آموزش تزریقات (2 نکته مهم)

تزریقات یکی از روش‌های متداول برای تجویز داروها است. هر نوع تزریق بر اساس بافتی که دارو به آن تزریق می‌شود، روش خاصی دارد. ویژگی‌های هر بافت تعیین‌کننده میزان جذب دارو هستند. قبل از تزریق، پرستار باید حجم، نوع و غلظت دارو و همچنین ساختار آناتومیکی محل تزریق را بشناسد.

آموزش تزریقات

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز، عدم توانایی پرستار در تزریق صحیح دارو می‌تواند عواقب منفی به همراه داشته باشد. انتخاب نادرست محل تزریق ممکن است به اعصاب و استخوان‌ها آسیب برساند. بسیاری از بیماران به ویژه کودکان از تزریق ترس دارند. اگر پرستار فراموش کند قبل از تزریق، سرنگ را آسپیره کند، ممکن است دارو به شریان یا ورید برود. همچنین، تزریق مقدار زیادی دارو در یک نقطه ممکن است باعث درد یا آسیب بافتی شود.

تزریقات: Administration of injection

تزریق یکی از روش‌های انتقال دارو به بدن است که باید با رعایت تکنیک‌های آسپتیک انجام شود.
پرستار تزریقات را به چهار روش انجام می‌دهد:

۱ـ زیر جلدی SC (subcutaneous)
2ـ داخل عضله IM (intramuscular)
3ـ داخل جلدی ID (intradermal)
4ـ وریدی IV (intravenous)
5ـ تزریق به صورت پانسیون مانند پانسیون مایع نخاعی SCF
برای اطمینان از این که دارو در محل صحیح تزریق شود، هر کدام از روش‌های فوق نیاز به مهارت‌های خاصی دارد. میزان جذب دارو در تزریق‌ها بستگی به روش تزریق دارد و پرستار می‌تواند به دقت عکس‌العمل بیمار را پس از تزریق مشاهده کند.

وسایل تزریقات:
سرنگ‌ها و سوزن‌های مختلفی وجود دارند که هر کدام برای تزریق مقدار مشخصی از دارو به یک بافت خاص طراحی شده‌اند. پرستار باید بداند که کدام سرنگ و سوزن مناسب‌تر است.

سرنگ‌ها syrings

سرنگ‌ها دارای یک بخش استوانه‌ای و یک انتهای کوچک هستند که سوزن به آن متصل می‌شود. در داخل این بخش استوانه‌ای پیستون حرکت می‌کند. در اکثر بیمارستان‌ها از سرنگ‌های پلاستیکی یکبار مصرف استفاده می‌شود. سرنگ‌های پلاستیکی یکبار مصرف ارزان هستند و کنترل پیستون آن‌ها آسان است. سرنگ‌های شیشه‌ای گران‌تر هستند و قبل از استفاده باید استریل شوند.

پرستار محلول را با آسپیره کردن داخل سرنگ می‌کشد، به این صورت که پیستون را به سمت بیرون می‌کشد در حالی که سوزن به محلول مورد نظر متصل است. در این حین، پرستار باید سرنگ را به گونه‌ای نگه دارد که قسمت خارجی سرنگ و دسته پیستون در دست باشد. برای حفظ استریلیته، پرستار باید از برخورد نوک سرنگ با سوزن یا قسمت داخلی سرنگ و تنه پیستون با هر جسم غیر استریل جلوگیری کند.

سرنگ‌ها در اندازه‌های مختلفی وجود دارند که ظرفیت‌های ۱ سی سی تا ۵ سی سی را دارند. استفاده از سرنگ‌های بزرگتر از ۵ سی سی رایج نیست. سرنگ‌های ۲ تا ۳ میلی لیتری برای تزریق‌های عضلانی و زیر جلدی مناسب هستند. سرنگ‌های بزرگتر ممکن است باعث ناراحتی بیمار شوند.

میکرودرپ برای تزریقهایی مانند پنی سیلین کریستال به کار می‌رود و معمولاً در سرنگ‌های ۲۰ سی سی تا ۵۰ سی سی استفاده می‌شود.

سرنگ‌های هیپودرمیک ۵/۲ تا ۳ میلی لیتری غالباً به صورت بسته‌بندی با سوزن متصل به آنها موجود هستند. گاهی اوقات ممکن است پرستار بر اساس نیاز نوع سوزن را تغییر دهد. سرنگ‌های هیپودرمیک دو نوع مقیاس اندازه‌گیری در طول سرنگ دارند. یکی از این مقیاس‌ها بر حسب

“`html

«مینیم» و دیگری در میلی لیتر اندازه‌گیری می‌شوند. هر میلی لیتر به ده قسمت تقسیم می‌شود.

سرنگ‌های انسولین یک میلی لیتر مایع را در خود جا می‌دهند و به واحدهایی تقسیم‌بندی می‌شوند. بیشتر سرنگ‌های انسولین، صد واحدی «۱۰۰-U» هستند که برای استفاده از صد واحد انسولین طراحی شده‌اند. هر میلی لیتر از محلول شامل ۱۰۰ واحد انسولین است.

همچنین سرنگ‌های ۴۰ واحدی «۴۰-U» و «۸۰-U» برای انسولین‌هایی با این غلظت‌ها وجود دارند.

«اجزای مختلف سرنگ و سوزن»
سرنگ‌های توبرکولین دارای یک استوانه باریک هستند که سوزن کوچکی به آن متصل شده است. این سرنگ‌ها به میلی‌لیتر تقسیم‌بندی می‌شوند و ظرفیت آن‌ها ۱ سی‌سی است. پرستار از این سرنگ‌ها برای استفاده از مقادیر کم داروهای غلیظ استفاده می‌کند، مثلاً برای انجام تست‌های داخل جلدی. همچنین سرنگ توبرکولین برای تهیه مقادیر کم محلول برای کودکان و نوجوانان به کار می‌رود. سرنگ‌های بزرگ‌تر برای تزریق داروهای داخل وریدی، اضافه کردن مواد دارویی به محلول‌های تزریقی و همچنین برای شستشوی زخم‌ها یا درناژ لوله‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

سوزن‌ها: NEEDLES

سوزن‌ها معمولاً به صورت جداگانه بسته‌بندی نمی‌شوند تا بتوان از بین آن‌ها سوزن مناسب را انتخاب کرد. برخی سوزن‌ها به همراه سرنگ‌های استاندارد بسته‌بندی نمی‌شوند، مانند سرنگ‌های انسولین و توبرکولین. بیشتر سوزن‌ها از جنس استیل ضد زنگ ساخته شده‌اند، اگرچه برخی از کاتترهای وریدی پلاستیکی هستند. این سوزن‌ها یکبار مصرف هستند، به جز آن‌هایی که از فولاد جراحی ساخته می‌شوند و به سرنگ‌های شیشه‌ای متصل می‌شوند.

هر سوزن سه قسمت دارد:
۱ـ HUb یا قسمت متصل به سرنگ.
۲ـ shaft یا تنه سوزن که به قسمت HUb متصل می‌شود.
۳ـ BeVel نوک تیز سوزن.

پرستار ممکن است برای اتصال سوزن به سرنگ، قسمت HUb را در دست بگیرد تا مطمئن شود که به سرنگ وصل شده است. بنابراین قسمت‌های تنه و نوک سوزن در تمامی حالات استریل باقی می‌ماند.

هر سوزن سه ویژگی دارد:

۱ـ نوک تیز سوزن ۲ـ طول تنه سوزن ۳ـ شماره سوزن یا قطر.

سوزن‌هایی که نوک BeVel آن‌ها کوتاه است، برای تزریقات وریدی مناسب هستند زیرا این سوزن‌ها به راحتی در مجاورت دیواره‌های داخلی ورید بسته نمی‌شوند. در حالی که سوزن‌هایی که نوک BeVel بلندتری دارند، تیزتر هستند و در تزریقات زیر جلدی و عضلانی برای بیمار ناراحتی کمتری ایجاد می‌کنند.

طول سوزن‌ها متفاوت است و می‌تواند از یک اینچ تا ۵ اینچ باشد، اما بیشتر سوزن‌هایی که پرستاران استفاده می‌کنند، دارای طول ۵/۱ اینچ هستند. پرستار با توجه به اندازه و وزن بیمار و نوع بافتی که مایع باید در آن تزریق شود، نوع سوزن را انتخاب می‌کند. برای بچه‌ها و افراد لاغر، سوزن‌های کوتاه‌تر استفاده می‌شود.

پرستار از سوزن‌های بلند معمولاً «۱ تا ۵/۱ اینچ» برای تزریقات عضلانی و از سوزن‌های کوتاه معمولاً تا یک اینچ برای تزریقات زیر جلدی استفاده می‌کند.

انتخاب نوع سوزن براساس قطر آن با شماره سوزن، بستگی به غلظت مایعی که قرار است تزریق شود، دارد. سوزن‌هایی با شماره ۱۸ تا ۱۶ برای تزریق خون و فرآورده‌های آن مناسب هستند.

سوزن‌های درشت برای تزریق خون و فرآورده‌های آن به این دلیل انتخاب می‌شوند که به گلبول‌های قرمز آسیب کمتری برسد. برای تزریقات عضلانی از سوزن‌های شماره ۲۰ تا ۲۳ استفاده می‌شود که بستگی به غلظت ماده تزریقی نیز دارد. برای تزریقات زیر جلدی به سوزن‌هایی با قطر کمتر (مثلاً سوزن شماره ۲۵) نیاز است و برای تزریق داخل جلدی نیز سوزن ریزتری مثل سوزن شماره ۱۶ مورد نیاز است.

آماده کردن داروهای تزریقی

۱ـ آمپول‌ها یا پوکه‌ها:

آمپول‌ها شامل دوزهای انفرادی دارویی به صورت مایع هستند و در اندازه‌های مختلف موجود می‌باشند. حجم آن‌ها ممکن است از ۱ سی‌سی تا ۱۰ سی‌سی و یا بیشتر باشد. یک آمپول معمولاً از یک شیشه شفاف تشکیل شده که به یک قسمت باریک به نام گردن محدود شده است و برای برداشت مایع از آمپول، این قسمت باید شکسته شود. خط رنگی که دور گردن آمپول است، محلی است که به راحتی و بدون استفاده از تیغ اره شکسته می‌شود. اگر آمپول خط رنگی نداشته باشد، پرستار باید از تیغ اره استفاده کند. در هنگام کشیدن مایع از آمپول، پرستار باید دقت کافی را در رعایت تکنیک آسپتیک داشته باشد و همچنین اطمینان یابد که نوک سوزن با سطح مناسب تماس دارد.

“““html

خارجی آمپول تماس پیدا نکند. کشیدن مایع به داخل سرنگ به آسانی صورت می‌گیرد.

۲ـ ویال‌ها:

ویال‌ها ظرف‌های شیشه‌ای هستند که می‌توانند یک دوز یا چند دوز دارو را داشته باشند. بالاوی این ظرف‌ها یک درپوش لاستیکی وجود دارد. این درپوش پلاستیکی قبل از استفاده، با یک روپوش فلزی پوشیده شده است. ویال‌ها ممکن است دارو را به شکل مایع یا پودر داشته باشند. داروهایی که در صورت مایع بودن اثر خود را از دست می‌دهند، به صورت پودر در ویال قرار می‌گیرند. برچسب‌های روی ویال‌ها نوع حلال و مقدار آن را مشخص می‌کنند.

نرمال سالین و آب مقطر استریل معمولاً برای حل کردن داروها از ویال‌ها استفاده می‌شوند. بر خلاف آمپول‌ها که به راحتی می‌توان مایع آنها را به سرنگ کشید، ویال‌ها دارای سیستمی هستند که برای کشیدن مایع لازم است ابتدا کمی هوا به داخل آنها با سرنگ وارد کنید. اگر هوا به ویال وارد نشود، به دلیل خلاء موجود، خارج کردن دارو مشکل می‌شود.

برای آماده کردن داروهایی که به صورت پودر هستند، پرستار حلال و مقدار آن را طبق برچسب ویال تهیه کرده و به داخل آن تزریق می‌کند. برخی از پودرها به راحتی در حلال حل می‌شوند، اما در بعضی موارد باید برای بهتر حل شدن آن، سوزن را خارج کرده و آن را به خوبی مخلوط کرد.

معمولاً تکان دادن و چرخش ویال در حل کردن دارو مؤثر است. بعد از آماده کردن ویال‌های چند دوزی، پرستار برچسبی تهیه می‌کند که زمان تهیه و غلظت آن را در هر میلی‌لیتر روی آن مشخص می‌کند. ویال‌های چند دوزی معمولاً نیاز به نگهداری در یخچال دارند.

انجام تزریقـات Administering injections

هر نوع تزریق بسته به نوع بافتی که در آن انجام می‌شود، به روش خاصی صورت می‌گیرد. ویژگی‌های بافت‌ها تأثیر زیادی بر میزان جذب داروها و شروع اثر آنها دارد. قبل از تزریق، پرستار باید از حجم دارو، خواص دارو (مثلاً مواد محرک، غلظت) و محل دقیق تزریق آگاهی داشته باشد (مثلاً وضعیت عروق و اعصاب بزرگ). عدم توانایی در انجام درست تزریقات می‌تواند عواقب نامطلوبی داشته باشد.

انتخاب نادرست محل تزریق می‌تواند باعث آسیب به ناحیه شود. اگر پرستار قبل از تزریق، مایع داخل عضله را آسپیره نکند، ممکن است سوزن به طور تصادفی در شریان یا ورید قرار گیرد و مشکلاتی ایجاد کند. تزریق مقدار زیادی از یک محلول نیز می‌تواند باعث درد شدید در ناحیه شود و ممکن است منجر به آسیب بافتی شود. بسیاری از بیماران، به خصوص کودکان، از تزریقات می‌ترسند. برخی از بیماران مزمن ممکن است روزانه چند تزریق نیاز داشته باشند.

پرستار به چند طریق می‌تواند ناراحتی بیمار را کاهش دهد:
۱ـ انتخاب سوزنی تیز با طول و قطر مناسب.

۲ـ انتخاب محل مناسب برای تزریق و استفاده از نواحی آناتومیک مناسب.

۳ـ یخ گذاشتن محل تزریق قبل از تزریق تا بی‌حس شود و درد کاهش یابد.

۴ـ سوزن را به آرامی و سریع به داخل بافت وارد کنید.

۵ـ سرنگ را در حینی که سوزن در بافت است نگه دارید.

۶ـ برای کاهش سفتی، عضلات بیمار را در وضعیت مناسب قرار دهید.

۷ـ حواس بیمار را با صحبت کردن یا جلب توجه به چیزهای خوشایند، از تزریق منحرف کنید.

۸ـ محل تزریق را بعد از تزریق برای چند ثانیه ماساژ دهید مگر اینکه ماساژ ممنوع باشد.

سرنگ‌ها:

سرنگ وسیله‌ای است برای تزریق مایعات به بدن و کشیدن مایعات از بدن. سرنگ‌ها انواع مختلفی دارند که می‌توانند از شیشه، پلاستیک یا فلز ساخته شده باشند. هر سرنگ شامل بدنه‌ای است که اندازه‌اش مشخص شده و به سر آن سوزن وصل می‌شود و یک پیستون که درون بدنه حرکت می‌کند.

معمولاً نوک سرنگ‌ها یک اندازه و استاندارد ساخته شده‌اند و بنابراین هر نوع سوزنی به آنها وصل می‌شود. پیستون به راحتی داخل سرنگ حرکت می‌کند و وقتی پیستون را به سمت بیرون می‌کشیم، هوا و مایعات به داخل سرنگ کشیده می‌شود. اگر فشار دهیم، هوا یا مایع خارج می‌شود.

سوزن‌ها در اندازه‌های مختلف وجود دارند و شامل یک ساقه و یک دهانه هستند که دهانه به سرنگ وصل می‌شود. نوک سوزن به طور مورب بریده شده که ورود آن را آسان کند.

هرچه شماره سوزن بیشتر باشد، قطر آن کاهش می‌یابد. به عنوان مثال، سوزن شماره ۲۳ نازکتر از سوزن شماره ۲۰ است.

در صورتی که از

“`

اگر از ویال استفاده می‌کنید، دارو را به روش زیر در سرنگ بکشید:

الف- ابتدا حفاظ فلزی که روی لاستیک سر ویال قرار دارد را بردارید.

ب- اگر لازم است، ویال را در کف دست‌تان گرفته و به آرامی بچرخانید تا محتویات آن خوب مخلوط شود. هرگز آن را به شدت تکان ندهید.

ج- لاستیک درب ویال را با الکل ۷۰ درصد تمیز کنید. این کار را با استفاده از پنبه آغشته به الکل به صورت دورانی انجام دهید.

د- پوشش سوزن را به دقت بردارید و مطمئن شوید که به سوزن دست نزنید تا آلوده نشود. سپس هوای داخل سرنگ را به اندازه حجم دارویی که می‌خواهید بکشید، پر کنید.

ه- به آرامی سوزن را در مرکز لاستیک درب ویال فرو کنید. حتماً مراقب باشید که سوزن و سرنگ استریل باقی بمانند و فقط دست شما بتواند با قسمت خارجی سرنگ و دسته پیستون تماس داشته باشد.

و- وقتی نوک سوزن هنوز در محلول دارویی نیست، هوای داخل سرنگ را به ویال تزریق کنید.

ز- ویال را در سطح چشم‌تان نگه‌دارید، در حالی که سوزن در محلول دارو قرار دارد، به میزان لازم دارو را در سرنگ بکشید.

ح- سوزن را از ویال خارج کنید و پوشش سوزن را دوباره بر روی آن بگذارید. همواره مراقب باشید که سوزن استریل بماند. ویال را دور بیندازید یا در محل مخصوصش قرار دهید.

اگر از آمپول استفاده می‌کنید، دارو را به روش زیر در سرنگ بکشید:

*ت*- آمپول را برداشته و به آرامی بچرخانید تا تمام محلول در قسمت پایین جمع شود. اگر لازم است، با کمی ضربه به بالای آمپول، دارو را به قسمت پایین منتقل کنید.

اگر خط مشخصی برای شکستن گردن آمپول ندارید، ابتدا با پنبه الکلی گردن آمپول و تیغ را تمیز کنید. سپس با احتیاط گردن آمپول را با تیغ خراش دهید.

پنبه الکلی را دور گردن آمپول قرار داده و با فشار به سمت بیرون، سر آمپول را جدا کنید.

پوشش سوزن را مانند یاد گرفته‌اید بردارید.

سوزن را در آمپول قرار دهید و مقدار دارویی که نیاز دارید را در سرنگ بکشید. اگر به کل محتویات آمپول نیاز دارید، با دقت همه آن را در سرنگ بکشید.

پوشش سوزن را دوباره بگذارید و مراقب استریل بودن سوزن و سرنگ باشید. آمپول مصرف شده را دور بیندازید.

منطقه تزریق را برهنه و با پنبه الکلی تمیز کنید. این کار را با قرار دادن پنبه الکلی در مرکز محل تزریق و چرخاندن آن به آرامی به سمت خارج انجام دهید.

اجازه دهید که پوست خشک شود.

پنبه الکلی را بین انگشت سوم و چهارم دست غیرفعال خود (معمولا دست چپ) برای استفاده بعدی قرار دهید.

در حالی که منتظر خشک شدن پوست از ماده ضدعفونی‌کننده هستید، پوشش سوزن را بردارید به طوری که سوزن آلوده نشود.

هوای موجود در سرنگ را کاملاً خالی کنید تا یک قطره از دارو روی نوک سوزن دیده شود. اگر لازم است تمامی دارو به بدن وارد شود، حدود ۲ میلی‌لیتر هوا در سرنگ بگذارید.

سرنگ را در دست راست خود بین انگشتان و شست بگیرید.

با استفاده از دست دیگر پوست را کشیده یا فشار دهید. این روش بستگی به محل تزریق و وضعیت پوست دارد.

با حرکتی ثابت، آرام و سریع، سوزن را وارد پوست کنید. سپس با دست چپ بدنه سرنگ را بگیرید و دست راست‌تان را به دسته پیستون منتقل کنید.

به آرامی پیستون را به سمت خارج بکشید. اگر خون وارد سرنگ شد، آن را به روش آموزش‌داده‌شده خارج کنید. سوزن را دور بیندازید و برای تزریق بعدی آماده شوید.

پنبه الکلی را که بین انگشتان ۳ و ۴ دست چپ‌تان قرار داده بودید، دور محل تزریق قرار دهید و سوزن را به سرعت از داخل پوست خارج کنید و پنبه الکلی را در محل خروج سوزن قرار دهید.

با آرامش پنبه الکلی را در محل تزریق فشار دهید. اگر خونریزی کرد، کمی بیشتر فشار دهید تا خونریزی قطع شود.

پس از اتمام تزریق، وسایل را به اتاق پانسمان ببرید. پوشش سر سوزن را روی آن بگذارید، سوزن و سرنگ و پنبه الکلی را در سطل زباله بیندازید و بقیه وسایل را تمیز کرده و در محل مخصوص خود قرار دهید.

“`html
محل تزریق :

الف- ناحیه درسوگلوتیال بر روی عضلات بزرگ باسن

محل تزریق در این عضله معمولاً قسمت بالایی و خارجی یا ربع بالایی خارجی باسن است که حدود ۵-۸ سانتی‌متر پایین‌تر از کرست ایلیاک قرار دارد و می‌توان آن را به دو روش مشخص کرد.

یکی از روش‌ها این است که لیسی از باسن را به چهار قسمت تقسیم کنید؛ با این کار و با لمس کرست ایلیاک می‌توانید از انتخاب محل صحیح تزریق که کافی بالاست مطمئن شوید. انتخاب محل تزریق بدون لمس کرست ایلیاک قابل اعتماد نخواهد بود.

در مورد عضله رکتوس فمورس؛ این محل در عضلات چهار سر ران قرار دارد و برای شیرخواران، کودکان و بزرگسالان زمانی که استفاده از محل‌های دیگر ممکن نیست، استفاده می‌شود.

عضله دلتویید و سه سر بازو؛ این عضله در قسمت کناری و فوقانی شانه قرار دارد و معمولاً برای تزریق‌های عضلانی استفاده نمی‌شود. برای تعیین محل تزریق بر روی عضله دلتویید باید لبه پایین زایده اکرومیون لمس شود و همچنین قسمت میانی بازو که نزدیک به زیر بغل است، مشخص شود. مثلثی که قاعده آن در امتداد زایده اکرومیون و رأس آن روی بازو نزدیک زیر بغل است، محل مناسب تزریق خواهد بود.

این محل تقریباً ۵ سانتی‌متر پایین‌تر از زایده اکرومیون قرار دارد، همچنین سر کناری عضله سه سر بر روی قسمت عقبی فوقانی بازو می‌تواند برای تزریق مورد استفاده قرار گیرد. محل مناسب این ناحیه مرکز بین زایده اکرومیون و برجستگی استخوان آرنج است. این محل فقط در مواقعی استفاده می‌شود که سایر محل‌ها مجاز نیستند. وضعیت نشسته یا خوابیده برای این تزریق می‌تواند استفاده شود و حجم قابل تزریق در عضله دلتویید ۲-۵/میلی لیتر است.

برای تزریق محلول‌های روغنی معمولاً از سوزن‌های ضخیم‌تر استفاده می‌شود. همچنین هر چه بافت چربی در بالای عضله بیشتر باشد، باید از سوزن بلندتری استفاده کرد. در مواردی که دارو به سطح پوست آسیب می‌زند، قبل از تزریق لازم است سوزن تعویض شود زیرا سوزن جدید به دارو آغشته نخواهد بود.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز، تزریق عضلانی به روش z؛ این روش معمولاً در مواردی که دارو برای پوست مضر بوده و باعث تحریکات پوستی و آسیب به بافت زیر جلدی می‌شود، استفاده می‌شود. برای این منظور، قبل از ورود سوزن به محل تزریق، باید پوست محل تزریق حدود ۵/۲ تا ۵/۳ سانتی‌متر به یک طرف کشیده شود. پس از تزریق، لازم است به مدت ۱۰ ثانیه صبر کنید و سپس سوزن را خارج کنید. در این مدت عضله شروع به جذب دارو می‌کند و دارو در عضله باقی مانده و راه خروج آن از عضله به بافت زیر جلدی و پوست بسته می‌شود. باید از ماساژ محل تزریق در این روش خودداری شود.

نکته خیلی مهم این است که حتماً سوزن را ۵ تا ۱۰ میلی‌متر درون پوست بگذارید، چون در غیر این صورت احتمال عود آبسه زیاد است.

تزریق زیر جلدی (S.C)

بافت زیر جلدی یک بافت همبند شل پر از بافت چربی است که خون‌رسانی کمتری دارد و به همین دلیل معمولاً جذب دارو در آن دیرتر از عضلات است (۲۰ تا ۳۰ دقیقه در مقابل ۵ تا ۱۰ دقیقه در تزریقات عضلانی). البته برخی از داروها سرعت جذبشان از بافت زیر جلدی مشابه عضله است (مثل هپارین). برای تزریقات S.C معمولاً از سرنگ‌های ۲ میلی‌لیتر یا کمتر و سر سوزن شماره ۲۴ تا ۲۶ و با طول ۱٫۵ سانتی‌متر استفاده می‌شود. تزریقات S.C را می‌توان در هر نقطه‌ای انجام داد (مثل بی‌حسی‌های موضعی) اما محل‌های رایج شامل قسمت بالایی خارجی بازو، جلوی ران، روی شکم و روی کتف‌ها می‌باشد.

همانند تزریقات عضلانی، در S.C نیز قبل از تزریق باید آسپیراسیون انجام شود (به جز در مورد هپارین). روش کار به این صورت است که پوست محل را با انگشتان یک دست گرفته و بلند کنید و سپس سوزن را با زاویه ۴۵ تا ۹۰ درجه زیر جلد وارد کرده و پس از آسپیراسیون، تزریق انجام می‌شود. حداکثر گنجایش بافت زیر جلدی در یک نقطه (بدون درد شدید) حدود ۲ میلی‌لیتر است و نباید بیش از ۵ میلی‌لیتر تزریق شود.

“““html

تزریق داخل جلدی

تزریق‌های داخل جلدی (Intradermal) برای تست‌های آلرژیک، برخی واکسن‌ها و ارزیابی پاسخ سیستم ایمنی استفاده می‌شوند. معمولاً از سرنگ‌های یک میلی‌لیتری مدرج (مثل سرنگ توبرکولین) با سوزن‌های نمره ۲۵ تا ۲۷ استفاده می‌شود و این تزریق‌ها معمولاً در قسمت داخلی بازو (حدود ۱۰ سانتیمتر پایین‌تر از شیار آرنج) انجام می‌شوند.

روش کار به این صورت است که ابتدا پوست در محل تزریق با الکل تمیز می‌شود. سپس سوزن به زاویه ۱۵ درجه و به عمق ۲ تا ۳ میلی‌متر در پوست فرو می‌رود (شکل ۹-۲Cool). بعد از آن، دارو (معمولاً ۰٫۱ میلی‌لیتر) به آرامی تزریق می‌شود که باید به شکل یک برآمدگی کوچک درآید. در خاتمه، سوزن بدون ماساژ خارج می‌شود و یک دایره به قطر یک سانتیمتر دور آن کشیده و ساعت و تاریخ تزریق نوشته می‌شود.

نکته: در تمامی تزریق‌هایی که سوزن به صورت زاویه‌دار وارد پوست می‌شود، سوراخ سر سوزن باید رو به بالا باشد.

رگ‌گیری

نمونه‌گیری و رگ‌گیری از وریدهای محیطی

یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای تزریق داروها و مایعات به داخل جریان خون، رگ‌گیری یا کانولاسیون وریدهای محیطی است. در این روش ممکن است از سوزن‌های ساده، سوزن‌های پروانه‌ای (Butterfly یا scalp vein needle)، آنژیوکت و غیره استفاده شود (شکل ۱۰-۲Cool) که همه اینها را کانولا (Cannula) می‌نامند.

به طور کلی از سوزن‌های ساده برای نمونه‌گیری خون یا تزریقات موقت و آنژیوکت برای مصرف‌های طولانی‌مدت استفاده می‌شود. سوزن‌های اسکالپ وین برای تمامی سنین، به ویژه کودکان، مناسب بوده و برای مصرف‌های کوتاه‌مدت کاربرد دارند.

بهترین محل برای رگ‌گیری، دست و ساعد است. از پا به دلیل خطر بالای ترومبوفلبیت و دشواری همیشه استفاده نمی‌شود (شکل ۱۱-۲Cool). رگ‌گیری بهتر است بر روی دست غیرغالب و در قسمت‌های پایینی انجام شود تا در صورت عدم موفقیت، قسمت‌های بالایی قابل استفاده باقی بمانند و روی مفاصل نباشد.

تجهیزات مورد نیاز

۱- پنبه‌های آغشته به الکل و بتادین، گاز استریل و دستکش یکبار مصرف

۲- کانول وریدی (با توجه به نیاز، سوزن ساده، اسکالپ وین یا آنژیوکت و …)

۳- سرنگ ۳ میلی‌لیتر و در صورت نیاز به بی‌حسی، لیدوکائین ۱%

۴- تورنیکه، نوار چسب ۱٫۵ تا ۲٫۵ سانتیمتری و در صورت نیاز تخته بازو (بیشتر برای کودکان)

# مقدمات کار

۱- ست سرم را به سرم وصل کنید و با جاری ساختن محلول، ست سرم را هواگیری و آماده نمایید.

۲- تورنیکه را به بازو ببندید و محل مناسب برای رگ‌گیری را مشخص کنید. اگر رگ قابل مشاهده نیست، از بیمار بخواهید انگشتان خود را چند بار باز و بسته کند، یا با نرم انگشتان یکی دو بار ضربه روی محل رگ‌گیری بزنید (این کار موجب می‌شود رگ به راحتی قابل مشاهده شود).

۳- پوست محل را با بتادین و سپس با الکل تمیز و ضدعفونی کنید.

!!! توجه: الکل به تنهایی یک محلول ضد عفونی کامل نیست و در بیماران پر خطر حتماً باید محل را با بتادین ضدعفونی کنید. همچنین به دلیل ریسک آلودگی، بهتر است در تمامی اعمال با خطر آلودگی از دستکش استفاده کنید.

!!! نکته: در بسیاری از بیماران (به ویژه افراد چاق و کودکان) رگ‌ها قابل مشاهده نیستند و باید از طریق لمس کردن (با نوک انگشتان شصت و میانه) شناسایی شوند.

الف) روش استفاده از اسکالپ وین

۱- سایز مناسب سوزن را انتخاب کنید (در اکثر موارد نمره ۱۹ تا ۲۳)

۲- انگشت شصت دست غیر غالب را بر روی قسمت پایینی محل مورد نظر قرار دهید و با کشیدن پوست به طرف پا، پوست و رگ محل ورود سوزن را ثابت نگه دارید (شکل ۱۲-۲Cool).

۳- دو بال سوزن اسکالپ وین را دو لا کرده و بین انگشتان شصت و سبابه نگه دارید (شکل ۱۲-۲Cool) و سر سوزن را خارج کنید.

۴- در حالی که سوراخ سوزن رو به بالا است، از فاصله نیم سانتیمتری محل ورود به داخل رگ با زاویه ۲۰ تا ۳۰ درجه نسبت به سطح پوست، سوزن را به آرامی وارد کنید. (شکل ۱۳-۲Cool). در حین وارد کردن، زاویه سوزن را کاهش داده و بعد از پیشرفت ۰.۵ تا ۱ سانتیمتر در راستای رگ، سر سوزن را منحرف کرده و به داخل رگ وارد کنید (شکل ۱۲-۲Cool). پس از ورود به رگ، خون وارد سرنگ می‌شود.
“““html

سوزن را به موازات رگ قرار دهید (تقریباً مماس بر پوست) و آن را تا یکی دو میلیمتر انتهایش به داخل رگ هدایت کنید (شکل ۱۴-۲۸ B). اگر مهارت کافی دارید، می‌توانید سوزن را مستقیماً وارد رگ کنید، اما معمولاً رگ جابجا می‌شود و کار به درستی انجام نمی‌شود (شکل ۱۳-۲Cool).

5- پس از ورود سر سوزن به داخل رگ، تورنیکه را باز کنید و بعد از استفاده از پماد آنتی بیوتیک بر روی محل ورود سرسوزن، با نوار چسب سرسوزن را در محل خود ثابت نگه دارید (شکل ۱۵-۲Cool).

نکته – روش جذب رگ با سرسوزن مستقیم (و نمونه‌گیری خون) مشابه اسکالپ وین است و در نهایت می‌توان بر اساس شکل ۱۶-۲۸ آن را ثابت کرد.

ب) روش استفاده از آنژیوکت

۱- با توجه به اندازه رگ و نیاز مورد مصرف، اندازه مناسب آنژیوکت را انتخاب کنید (معمولاً اندازه ۱۶ تا ۲۰)، و برای تزریق خون، آنژیوکت با اندازه‌ای کمتر از ۱۸ مناسب نیست.

۲- در مواردی که آنژیوکت‌های بزرگ (کمتر از اندازه ۱۵-۱۴) استفاده می‌شود، ابتدا پوست محل را بی‌حس کنید.

۳- بدنه آنژیوکت را بین شست و دو تا از انگشتان دیگر نگه دارید (به‌طوری‌که سوراخ سر سوزن به سمت بالا باشد).

۴- با شست دست دیگر، ناحیه را به سمت دیستال بکشید تا ورید ثابت و بی‌حرکت نگه داشته شود.

۵- آنژیوکت را با زاویه ۲۰ تا ۳۰ درجه وارد پوست کرده و با کاهش زاویه آن را وارد رگ کنید (شکل ۱۷-۲Cool).

۶- پس از ورود آنژیوکت به میزان ۰٫۵ سانتی‌متر داخل رگ و مشاهده خروج خون، تورنیکه را باز کنید و در حالی‌که سوزن را ثابت نگه داشته‌اید، کانول را به داخل رگ هدایت کنید (شکل ۱۸-۲Cool).

۷- با یک انگشت پروگزیمال رگ را فشار دهید و پس از درآوردن سوزن، ست سرم یا درپوش آنژیوکت را به آن وصل کنید.

۸- مقداری پماد آنتی بیوتیک موضعی بر روی سوراخ ورود کانول بمالید و با نوار چسب آنژیوکت را به پوست ثابت کنید.

توجه – هرگز پس از خارج شدن بخشی از کانول، سوزن را به داخل کانول نرانید، زیرا این کار می‌تواند باعث کنده شدن قسمت دیستال کانول و به دنبال آن ایجاد آمبولی شود.

!!! نکته :

· اگر کانول داخل رگ نباشد و تزریق مایعات را شروع کنید، بیمار درد خواهد داشت و محل برآمده می‌شود.

· در افراد مسن، رگ‌ها ممکن است سخت و شکننده باشند و به راحتی پاره شوند. به همین دلیل بهتر است از سوزن‌هایی با اندازه کمی کوچکتر استفاده کنید و تورنیکه را به مدت طولانی نبندید.

· کانول‌های وریدی نباید بیش از ۲ تا ۳ روز در یک محل باقی بمانند.

ج) استفاده از کانول وریدی اسکالپ

این روش یکی از بهترین روش‌ها برای رگ‌گیری در کودکان کم سن و سال است که به راحتی به رگ‌های محیطی دسترسی نداریم (معمولاً در کودکان زیر یک سال). رگ‌گیری از وریدهای سر (فرونتال، سوپرااوربیتال، فاسیال خلفی، تمپورال سطحی و خلف گوش) به سادگی انجام می‌شود و از بین آن‌ها، ورید تمپورال سطحی بهترین گزینه است.

وسایل مورد نیاز: همانند تکنیک‌های دیگر رگ‌گیری محیطی، با این تفاوت که از اسکالپ وین با اندازه ۲۳ تا ۲۷ (معمولاً ۲۲ تا ۲۴) استفاده می‌شود.

روش عمل (شکل ۱۹-۲Cool):

1) موهای محل و اطراف آن را به اندازه کافی بتراشید.

۲) با استفاده از الکل و بتادین محل را تمیز و ضدعفونی کنید.

۳) با کمک همکار، سر کودک را کمی پایین‌تر از سطح قلب قرار داده و آن را بی‌حرکت نگه دارید.

۴) تورنیکه را دور سر ببندید.

۵) با استفاده از تکنیک رگ‌گیری با اسکالپ وین، سر سوزن را وارد پوست کرده و سپس به رگ هدایت کنید و تورنیکه را باز کنید (شکل‌های ۱۲-۲۸، ۱۳-۲۸، ۱۴-۲Cool).

۶) چند میلی‌لیتر محلول تزریقی (نرمال سالین) به داخل کانول تزریق کنید و پس از اطمینان از قرارگیری کانول در داخل رگ، آن را با نوار چسب به پوست متصل و ثابت کنید (شکل ۱۹-۲Cool).

۷) برای جلوگیری از خارج شدن ناخواسته کانول، کودک را در حد مورد نیاز محدود کنید.

ج) نمونه‌گیری خون از ورید جوگولار خارجی

(روش کلی نمونه‌گیری خون از سایر وریدهای محیطی، چه در بالغین و چه در کودکان، مشابه همین روش است).

این روش یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای نمونه‌گیری خون در کودکان کم سن و سال است که به رگ‌های محیطی دسترسی نداریم (به ویژه کودکان دهیدراته یا چاق و یا کمتر از یک سال). گرفتن خون از ورید جوگولار خارجی، محل مناسبی برای این کار است که مسیر عبور رگ بر روی عضله استرنوکلوئیدوماستوئید قرار دارد.

وسایل مورد نیاز :

اسکالپ وین یا سرسوزن اندازه ۲۱ تا ۲۳، سرنگ ۲ تا ۵ میلی‌لیتر، پنبه‌های الکلی و بتادینه، گاز استریل و لوله.

“`

روش‌های جمع‌آوری خون برای آزمایشات مرتبط

مراحل کار (شکل ۲۰-۲Cool):

۱) کودک را به حالت درازکش طاق باز روی تخت قرار دهید، به طوری که شانه‌های او در لبه تخت باشد و سرش به یک سمت چرخیده و حدود ۱۵ تا ۲۰ درجه به پایین خم شده باشد.

۲) یک دستیار باید کودک را در این وضعیت ثابت نگه دارد.

۳) محل مورد نظر را با بتادین ضدعفونی کنید و سپس با پنبه‌ای که الکل به آن آغشته شده است پاک کنید و با گاز خشک نمایید.

۴) با تحریک کودک (مثل ضربه زدن به کف پا) او را به گریه بیاندازید تا ورید ژوگولار خارجی پر و برجسته شود.

۵) با یک دست سر کودک را ثابت نگه‌داشته و پوست در محل دیستال را با کمی کشش نگه دارید تا رگ ثابت شود.

۶) سر سوزن یا اسکالپ وین متصل به سرنگ را از کنار و موازی با رگ وارد پوست کرده و به میزان ۲-۳ میلی‌متر داخل رگ کنید.

۷) در حین ورود سر سوزن به داخل رگ، سرنگ را تحت فشار قرار دهید تا مشخص شود که سر سوزن به درستی وارد رگ شده است.

بعد از ورود سر سوزن به رگ، آن را ثابت نگه دارید و به آرامی مقدار خون مورد نیاز را جمع‌آوری کنید. در پایان سر سوزن را جدا کنید و با چسباندن پنبه آغشته به بتادین روی محل ورود، کودک را به حالت عادی برگردانید.

تزریق در عضلات

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز، در تزریق عضلانی، دارو به عمق عضله وارد می‌شود. در این نوع تزریق، می‌توان حداکثر ۵ میلی‌لیتر دارو را تزریق کرد. چون بافت عضلانی حس کمتری دارد، تزریق داروهای تحریک‌کننده به روش عضلانی درد کمتری ایجاد می‌کند.

دلایل انجام تزریق عضلانی :

• جذب سریع دارو
• داروهایی که نمی‌توانند به صورت وریدی تزریق شوند
• داروهایی که با آنزیم‌های گوارشی تداخل می‌کنند

ممنوعیت‌ها :

• اختلالات انعقادی
• ورم یا ادم در اندام‌ها یا محل تزریق
• شوک
• مصرف داروهای ترومبولیتیک
• بیماری‌های انسدادی عروق محیطی
• سکته قلبی یا MI

اصول کار:

قبل از شروع کار، وسایل مورد نیاز خود را آماده کنید تا در حین کار با مشکلی مواجه نشوید. وسایل مورد نیاز شامل سرنگ و سوزن، دارویی که قرار است تزریق شود، پنبه الکلی، دستکش یکبار مصرف و ظرف جمع‌آوری دارو است. طول سوزن اگر به عمق تزریق، جثه بیمار و مقدار چربی زیر پوست بستگی دارد. (برای تزریق سوسپانسیون‌ها و محلول‌های غلیظ از سوزن‌های بزرگتر استفاده می‌شود)

انتخاب محل تزریق:

محل تزریق بستگی به وضعیت بیمار و هدف تزریق دارد و نباید ادم، التهاب، خال گوشتی، نشانه‌های مادرزادی و دیگر ضایعات در آن منطقه وجود داشته باشد.

تزریق در عضله ونتروگلوتئال:

کف دست خود را روی تروکانتر بزرگ استخوان ران قرار دهید، به طوری که انگشت شست به طرف کشاله ران و سایر انگشتان به سمت بالا و به صورت کاملاً باز قرار بگیرند، به‌طوری که انگشت اشاره بر روی خار خاصره قدامی – فوقانی استخوان ایلیاک قرار گیرد. محل تزریق در ناحیه‌ای است که بین انگشت شست و اشاره قرار می‌گیرد.

تزریق در محل دورسوگلوتئال:

خطی از خار فوقانی – خلفی ایلیاک به تروکانتر بزرگ استخوان ران بکشید؛ محل دورسوگلوتئال در سمت طرفی و فوقانی قسمت وسط این خط قرار دارد. روش دیگر این است که ناحیه گلوتئال را به چهار بخش تقسیم کنید و سپس در ربع فوقانی خارجی، حدود ۵-۷ سانتی‌متر پایین‌تر از ستیغ ایلیاک تزریق کنید. در این روش، تزریق در عضلات گلوتئال (گلوتئوس مینیموس، مدیوس و گوشه فوقانی خارجی عضله گلوتئوس ماکسیموس) انجام می‌شود.

تزریق در عضله واستوس لترالیس:

بهترین محل برای تزریق در این عضله قسمت میانی طرفی ران است. این عضله بهترین محل برای تزریق در کودکان و نوزادان است، زیرا نسبت به سایر عضلات تکامل یافته‌تر است و در عین حال عروق و اعصاب بزرگی ندارد.

نکته: در نوزادان گاهی از عضله رکتوس فموریس استفاده می‌شود، که در بزرگسالان استفاده از آن ممنوع است.

“`html
تزریق در عضله سرشانه (دلتوئید ) :

برای تزریق دارو با حجم حداکثر ۲ میلی‌لیتر از عضله دلتوئید استفاده می‌شود. محل تزریق در ۲٫۵ تا ۵ سانتی‌متر (تقریباً ۲ یا ۳ انگشت) پایین‌تر از زائده آکرومیون است.

نکته:

– قبل از اینکه سوزن را وارد کنید، از بیمار بخواهید که عضلاتش را شل کند و عضله محل تزریق را با استفاده از انگشتان دست دیگر کمی فشار دهید تا برآمده شود.
– در برخی موارد، ممکن است سر سوزن از کلاهک (hub) جدا شود. بنابراین بهتر است کمی از سر سوزن در خارج از پوست باقی بماند.

– اگر دارو آرام تزریق شود، درد و احتمال بروز بعضی عوارض کمتر خواهد بود.
– برای تزریق داروهای روغنی (مانند برخی ویتامین‌ها) و کریستالی (مثل پنی‌سیلین) بهتر است از سر سوزن‌های بزرگ‌تر استفاده کنید.

– از آنجا که سوراخ سر سوزن یکطرفه است، اگر حجم دارو زیاد باشد، بهتر است در حین تزریق، سر سوزن را بچرخانید.
– حداکثر حجم قابل تزریق در عضله دلتوئید ۲ میلی‌لیتر و در سرین حدود ۵ میلی‌لیتر است. تزریق بیشتر از این حجم باعث درد و ناراحتی قابل توجهی (گاهی همراه با آبسه استریل) می‌شود و در این موارد (مانند تزریق متوکاربامول) بهتر است دارو در دو نقطه تزریق شود.
– برخی بیماران ممکن است در حین تزریق دچار شوک وازوواگال شوند؛ بنابراین بهتر است بیمار در حالت درازکش باشد.

عوارض تزریقات وریدی

عوارض تزریقات وریدی شامل اینفیلتراسیون، هماتوم، آمبولی هوا، فلبیت، تزریق خارج از رگ و تزریق داخل سرخرگ است. تزریق اشتباهی که به داخل سرخرگ انجام شود، از بقیه عوارض نادرتر است اما به همان اندازه خطرناک است.

اینفیلتراسیون

اینفیلتراسیون به حالتی گفته می‌شود که مایع یا دارو به بافت‌های نرم اطراف محل تزریق نشت می‌کند. این حالت معمولاً ناشی از قرارگیری نادرست سوزن یا آنژیوکت در خارج از لومن رگ است و با تورم بافت نرم اطراف محل تزریق مشخص می‌شود. همچنین پوست مربوطه سرد، سفت و رنگ پریده می‌شود. اگر مایع نشت‌یافته کم باشد، عواقب خاصی ندارد، اما بعضی داروها حتی در مقادیر کم می‌توانند به بافت‌های نرم آسیب برسانند.

هماتوم

هماتوم وقتی ایجاد می‌شود که خون از رگ به بافت‌های نرم اطراف نشت کند. این حالت ممکن است به دلیل آسیب سوزن به دیواره رگ یا عدم فشار بر روی محل ورود سوزن بعد از برداشتن آنژیوکت باشد. هماتوم‌ها با فشار مستقیم قابل کنترل هستند و معمولاً پس از دو هفته بهبود می‌یابند.

آمبولی هوا

آمبولی هوا هنگامی رخ می‌دهد که مقدار زیادی هوا به داخل سیاهرگ بیمار وارد شود، معمولاً از طریق ست سرم. تیوب‌های ست سرم می‌توانند حدود ۱۳ سی‌سی هوا را در خود نگه دارند و هر بیمار می‌تواند معمولاً تا ۱cc/kg هوا را تحمل کند. بچه‌های کوچک در معرض خطر بیشتری قرار دارند. آمبولی هوا به راحتی با هواگیری ست‌های سرم قابل پیشگیری است. خوشبختانه این عارضه بسیار نادر است.

فلبیت و ترومبوفلبیت

فلبیت و ترومبوفلبیت از عوارض شایع هستند. فلبیت التهاب دیواره رگ به دلیل pH ماده دارویی تجویز شده است، در حالی که ترومبوفلبیت ناشی از ترومبوز است. این عوارض به‌ویژه در رگ‌های پشت دست شایع‌تر از رگ‌های آنتی کوبیتال هستند و معمولاً در بیمارانی که یک آنژیوکت برای چند روز در جای خود باقی می‌ماند بیشترین شیوع را دارند.

در بیمارستان‌ها معمولاً از آنژیوکت برای تزریق استفاده می‌شود که نسبت به سوزن‌های فلزی خطر بیشتری برای فلبیت دارد، زیرا سوزن‌های فلزی حساسیت کمتری به دیواره عروق دارند. (سوزن‌ها معمولاً برای تزریقات کوتاه‌مدت و زیر سه ساعت استفاده می‌شوند، در حالی که آنژیوکت‌ها مدت طولانی‌تری در جای خود باقی می‌مانند.) ماده تزریقی نیز می‌تواند خود به خود فلبیت ایجاد کند و برای پوست تحریک‌زا باشد. بیماران سالمند نیز بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه هستند.

تزریق خارج از رگ

زمانی که دارویی خارج از رگ تزریق شود، ممکن است باعث درد، تاخیر در جذب و یا آسیب به بافت شود، به ویژه اگر pH ماده تزریقی خیلی پایین یا خیلی بالا باشد. اگر حجم تزریق شده زیاد باشد و پوست برجسته و به نظر ایسکمیک بیافتد؛ باید از پروکایین ۱% استفاده شود.

“`

ناحیه‌ای که قرار است دارو در آن تزریق شود، بسیار مهم است. پروکایین یک دارویی است که عروق خون را گشاد می‌کند. این دارو هم به افزایش خونرسانی به ناحیه کمک می‌کند و هم باعث بهتر شدن تخلیه خون از سیاهرگ‌ها می‌شود، به طوری که دارو از بافت خارج می‌شود.

تزریق داخل سرخرگی

تزریق داخل سرخرگ به ندرت اتفاق می‌افتد، اما بسیار خطرناک است. برای پیشگیری بهتر است اطمینان حاصل کنیم که سوزن به سرخرگ وارد نشده است، وقتی که می‌خواهیم رگ بزنیم. به خاطر داشته باشید که سیاهرگ‌ها معمولاً نزدیک‌تری به سطح پوست هستند. اگر سوزن به سرخرگ برود، خون روشن و شفاف به داخل سوزن پمپ می‌شود، که این حالت در صورت ورود به سیاهرگ دیده نمی‌شود. تزریق داخل سرخرگ معمولاً باعث انقباض سرخرگ می‌شود و می‌تواند به دلیل گانگرن (مرگ بافت) منجر به از دست رفتن عضو شود.

در مواردی که تزریق داخل سرخرگ انجام می‌شود، تشخیص وضعیت بسیار مهم است. باید رنگ پوست و پر شدن مجدد مویرگ‌ها را بررسی کنیم و نبض مچ را لمس کنیم. پر شدن مجدد مویرگی به زمانی اشاره دارد که بعد از فشار دادن نوک انگشتان، چقدر طول می‌کشد تا رنگ به طور طبیعی برگردد. اگر زمان پر شدن مجدد مویرگی کاهش یابد، این نشانه کاهش خونرسانی به آن ناحیه است.

درمان:

اگر تزریق درون سرخرگ انجام شود، داروها ممکن است بیشتر از سرم‌ها مشکل ایجاد کنند. سوزن را در سرخرگ رها کرده و به آرامی حدود ۱۰ سی‌سی پروکایین ۱% از آن طریق تزریق کنید. پروکایین یک داروی گشادکننده عروقی است و دارای کمی خاصیت اسیدی (pH = 5) است که می‌تواند با داروهای قلیایی که به تازگی مصرف شده‌اند، تداخل ایجاد کند. به دنبال درمان، بیمار باید در بیمارستان بستری شود و اغلب به یک داروی بلاک کننده سمپاتیک نیاز خواهد داشت. همچنین، انجام عمل Endarterectomy و استفاده از هپارین ممکن است برای جلوگیری از عوارض بعدی ضروری باشد.