آشنایی با موارد مصرف و عوارض کانامایسین (2 نکته مهم)
“`html
معرفی آنتی بیوتیک کانامایسین
کانامایسین (Kanamycin) یک داروی ضد باکتری از خانواده آمینوگلیکوزیدهاست که کارایی مشابهی با جنتامایسین دارد. این دارو برای درمان عفونت‌های ناشی از باکتری‌های گرم منفی و استافیلوکوکی، مانند عفونت گونوره آ و عفونت‌های چشمی در نوزادان استفاده می‌شود. اما به دلیل افزایش مقاومت باکتری‌ها به این دارو، کاربرد آن در بعضی از مراکز درمانی کاهش یافته است. مانند جنتامایسین، کانامایسین می‌تواند با داروهایی مانند پنی‌سیلین و سفالوسپورین‌ها تجویز شود، اما باید در محل‌های متفاوتی تزریق شود. علاوه بر این، کانامایسین به عنوان داروی خط دوم در درمان توبرکلوزیس به کار می‌رود، اما داروهای مطمئن‌تری نیز وجود دارند.
اشکال دارویی:
تزریقی: ۷۵میلیگرم بر ۲ میلی لیتر، ۵۰۰ میلیگرم بر ۲ میلی‌لیتر، ۱ گرم بر ۳ میلی‌لیتر. قرص ۲۵۰ میلیگرم
موارد مصرف کانامایسین
این دارو بیشتر برای درمان عفونت‌های موضعی ناشی از باکتری‌های گرم منفی و دیگر باکتری‌های حساس تجویز می‌شود.
مکانیسم اثر کانامایسین
کانامایسین یک آنتی‌بیوتیک از خانواده آمینوگلیکوزیدهاست که با عبور از غشای باکتری‌ها، روند ساخت پروتئین‌های ضروری توسط ریبوزوم‌ها را متوقف می‌کند.
فارماکوکینتیک کانامایسین
- آمینوگلیکوزیدها از طریق دستگاه گوارش به خوبی جذب نمی‌شوند. اما در شرایط خاصی مانند زخم گوارشی یا التهاب روده، مقداری از دارو ممکن است جذب شود. این داروها معمولاً به صورت تزریق عضلانی یا وریدی مصرف می‌شوند.
- جذب کانامایسین پس از تزریق عضلانی بسیار سریع و کامل است. این داروها در اکثر بافت‌ها و مایعات بدن توزیع می‌شوند و بالاترین غلظت را در ادرار دارند. غلظت سرمی این داروها به طور معمول نیم تا یک و نیم ساعت بعد از تزریق عضلانی و ۱۵ تا ۳۰ دقیقه بعد از تزریق وریدی به بالاترین نقطه می‌رسد. دفع آمینوگلیکوزیدها عمدتاً از طریق کلیه‌ها صورت می‌گیرد و در صورت بروز مشکلات کلیوی ممکن است در بدن جمع شوند.
- نیمه عمر آمینوگلیکوزیدها بین ۲ تا ۴ ساعت است، اما در صورت وجود بیماری کلیوی ممکن است این زمان به ۱۰۰ ساعت افزایش یابد.
مقدار مصرف کانامایسین
کودکان و بزرگسالان
دوز پیشنهادی با توجه به نوع داروی کانامایسین بیان می‌شود. به عنوان مثال، ۲/۱ گرم سولفات کانامایسین تقریباً برابر با یک گرم کانامایسین است. دوز معمولاً به صورت تزریق عضلانی داده می‌شود و در عفونت‌های حاد بالغین، ۱۵ میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به صورت روزانه تجویز می‌شود، با حداکثر دوز ۵/۱ گرم در روز که در ۲ تا ۴ بار تقسیم می‌شود. در انگلستان، دوزهایی تا ۳۰ میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در ۲ تا ۳ بار تجویز می‌شود. برای کودکان نیز دوزهای مشابه تعیین می‌شود.
بهتر است مدت درمان عفونت‌های حاد بیشتر از ۷ تا ۱۰ روز نباشد و کل دوز مصرفی از ۱۰ گرم کانامایسین تجاوز نکند. در موارد عفونت‌های مزمن باکتریایی، در انگلستان دوز ۳ تا ۴ گرم در هفته به صورت یک گرم یک روز در میان یا دو بار در روز و ۲ بار در هفته توصیه می‌شود و حداکثر دوز تجمعی ۵۰ گرم است، اما مصرف طولانی‌مدت می‌تواند خطر آسیب به کلیه‌ها را افزایش دهد و معمولاً توصیه نمی‌شود.
مصرف کانامایسین در دوران بارداری و شیردهی
کانامایسین در گروه D قرار دارد (این گروه از داروها نشان‌دهنده خطر برای جنین در انسان هستند. اگر استفاده از این دارو برای زنان باردار ضروری باشد، خطرات احتمالی باید در نظر گرفته شود و تنها در موارد ضروری تجویز گردد.)
“““html
پزشک برای بیمار دارویی تجویز می‌کند.
مقدار کمی از کانامایسین به شیر مادر منتقل می‌شود. به خاطر خطر عوارض جدی، بیمار باید یا شیر دادن را متوقف کند یا از دارو استفاده نکند.
هشدارها در مورد مصرف کانامایسین
1- فاصله بین دوزهای مصرف کانامایسین در بیماران با مشکلات کلیه باید بیشتر شود.
2- این دارو باید در بیماران مسن که دچار بیماری پارکینسون هستند و همچنین در نوزادان با احتیاط مصرف شود.
3- از مصرف طولانی‌مدت کانامایسین باید پرهیز کرد.
عوارض جانبی کانامایسین
عوارض جانبی شامل موارد زیر است: کمبود گلبول سفید، بی‌اشتهایی، اسهال، تنگی نفس، ورم، افزایش اوره، التهاب روده، سردرد، افزایش ترشح بزاق، گرفتگی عضله و ضعف، حالت تهوع، آسیب عصبی، آسیب کلیوی، مسمومیت گوش، خارش، وز وز گوش، کاهش پلاکت خون، لرزش، سرگیجه، تومور کاذب، و ناتوانی.
تداخلات دارویی کانامایسین
اگر کانامایسین همراه با داروهایی مانند سفالوسپورین‌ها، آمفوتریسین و سیکلوسپورین مصرف شود، خطر بروز مسمومیت کلیوی و احتمال مسمومیت گوشی افزایش می‌یابد.
همچنین، مصرف همزمان آن با نئوستیگمین و پیریدوستیگمین می‌تواند اثرات این داروهای کولینرژیک را کاهش دهد.
استفاده همزمان کانامایسین و داروهایی که بر روی اعصاب و عضلات تاثیر می‌گذارند ممکن است باعث ضعف بیشتر عضلات شود.
خطر مسمومیت گوشی همچنین در صورت مصرف کانامایسین با داروهای مدر افزایش می‌یابد.
از مصرف همزمان چند نوع آمینوگلیکوزید و همچنین با کاپرئومایسین خودداری شود، زیرا این امر می‌تواند خطر مسمومیت گوش، کلیوی و اختلالات عصبی-عضلانی را افزایش دهد. برای اطلاعات بیشتر در مورد تداخلات دارویی آمینوگلیکوزیدها و داروهای مدر می‌توان به منابع معتبر مراجعه کرد.
تداخلات جدی: آمفوتریسین ب، آتراکوریوم، واکسن BCG، بومتانید، واکسن کلروآ، اتاکرینیک اسید، فورزماید، نئومایسین، سوکسینیل کولین، واکسن تیفویید.
تداخلات مهم: آسیکلوویر، آمیکاسین، آمیودارون، استروژن کونژوگه، کربوپلاتین، سیس پلاتین، کلاریترومایسین، کلوتریمازول، سیکلوسپورین، دیگوکسین، دیلتیازم، اریترومایسین، استرادیول، فلودیپین، جنتامایسین، ایتراکونازول، کتوکونازول، لوراتادین، میدازولام، مسترونول، نفازودون، نیکاردیپین، نیفدیپین، فنوباربیتال، فنی تویین، پلی میکسین، ریفامپین، توبرامایسین، اسپیرونولاکتون، تاکرولیموس، ترازودون، وراپامیل، وارفارین.
احتیاط در مصرف کانامایسین
1- در بیماران مبتلا به مشکلات کلیه، فاصله بین دوزهای مصرف دارو باید بیشتر شود.
2- باید در مصرف این دارو در بیماران مسن و نوزادان احتیاط کرد.
3- از مصرف درازمدت این دارو باید پرهیز کرد.
توصیه‌های دارویی کانامایسین
1- از آنجا که کانامایسین بیشتر از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود، بیمار باید مایعات کافی بنوشد تا این دارو به کلیه‌ها آسیب نرساند.
2- دوز کانامایسین ممکن است در بیمارانی که سوختگی یا عمل جراحی دارند و همچنین در زنان حامله متغیر باشد.
3- به علت احتمال تشکیل کمپلکس بین کانامایسین و سایر داروها، توصیه می‌شود که نباید این دارو را با دیگر داروها در یک محلول مخلوط کرد.
بیشتر بخوانید:
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله رضیم
سایت رضیم
“`
