامش را رعایت کرده و صدای بلند موسیقی یا برگزاری جشن را کنار بگذارید. این احترامی است به اکوسیستم و دیگر گردشگرانی که برای لذت بردن از سکوت به طبیعت آمده‌اند.
- لطفاً با گروه‌های خیلی بزرگ سفر نکنید. برای گردش در طبیعت، یک گروه دوستی با دو یا سه ماشین کافی است، ورود ناگهانی یک جمعیت بزرگ به طبیعت می‌تواند به سرعت به آن آسیب بزند.
“`
- لطفاً هنگام کمپ زدن و شب مانی در طبیعت، آرامش محیط را با نورهای زیاد و موسیقی بلند مختل نکنید. سعی کنید نور کمپ و صداها را در حداقل نگه دارید و به طبیعت و سایر گردشگران احترام بگذارید.
- لطفاً تا آنجا که می‌توانید در طبیعت آتش نسوزانید. اگر آتش روشن کردید، آن را کوچک و کنترل‌شده نگه دارید و از هیزم کمتری استفاده کنید. حتماً قبل از ترک کمپ، با آب کافی از خاموش شدن کامل آتش مطمئن شوید.
- لطفاً هرجای که مرتع زیبایی دیدید، با ماشین از وسط آن عبور نکنید. نیازی نیست همیشه منظر زیبایی را با پیاده‌روی یا با ماشین فتح کنید! گاهی اوقات تماشا کردن و عکاسی از دور لذت بیشتری دارد.
همچنین بخوانید:
