آشنایی با موارد مصرف و عوارض پروپانتلین (2 نکته مهم)

معرفی داروی پروپانتلین

پروپانتلین (Propantheline) دارویی است که به درمان زخم‌های معده و مشکلات گوارشی که به خاطر انقباضات عضلانی ایجاد می‌شود، کمک می‌کند.

مکانیسم اثر پروپانتلین

این دارو با مسدود کردن گیرنده‌های موسکارینی، حرکات عضلات صاف را کاهش می‌دهد و ترشحات معده را کم می‌کند.

فارماکوکینتیک پروپانتلین

• جذب: فقط حدود 10 تا 25 درصد پروپانتلین جذب می‌شود و این مقدار در افراد مختلف متفاوت است.
• پخش: این دارو به سد خونی-مغزی نمی‌تواند نفوذ کند و اطلاعات کمی درباره توزیع آن داریم.
• متابولیسم: عمدتاً در قسمت بالاى روده کوچک و کبد متابولیزه می‌شود.
• دفع: دارو بعد از اینکه جذب شد، به صورت متابولیت یا به شکل اصلی از طریق ادرار دفع می‌شود.

موارد و مقدار مصرف پروپانتلین

این دارو در درمان زخم‌های گوارشی، سندرم روده تحریک‌پذیر و دیگر مشکلات گوارشی استفاده می‌شود و همچنین در جریان بعضی آزمایشات رادیولوژیک به کاهش حرکات دوازدهه کمک می‌کند.

بزرگسالان: 15 میلی‌گرم سه بار در روز قبل از غذا و 30 میلی‌گرم در زمان خواب، تا نهایتاً 60 میلی‌گرم چهار بار در روز مصرف می‌شود.

• بیماران سالخورده: 7.5 میلی‌گرم سه بار در روز قبل از غذا مصرف می‌شود.
• کودکان: به عنوان داروی ضد اسپاسم، mg/kg/day 2-3 در دوزهای تقسیم‌شده هر 4-6 ساعت و در زمان خواب تجویز می‌شود.
• به عنوان داروی ضد ترشح، mg/kg/day 1.5 در دوزهای تقسیم‌شده هر 6-8 ساعت مصرف می‌شود.

مصرف پروپانتلین در بارداری و شیردهی

پروپانتلین جزو داروهای گروه C است. مطالعات روی حیوانات نشان داده که این دارو می‌تواند عوارضی برای جنین داشته باشد، اما اطلاعات کافی در مورد تأثیر آن بر انسان‌ها وجود ندارد. با این حال، ممکن است فایده استفاده از دارو در دوران بارداری بیشتر از خطرات آن باشد.

در دوران شیردهی: پروپانتلین ممکن است در شیر مادر ترشح شود و احتمال دارد به نوزاد آسیب بزند، بنابراین باید از مصرف آن در این دوران پرهیز کرد. این دارو ممکن است تولید شیر را هم کاهش دهد.

مصرف پروپانتلین در سالمندان و کودکان

مصرف در سالمندان: پروپانتلین برای افراد سالخورده باید با احتیاط تجویز شود و دوز کمتری توصیه می‌شود. این افراد در مصرف طولانی‌مدت دارو به خطر ابتلا به پوکی استخوان حساس‌ترند.

مصرف در کودکان: مصرف طولانی‌مدت داروهایی مانند آدرنوکورتیکوئیدها ممکن است بر رشد و بلوغ کودکان و نوجوانان تأثیر منفی بگذارد.

عوارض جانبی پروپانتلین

ممکن است در مناطق گرم یا با فعالیت بدنی زیاد، افزایش دمای بدن ایجاد شود. عوارض رایج دیگری که ممکن است با مصرف این دارو همراه باشد شامل یبوست، نفخ، کاهش تعریق، خشکی دهان، سردرد و تند شدن ضربان قلب است.

موارد منع مصرف پروپانتلین

“`

مصرف همزمان پروبانتلین با ضد اسیدها می‌تواند جذب داروهای ضد کولینرژیک را کاهش دهد. بنابراین، پروپانتلین باید حداقل یک ساعت قبل از مصرف ضد اسیدها خورده شود. عوارض جانبی ممکن شامل سردرد، بی خوابی، خواب آلودگی، سرگیجه، گیجی یا هیجان در بیماران مسن، عصبانیت و ضعف است. عوارض قلبی – عروقی ممکن است شامل تپش قلب و تند شدن ضربان قلب باشد.

تداخلات دارویی پروبانتلین

دفع پروپانتلین از طریق ادرار در صورتی که داروهای قلیایی کننده ادرار مانند استازولامید مصرف شوند، به تأخیر می‌افتد. همچنین اگر این دارو با داروهای دیگری مثل آمانتادین، ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای، داروهای ضد هیستامینی و سایر داروهای ضدموسکارینی مصرف شود، اثرات ضدموسکارینی آنها بیشتر می‌شود. ضد اسیدها و داروهای ضد اسهال جاذب، همچنین می‌توانند جذب این دارو را کاهش دهند. مصرف همزمان این دارو با داروهای مسکن مخدر مانند تریاک ممکن است باعث یبوست شدید، انسداد روده و احتباس ادرار شود.

• استفاده همزمان پروبانتلین با داروهایی که اثر ضد کولینرژیک دارند، ممکن است مسمومیت اضافی ایجاد کند.
• کاهش جذب گوارشی بسیاری از داروها (مثل لوودوپا و کتوکونازول) پس از مصرف داروهای ضد کولینرژیک گزارش شده است.
• استفاده همزمان پروبانتلین با مکمل‌های پتاسیم باید با احتیاط انجام شود، زیرا ممکن است خطر زخم‌های گوارشی ناشی از پتاسیم افزایش یابد.
• پروپانتلین ممکن است جذب آتنولول را افزایش دهد و در نتیجه اثرات آن را بیشتر کند.
• پروپانتلین ممکن است سطح دیگوکسین را نیز افزایش دهد.

مسمومیت با پروبانتلین و درمان آن

نشانه‌های مسمومیت شامل علائم شبه کورار و اثرات محیطی مانند سردرد، گشاد شدن مردمک‌ها، تاری دید، گرما و خشکی پوست، خشکی مخاط‌ها، اختلال در بلع، کاهش صداهای روده، احتباس ادرار، افزایش دما، تند شدن ضربان قلب و افزایش فشار خون است.

درمان مسمومیت معمولاً شامل اقدامات علامتی و حمایتی بر اساس نیاز بیمار است. اگر بیمار هوشیار باشد، ممکن است با وادار کردن او به استفراغ یا شستشوی معده، محتویات معده را خالی کنند و سپس مسهل و زغال فعال برای جلوگیری از جذب بیشتر دارو تجویز کنند. در موارد شدید، ممکن است برای مقابله با اثرات ضد موسکارینی پروپانتلین، داروی فیزوستیگمین تجویز شود. برای درمان شوک، در صورت نیاز، مایعات به بیمار داده می‌شود. اگر بیمار احتباس ادرار داشته باشد، ممکن است به کارگیری سوند ادراری ضروری باشد.

هشدارها در مورد مصرف پروبانتلین

1. در بیماران سالخورده ممکن است مشکلاتی مانند اختلال حافظه، هیجان، سردرگمی، خواب آلودگی یا گیجی رخ دهد.
2. به دلیل بروز خشکی دهان، احتمال پوسیدگی دندان‌ها در مصرف طولانی‌مدت این دارو وجود دارد.
3. در بیماری‌های مربوط به انسداد روده، آشالازی، تنگی پیلور، گلوکوم با زاویه باریک، التهاب مری، احتباس ادرار و بزرگ شدن پروستات باید با احتیاط مصرف شود.

توصیه‌های دارویی پروبانتلین

1. برای افزایش جذب دارو، آن را 1 تا 5/0 ساعت قبل از غذا مصرف کنید.
2. احتمال دارد که چشم‌ها به نور حساس‌تر شده و دهان خشک شود.
3. در هوای گرم یا در حین فعالیت بدنی شدید، ممکن است دمای بدن افزایش یابد.

ملاحظات اختصاصی در مصرف پروبانتلین

علاوه بر نکات مربوط به تمام داروهای ضد کولینرژیک، رعایت موارد زیر نیز توصیه می‌شود:
1 – برای درمان سندرم زولینگر-الیسون، این دارو ممکن است مفید باشد.

“`html

است با یک داروی مهار کننده گیرنده H2 هیستامین به کار رود.
2 – مقدار مصرف پروپانتلین را می‌توان تا بروز اثر درمانی دارو یا غیر قابل تحمل شدن عوارض جانبی آن افزایش داد.

نکات قابل توصیه به بیمار هنگام مصرف پروبانتلین

1 – قرص‌ها را به صورت کامل ببلعید و از خرد کردن و جویدن آن اجتناب کنید.
2 – دارو را باید 30 تا 60 دقیقه قبل از غذا مصرف نمود.
3 – در انجام کار با ماشین آلات و رانندگی باید احتیاط نمود ، زیرا دارو ممکن است اثرات خواب آوری داشته باشد.
4 – در صورت بروز بثورات پوستی ، گر گرفتگی یا درد چشم به پزشک اطلاع دهید.

بیشتر بخوانید:

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله رضیم