آشنا شوید با راز روغن زیره که باعث سلامتی و جوانی می شود (2 نکته مهم)

زیره در دو نوع سبز و سیاه وجود دارد. با اینکه این دو نوع از نظر ویژگی‌های تغذیه‌ای شباهت‌هایی دارند، اما تفاوت‌هایی نیز بین آن‌ها وجود دارد.

دکتر غلامرضا امین، استاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران و متخصص در طب گیاهان دارویی، درباره انواع زیره می‌گوید: «ما زیره سیاه و زیره سبز داریم. زیره سیاه گاهی به نام‌های زیره کرمانی و زیره کوهی معروف است، در حالی که زیره سبز معمولاً کراویه نامیده می‌شود.

زیره سبز از دیرباز به عنوان یک گیاه دارویی و ادویه مورد استفاده قرار می‌گیرد. قدیمی‌ترین مدرکی که از مصرف زیره سبز به دست آمده، به ۵۰۰۰ سال قبل برمی‌گردد. مصریان باستان از این گیاه در فرآیند مومیایی کردن اجساد فراعنه استفاده می‌کردند و در متن‌های پاپیروس به عنوان دارویی برای تشنج، ملین و مسکن معرفی شده است. در طب سنتی هند نیز، زیره سبز به عنوان دارویی برای اسهال و مشکلات روده شناخته می‌شود. اسانس میوه این گیاه خاصیت ضد باکتریایی دارد و در صنایع آرایشی و بهداشتی و همچنین محصولات غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بعضی کشورها از این اسانس برای ضدعفونی کردن نخ بخیه استفاده کرده‌اند.

زیره سبز جزء اصلی پودرهای کاری و چیلی است و به عنوان طعم دهنده در بسیاری از محصولات غذایی تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. روغن این گیاه از طریق تقطیر با بخار آب برای طعم دادن به نوشیدنی‌ها، دسرها و همچنین در کرم‌ها و لوسیون‌ها استفاده می‌شود. زیره سبز همواره یک ادویه‌ی بی‌خطر و خوراکی بوده، اما ممکن است بعضی افراد به آن حساسیت داشته باشند.

زیره سبز خواص متعددی دارد: ضد درد، بی‌حس کننده، ضد کرم، ضد باکتری، ضد التهاب، افزایش‌دهنده میل جنسی و کمک‌کننده به هضم غذا. همچنین می‌تواند به عنوان یک ضماد بر روی زخم‌ها استفاده شود.

زیره سیاه و زیره سبز از نظر نوع اسانس و ترکیبات با هم تفاوت دارند و اثرات دارویی آن‌ها نیز در مواردی متفاوت است. بنابراین، میزان مصرف این دو نوع نیز متفاوت خواهد بود. معمولاً مقدار مصرف زیره سیاه، که در بسیاری از غذاها به کار می‌رود، ده برابر زیره سبز است.

زیره سبز طبیعتی گرم و خشک دارد و به کاهش نفخ غذا کمک می‌کند. این ادویه از قدیم‌الایام در صنایع غذایی کاربرد داشته و به دلیل عطر و طعم خوشایندش در بسیاری از غذاها مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، در تهیه نان‌های محلی و کنسروها نیز از آن بهره می‌برند. زیره سبز همچنین به مبارزه با آلودگی‌های باکتریایی و قارچی کمک می‌کند و به همین دلیل در صنعت غذا جایگاه ویژه‌ای دارد.

عطر و طعم ملایم زیره سبز، آن را به یک ادویه محبوب در تهیه سس‌های مخصوص گوشت‌ها بدل کرده است. همچنین در صنایع شیرینی‌پزی نیز از آن به عنوان طعم‌دهنده استفاده می‌شود. اسانس زیره سبز در داروسازی کاربرد زیادی دارد و به عنوان کمک‌کننده به هضم غذا و ضد نفخ در محصولات دارویی موجود است. زیره سبز همچنین خواص مشابهی با زیره سیاه و انیسون دارد و در درمان بیماری‌های مختلف مانند تشنج و اختلالات قاعدگی کاربرد دارد.

زیره سبز در درمان مسائل تنفسی و گازهای ناشی از سوء هضم موثر است، و همچنین می‌تواند در برطرف کردن ترشحات مهبلی و مشکلات دیگر در زنان جوان مؤثر باشد. از زیره سبز برای معطر کردن نان و پنیر نیز استفاده می‌شود و در مواردی که شیر در پستان تجمع پیدا می‌کند، اثرات مثبتی دارد.

زیره سیاه

زیره سیاه نوعی گیاه است که در مناطق مختلف دنیا، از جمله اروپا، خاورمیانه (به ویژه در مناطق خشک ایران) و شمال آفریقا رشد می‌کند. نام علمی این گیاه کاروم کاروی یا آپیوم کاروی است و به زیره سبز یا رازیانه نیز شباهت دارد.

کاهش درد: اگر دچار دردهای قاعدگی یا دردهای روده‌ای هستید، می‌توانید دم کرده زیره سیاه را نوش جان کنید. این گیاه همچنین برای تسکین دل درد کودکان هم کارایی دارد.

افزایش اشتها: میوه زیره را می‌توانید بکنید و در آب جوش دم کنید. نوشیدن این مخلوط به افزایش اشتها کمک می‌کند. همچنین می‌توانید پودر این گیاه را با آب ترکیب کرده و مصرف کنید یا دانه‌های آن را بجوید.

قاعده آور: زیره سیاه فقط برای تسکین دردهای قاعدگی مفید نیست، بلکه به خاطر داشتن طبع گرم، به تنظیم قاعدگی نیز کمک می‌کند.

رفع بوی بد دهان: اگر چند دانه زیره سیاه را بجوید و در دهان نگه دارید، می‌تواند بوی نامطبوع دهان، از جمله بوی ناشی از سیر و پیاز را از بین ببرد.

کاهش وزن: زیره سبز به سوزاندن چربی کمک می‌کند و تاثیر زیادی در کاهش وزن دارد. در یک آزمایش روی دو گروه از زنان چاق که رژیم غذایی مشابهی داشتند، گروهی که به غذای خود زیره اضافه کرده بودند، نسبت به گروهی که زیره نداشتند، کاهش وزن بیشتری داشتند.

کاهش چربی خون: زیره سیاه دارای ترکیبات گیاهی به نام فیتوسترول‌هاست که مانع از جذب کلسترول به خون می‌شوند. بنابراین مصرف آن می‌تواند به کاهش چربی‌های مضر مانند تری گلیسیرید و کلسترول بد کمک کند.

ضد سرطان: تحقیقات نشان داده‌اند که زیره سبز دارای خاصیت ضد سرطانی است. ماده‌ای به نام اتردوپترولی در زیره سیاه وجود دارد که خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و می‌تواند از بروز سرطان جلوگیری کند.

خاصیت روغن زیره برای سلامت بدن

1- افزایش شیر مادر با روغن زیره

استفاده از روغن زیره و عسل می‌تواند به افزایش شیر مادران شیرده کمک کند و به جلوگیری از نفخ و مشکلات گوارشی نوزادان نیز کمک می‌کند.

2- ویژگی آنتی هیستامینی:

هیستامین عامل اصلی عطسه، سرفه و حساسیت است. روغن زیره به عنوان یک آنتی هیستامین طبیعی عمل می‌کند و می‌تواند به کاهش مشکلات ناشی از آلرژی و آسم کمک کند.

3- ضدعفونی کننده طبیعی:

روغن زیره می‌تواند التهاب‌ها را در دستگاه گوارش، روده‌ها و سیستم تنفسی کاهش دهد، و از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها جلوگیری کند. همچنین برای درمان زخم معده مفید است.

4- مناسب برای سلامت قلب:

روغن زیره به عملکرد صحیح قلب کمک می‌کند. این روغن می‌تواند ضربان قلب را بهبود بخشد و ماهیچه‌های قلب را تقویت کند. همچنین از سفت شدن عروق و افزایش فشار خون جلوگیری می‌کند.

5- روغن زیره ضد اسپاسم و انقباضات عضلانی

عرق زیره به سرعت می‌تواند تمامی انقباضات آزاردهنده در عضلات بدن را از بین ببرد. همچنین، این روغن به راحتی گرفتگی‌های تنفسی که باعث عطسه، تنگی نفس و سرفه‌های مکرر می‌شود را رفع می‌کند.

6- روغن زیره ضد نفخ

روغن زیره برای درمان نفخ بسیار موثر است. می‌توانید این روغن را با آب گرم مخلوط کرده و مصرف کنید تا نتایج شگفت‌انگیز آن را تجربه کنید.

7- روغن زیره برای هضم و درد معده

با مخلوط کردن یک قاشق روغن زیره با آب گرم و کمی نمک سیاه، می‌توانید مشکلات گوارشی مانند سوء هاضمه، برگشت اسید معده و تولید بیش از حد اسید معده را برطرف کنید. عرق زیره همچنین به حفظ سلامتی معده کمک کرده و عمل هضم را آسان می‌کند.

8- روغن زیره ادرار آور

این روغن باعث افزایش تولید ادرار و کمک به دفع سنگ کلیه می‌شود. روغن زیره همچنین فشار خون را پایین می‌آورد، چربی‌های اضافی بدن را کاهش می‌دهد، اسید اوریک را از بدن دفع کرده و کلیه‌ها را تمیز می‌کند که نتیجه‌اش بهبود عملکرد دستگاه ادراری است.

9- ویژگی‌های قاعده‌آور

روغن زیره می‌تواند به بانوان دچار قاعدگی نامنظم کمک کند و همچنین روند یائسگی را به تعویق بیندازد.

10- روغن زیره خلط آور

این روغن برای تخلیه سینوس‌ها از مواد زائد بسیار موثر است. شما می‌توانید عرق زیره را با عسل مخلوط کرده و در آب گرم مصرف کنید.

مزایا و کاربردهای دیگر روغن زیره

روغن زیره خواص دیگری هم دارد که تحقیقات کمتری درباره‌ی آن‌ها وجود دارد. این روغن می‌تواند احتقان ناشی از سرفه و سرماخوردگی را کاهش دهد، پوست را روشن و درخشان کند و به درمان التهاب در ناحیه ران‌ها و اطراف دستگاه تناسلی کمک کند. همچنین در درمان مشکلاتی مانند جذام، بثورات پوستی، آکنه، زگیل، روماتیسم، آرتریت، نقرس، کاهش بینایی، سردرد، کمر درد، درد دندان و ریزش مو نیز موثر است.

به صورت خوراکی، مصرف روغن زیره می‌تواند سرفه و سرماخوردگی، عصبانیت و استرس، خستگی، مننژیت، از دست دادن حافظه، اختلالات کلیوی، حالت تهوع، استفراغ، بیماری‌های قلبی، مشکلات اسید معده، ناتوانی جنسی، فشار خون بالا، اسهال، تب، بی‌خوابی و مشکلات مربوط به غدد درون‌ریز را درمان کند. مصرف منظم این روغن به سلامت بدن کمک کرده و افراد را طولانی‌مدت سالم و پرانرژی نگه می‌دارد. همچنین در تهیه صابون و عطر به عنوان ماده‌ی معطر استفاده می‌شود.

احتیاط در مصرف روغن زیره

روغن زیره در حالت عادی بی‌خطر است، اما در موارد نادر می‌تواند باعث تحریک پوست شود اگر نوع بسیار غلیظ آن به صورت مستقیم بر روی پوست مالیده شود.

ترکیب با سایر روغن‌ها

روغن زیره به خوبی با روغن‌های ریحان، گشنیز، فرانکنسنس، بابونه، زنجبیل، نارنج و اسطوخودوس ترکیب می‌شود. مهم است که از منبع روغن زیره آگاه باشید؛ زیرا امروزه محصولات زیادی در بازار وجود دارند که ادعا می‌کنند از روغن زیره ساخته شده‌اند. برای جلوگیری از کلاهبرداری، بهتر است این روغن را از منابع معتبر خریداری کنید. همچنین مراقب باشید که روغن زیره‌ای که برای مصرف خارجی ساخته شده، فقط به صورت موضعی استفاده شود.