آشنایی با گیاه خار مقدس و فواید مصرف آن (2 نکته مهم)
“`html
معرفی گیاه خار مقدس
خار مقدس (نام علمی: Cnicus benedictus) یکی از گیاهان تیرهٔ گل‌ستاره‌ای‌ها (Asteraceae) است که در مناطق مدیترانه‌ای و به ویژه ایران رشد می‌کند. این گیاه در ایران، مخصوصاً در مناطق بالای ۲۵۰۰ متر در استان کهگیلویه و بویراحمد، دیده می‌شود. خار مقدس یک گیاه یکساله است که می‌تواند تا بلندی ۶۰ سانتیمتر رشد کند. برگ‌های آن پوشیده از پرز بوده و معمولاً طولی حدود ۳۰ سانتیمتر و عرضی نزدیک به ۸ سانتیمتر دارند. گل‌های این گیاه زرد رنگ هستند.
از قرن سیزدهم، مردم از گیاه خار مقدس به عنوان دارو استفاده می‌کردند. در سال 1948، یک پژوهشگر بیان کرد که اروپایی‌ها قبلاً از این گیاه برای درمان بیماری‌های معده و روده و همچنین برای مبارزه با تومورها بهره می‌بردند. برخی دیگر از محققان نیز ذکر کرده‌اند که در قرن شانزدهم از خار مقدس برای درمان بیماری طاعون استفاده شده است.
مواد مؤثر در این گیاه برای معالجه بیماری‌های صفراوی و مشکلات هاضمه به کار می‌رود و مصرف آن به هضم غذا کمک می‌کند. خار مقدس همچنین در صنایع نوشابه‌سازی (در تهیه شراب تلخ اشتها آور) و به عنوان ادویه استفاده می‌شود. کشورهای اروپایی مانند آلمان، چک، اسلواک، روسیه و کشورهای بالکان این گیاه را کشت می‌کنند.
خصوصیات گیاهشناسی خار مقدس
خار مقدس یک گیاه یکساله است که زادگاه آن مناطق مدیترانه و آسیای صغیر گزارش شده است. ریشه این گیاه مستقیم و بین 10 تا 15 سانتیمتر طول دارد. ساقه این گیاه 5 ضلعی و دارای انشعاب است و ارتفاعش بین 20 تا 80 سانتیمتر می‌رسد و پوشیده از کرک می‌باشد. ناحیه بالایی ساقه مرطوب به نظر می‌رسد.
برگ‌ها طولی بین 5 تا 30 سانتیمتر دارند، کنگره‌دار و کرک‌دار هستند. گل‌ها به رنگ زرد روشن و شامل گلچه‌های دوپایه می‌باشند. میوه این گیاه به شکل استوانه و کمی خمیده است و طول آن حدود یک سانتیمتر است. در قسمت فوقانی میوه، زوایدی به طول 0.5 تا 1 سانتیمتر وجود دارد که نقشی در رویش بذر ندارند و می‌توان قبل از کاشت آنها را جدا کرد. وزن هزار دانه این گیاه بین 28 تا 34 گرم است.
شرایط محیط رشد خار مقدس
خار مقدس را می‌توان تقریباً در هر نوع آب و هوایی کشت کرد. این گیاه در طول رشد خود به مواد غذایی خاصی نیاز ندارد و حتی می‌توان آن را در خاک‌های غیرحاصلخیز هم پرورش داد. با این حال، اگر بخواهیم محصولات با کیفیت‌تری به دست آوریم، بهتر است از خاک‌های حاصلخیز استفاده کنیم.
خاک‌های مناسب برای این گیاه شامل خاک‌های شنی یا خاک‌هایی با بافت شنی – رسی هستند. هوای خشک و کم آبی طولانی برای این گیاه خوب نیست و می‌تواند عملکرد آن را کاهش دهد.
خار مقدس دوره رویشی کوتاهی دارد و به همین دلیل می‌توان آن را با سایر گیاهان در تناوب کاشت. گیاهانی که به افزایش مواد غذایی خاک کمک می‌کنند، برای تناوب کاشت با خار مقدس مناسب هستند. زیرا خار مقدس به سرعت رشد کرده و سطح زمین را پر می‌کند و این مسئله مانع رشد علف‌های هرز می‌شود. بنابراین، بعد از برداشت این گیاه، می‌توان گیاهانی را کاشت که به علف‌کش‌ها حساس‌اند.
روش تکثیر گیاه خار مقدس
کاشت خار مقدس به وسیله بذر و با استفاده از بذرکار، در ردیف‌هایی انجام می‌گیرد. برای هر هکتار زمین به 17…
“““html
تا ۲۰ کیلوگرم بذر با کیفیت خوب نیاز است.
این گیاه زمان رشد کوتاهی دارد و به همین دلیل می‌توان آن را در فصول مختلف کشت کرد. در برخی کشورهای دنیا، این گیاه را در پاییز یا زمستان می‌کارند، اما بیشتر کشورها آن را در فصل بهار (اواخر اسفند، اوایل فروردین و یا حتی اواخر فروردین) کشت می‌کنند.
بذرها باید در ردیف‌هایی با فاصله ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتر کشت شوند. تعداد مناسب گیاه در هر متر طول ردیف، ۷ تا ۱۰ بوته است و عمق بذر هنگام کاشت باید ۳ تا ۴ سانتیمتر باشد.
فواید استفاده از گیاه خار مقدس
این گیاه خاصیت ضد میکروبی دارد و می‌تواند با عفونت‌های ویروسی مقابله کند. همچنین با تحریک ترشح اسید معده، مشکلاتی مانند سوء هاضمه و نفخ را از بین می‌برد.
این گیاه خونریزی را متوقف می‌کند و برای درمان زخم‌ها و کورک‌ها مفید است. همچنین خاصیت تصفیه‌کنندگی خون دارد و برای افزایش شیر مادران نیز مفید است. سردرد را درمان می‌کند و تب‌بر است. این گیاه همچنین تولید بزاق دهان را افزایش می‌دهد.
دم‌کرده این گیاه می‌تواند با افزایش خون‌رسانی به مغز، به بهبود سردردها کمک کند و حافظه را تقویت کند. خار مقدس به عنوان تصفیه‌کننده‌ای عالی برای خون شناخته می‌شود و مصرف روزی ۲ لیوان چای این گیاه، سردرد را تسکین می‌دهد.
برای درمان مشکلات گوارشی از جمله نفخ و یبوست، کافی است قبل از خواب یک لیوان چای خار مقدس بنوشید. این گیاه باعث افزایش تولید شیر در زنان شیرده می‌شود؛ بنابراین، نوشیدن یک لیوان چای خار مقدس قبل از خواب توصیه می‌شود.
اگر در خانواده‌تان سابقه بیماری‌های قلبی یا کلیوی وجود دارد، روزی یک لیوان چای این گیاه بنوشید تا از بروز این بیماری‌ها پیشگیری کنید. روغن طبیعی این گیاه نیز خاصیت ضد ویروسی و ضد باکتریایی دارد.
چای این گیاه اشتها آور است و بدن را سم‌زدایی می‌کند. استفاده موضعی از آن برای درمان زخم‌ها مفید است. خار مقدس به عملکرد مغز کمک کرده و می‌تواند خستگی، افسردگی و سرگیجه را کاهش دهد.
این گیاه در مناطق متعددی رشد می‌کند، از جمله تبریز، ماکو، ارومیه، سلماس، مازندران، گلستان، رشته‌کوه‌های البرز، اطراف تهران، دماوند، هشتگرد، کرج، قزوین، کرمانشاه، قصر شیرین، همدان، لرستان، خوزستان، شیراز، بوشهر، جهرم، کرمان و خراسان.
ترکیبات گیاه خار مقدس
خار مقدس شامل لیگنان‌ها، لاکتون‌های سزکویی ترپن مانند سنیسین، اسانس، پلی‌استیلن‌ها، فلاونوئیدها، تری‌ترین‌ها، فیتواسترول‌ها و تانن‌ها است.
تهیه دمنوش گیاه خار مقدس
برای تهیه چای یا دمنوش این گیاه، ۵۶ گرم از آن را با ۴ لیوان آب کمی بجوشانید و سپس اجازه دهید به مدت ۳۰ دقیقه دم بکشد. بعد از آن چای را صاف کرده و مصرف کنید.
مضرات گیاه خار مقدس
- مصرف زیاد این گیاه می‌تواند مضر باشد و برای زنان باردار خطرناک است.
- برای جلوگیری از هرگونه عوارض جانبی، مصرف آن را به مدت کوتاهی ادامه دهید.
بیشتر بخوانید:
سایت رضیم
“`
