آشنایی با نیازها و روش نگهداری درختچه زینتی آیلکس (2 نکته مهم)

نحوه پرورش و نگهداری درختچه ی آیلکس

این درخت به خاطر شاخ و برگ زیبایش، در هر جایی مثل باغ و باغچه خاص و جذاب به نظر می‌رسد. چه به صورت گروهی کاشته شود، چه به صورت یک تک‌درخت زیبا، یا حتی در گلخانه، همیشه جذاب است و میوه‌های سرخ آن هم پرنده‌ها را به باغچه جذب می‌کند. این درخت در نور کامل خورشید به خوبی رشد می‌کند.

در مکان‌هایی که نیمه‌سایه یا کاملاً سایه هستند هم می‌تواند رشد کند، اما در آب و هوای گرم بهتر است در عصر در سایه باشد. نیاز آبی آن متوسط است و در مناطق خنک و مرطوب بهترین رشد را دارد.

• نام انگلیسی: English holly, European holly
• نام علمی: Ilex Serrata Aquifolium
• خانواده: خاسیان Aquifoliaceae

درختچه ی آیلکس (نگهداری + پرورش)

گل‌های ایلکس کوچک، سفید و خوشبو هستند، ولی به خاطر زیبایی‌شان به عنوان گیاه زینتی اهمیت خاصی ندارند. گل‌های نر روی درختان نر و گل‌های ماده روی درختان ماده در بهار رشد می‌کنند. تا سن 4 تا 12 سالگی نمی‌توان درختان نر و ماده را از هم تشخیص داد.

شکل گل:
در درخت نر، گل‌ها زرد رنگ هستند و در جایی نزدیک به دمبرگ‌ها روییده می‌شوند. در درخت ماده، گل‌ها ممکن است تکی یا سه تایی و کوچک باشند و به رنگ‌های سفید یا صورتی ملایم با ۴ گلبرگ و ۴ کاسبرگ دیده می‌شوند.

میوه:
میوه‌های این درخت به رنگ قرمز و به شکل حبه‌ای هستند که ظاهری زیبا به گیاه می‌دهند. این میوه‌ها معمولاً قطرشان بین ۶ تا ۱۰ میلی‌متر است و روی شاخه‌های سال گذشته می‌رویند.گاهی اوقات میوه‌ها می‌توانند رنگ نارنجی یا زرد هم داشته باشند. اندازه این درخت می‌تواند به ۹ تا ۱۵ متر برسد، اما در بیشتر موارد به شکل پرچین کوتاه می‌شود.

فصل گلدهی:
زمان گل‌دهی این گیاه در پاییز و زمستان است.

برگ:
برگ‌های ایلکس بین ۲.۵ تا ۷ سانتیمتر طول و ۲ تا ۴ سانتیمتر عرض دارند و به رنگ سبز تیره و براق هستند. این برگ‌ها دندانه‌دار و متناوب هستند و برخی از گونه‌ها حالت ابلق دارند.

خاستگاه و موطن گیاه:
ایلکس بومی اروپا و غرب آسیا و شمال آفریقاست.

نیاز های گیاه و شرایط نگهداری ایلکس

این درختان جدای نر و ماده هستند و برای بارور شدن به گل‌افشانی نیاز دارند. در مکان‌هایی که فضای کافی برای کاشت درختان نر و ماده وجود ندارد، بهتر است چند شاخه‌ نر به پایه‌ ماده پیوند زده شوند. ایلکس می‌تواند درخت بلندی باشد، اما معمولاً به دلیل رشد کندش به شکل کوتاه و پرچین هرس می‌شود. ریشه‌ این درخت عمیق است.

این درخت با برگ‌های دندانه‌دار و براق و میوه‌های قرمز زیبا، واقعاً خاص است؛ خصوصاً در زمستان که بدون برگ است و تنها سبز و قرمز آن حس شادابی می‌بخشد. حتی در گلخانه و در کنار هم یا به صورت پرچینی هم جالب و چشم‌نواز است.

این گل ابلق است، و آبیاری زیاد باعث سبز شدن برگ‌ها می‌شود! در تابستان هر زمان که خاک خشک شد، آب بدهید تا ابلقی برگ‌ها حفظ شود و ریشه‌ها پوسیده نشوند! بعد از کاشت، دور آن یک تشتک درست کنید و روی آن را با مالچ یا چوب‌های ریز پر کنید تا خاک در معرض آفتاب نباشد و در نتیجه در تابستان کمبود آهن نگیرد و خاک دیرتر خشک شود!

این درخت به نور کامل خورشید علاقه دارد، اما انواع سبز آن می‌توانند در سایه هم رشد کنند. البته سایه‌ای که زیر درخت باشد، نه درون اتاق! روی خاک حتماً مالچ بریزید تا نور شدید خاک را خراب نکند و از سله بستن جلوگیری شود!

این درخت دماهای مختلف را تحمل می‌کند و محدودیتی ندارد! البته در مناطق معتدل عالی است. هوای خنک را بیشتر از گرمای زیاد دوست دارد. مثلاً مناطق سردسیری برایش بسیار مناسب‌اند! اما در مناطق گرم و جنوبی توصیه نمی‌شود. این درخت هوای مرطوب را دوست دارد و این باعث افزایش رشد آن می‌شود، اما چون برگ‌هایش سخت و چرمی هستند، به خشکی هوا نیز مقاوم است! در هر چه هوا خشک‌تر باشد، دندانه‌های حاشیه برگ تیزتر می‌شوند.

در مناطق مختلف، ویلاها به خاطر چمن در فضای سبز خود، رطوبت خوبی دارند و این برای نگهداری از گیاه ایلکس کافی است! بدون شک، کسانی که ویلا یا چمن ندارند، این گیاه را نمی‌خرند!

خاک یکی از مهم‌ترین عوامل برای رشد گیاه است! هرچه در زمان کاشت عمق بیشتری ایجاد کنید (حداقل نیم متر) و آن چاله را با خاک جنگلی و پیت‌ماس پر کنید، رشد گیاه بهتر خواهد بود و این باعث می‌شود گیاه دیرتر بیمار شود. همچنین، وقتی که مالچ روی خاک ریخته می‌شود، دیگر نگران سفت شدن خاک نخواهید بود و ریشه گیاه به خوبی رشد می‌کند.

این گیاه به خاک‌های معمولی حساس است و حتماً نیاز به خاک مخصوص دارد. ترکیب پیت‌ماس با پرلیت درشت یا خاک جنگلی با تفاله چای باید برای آن فراهم شود، زیرا این گیاه به خاک اسیدی نیاز دارد و اگر خاک قلیایی شود، برگ‌های آن به خوبی رشد نخواهند کرد!

دوستان، این گیاه دارای ابلق است، یعنی رنگ سبز کمتری نسبت به گیاهان دیگر دارد و به همین دلیل هم رشدش کمتر است! استفاده از کودهای اوره و ازت بالا می‌تواند باعث کاهش ابلقی شود که این اصلاً خوب نیست و باید مراقب باشید.

هر چیزی که رشد علفی و رویشی را افزایش دهد، مانند آب زیاد یا استفاده از کودهای قندی، می‌تواند باعث کاهش ابلقی برگ‌ها شود! بنابراین سعی کنید از کودهای ۳-۱۸ استفاده کنید یا کودهای ازت پایین را بدهید تا ابلقی بیشتری ایجاد شود و رشد نیز کمی داشته باشد!

روش تکثیر درختچه زینتی آیلکس

گیاه ایلکس به دو روش تکثیر می‌شود: یکی از طریق کشت بذر که در اواسط پاییز بذرها را می‌گیرند و در بستر مناسب می‌کارند. این بستر می‌تواند کوکوپیت و ورمی‌کمپوست باشد که بسیار خوب است. روش دیگر تکثیر غیرجنسی از طریق قلمه و پیوند است.

تکثیر آیلکس ابلق که در بازار زیاد است و برگ‌های پر تیغی دارد، تنها نوعی است که با قلمه به راحتی تکثیر نمی‌شود یا اگر هم بشود ریشه‌زنی خوبی نخواهد داشت و رشد آن کند خواهد بود. اما ایلکس سبز جنگلی و سبز برگ درشت به راحتی با قلمه تکثیر می‌شود.

البته ایلکس برگ سفید و برگ لیمویی نیز اخیراً وارد بازار شده که آن‌ها با قلمه نیز به خوبی تکثیر می‌شوند. ایلکس ابلق معمولی، برگ‌های تیغ‌دار دارد که ممکن است به دست آسیب برساند، اما انواع لیمویی و سفیدش فقط به شکل برگ تیغ‌دار هستند و آسیبی نمی‌زنند.

بیماری و آفات درختچه زینتی آیلکس

شایع‌ترین آفت این گیاه شپشک سپردار است که باید با سم کلروپیرفوس سمپاشی شود. همچنین، این گیاه نسبت به بیماری قارچی فیتوفترا بسیار حساس است که معمولاً به خاطر آب زیاد و خاک نامناسب به وجود می‌آید! از علائم این بیماری، خشک شدن ناگهانی برگ‌های سبز است! وقتی برگ‌های سبز خشک شده را مشاهده کردید، اول بررسی کنید که آیا ساقه‌ها هنوز سبز و نرم هستند یا نه! اگر ساقه‌ها سبز بودند، باید برای سمپاشی و درمان اقدام کنید! برای پیشگیری، باید هفته‌ای یک بار آبیاری انجام دهید و اگر بیماری رخ داد، سم بنومیل را روی خاک بریزید و سپس آب بدهید. همچنین می‌توانید از سم تیوفانات متیل استفاده کنید و همزمان سرشاخه‌ها را قیچی کنید و برگ‌های خشک را بچینید تا با نور زیاد آفتاب، دوباره رشد کند. اگر دیر اقدام کنید و بیماری به شاخه‌ها سرایت کند و آن‌ها را سیاه کند، دیگر کار چندانی نمی‌توان کرد!

منبع : ساعد نیوز