آموزش نحوه استفاده از دستگاه تزریق خودکار اپی نفرین (2 نکته مهم)

استفاده از دستگاه تزریق خودکار اپی‌نفرین

واکنش‌های آلرژیک می‌توانند به دلیل مواردی مانند غذاها، داروها، ورزش، لاتکس، نیش حشرات و یا عوامل دیگر که ممکن است ناشناخته باشند، اتفاق بیفتند. این موارد می‌توانند باعث بروز آنافیلاکسی شوند که یک واکنش آلرژیک ناگهانی و بسیار جدی است که می‌تواند جان افراد را به خطر بیندازد.

برای درمان آنافیلاکسی از دارویی به نام اپی‌نفرین استفاده می‌شود. افرادی که به یک نوع خاص از آلرژی مبتلا هستند باید به پزشک مراجعه کنند تا یک برنامه درمانی مناسب دریافت کنند و در صورت بروز واکنش آلرژیک، بتوانند به درستی عمل کنند. در این قسمت به بررسی نقش اپی‌نفرین در درمان آنافیلاکسی و اینکه چگونه و کی باید از دستگاه تزریق خودکار استفاده کرد، می‌پردازیم:

دستگاه تزریق خودکار چیست؟

دستگاه تزریق خودکار وسیله‌ای است که حاوی دارو بوده و در صورت نیاز به درمان سریع فرد، می‌توان از آن استفاده کرد. این دستگاه‌ها با نام‌های تجاری مختلفی در بازار وجود دارند و پزشکان آن‌ها را بر اساس دسترسی و پوشش بیمه‌ای برای بیماران تجویز می‌کنند. با وجود اینکه دستگاه‌های مختلف ممکن است کمی متفاوت عمل کنند، اما همه آن‌ها از نظر نوع تزریق و استفاده از سوزن مشابه هستند و هر یک تنها برای یک بار استفاده طراحی شده‌اند.

آموزش به بیمار و خانواده

افراد مبتلا به آلرژی و خانواده یا مراقبانشان باید نحوه استفاده از دستگاه را یاد بگیرند. آنافیلاکسی غیرقابل پیش‌بینی است و ممکن است یک فرد در یک بار واکنش خفیف داشته باشد ولی دفعه بعد ممکن است واکنش بسیار جدی‌تری رخ دهد.
زمانی که واکنش آلرژیک بروز می‌کند، ممکن است فرد دچار استرس و دستپاچگی شود، بنابراین دانستن مکان دستگاه و چگونگی استفاده از آن در این شرایط بسیار اهمیت دارد؛ همچنین، پاسخ سریع به این شرایط می‌تواند از عوارض جدی جلوگیری کند.

افرادی که به آنافیلاکسی دچار هستند باید همیشه حداقل یک دستگاه تزریق خودکار همراه خود داشته باشند. اکثر متخصصان آلرژی پیشنهاد می‌کنند که افراد حداقل دو دوز اپی‌نفرین در دسترس داشته باشند. دلیل این امر این است که ممکن است فرد برای درمان یک واکنش بسیار شدید یا موج دوم علائم به بیش از یک دوز اپی‌نفرین نیاز داشته باشد. اگر نیاز باشد که تعدادی از دستگاه‌ها در مدرسه، محل کار یا نزد مراقبان نگه‌داری شود، باید از پزشک درخواست کرد که تعداد بیشتری از دستگاه‌ها برای بیمار تجویز کند.

استفاده عملی از دستگاه تزریق خودکار: مهم است که فرد بعد از تهیه دستگاه، نحوه کار با آن را به طور کامل یاد بگیرد و تمرین کند. خواندن بروشور دارو، مشورت با داروساز و مشاهده فیلم‌های آموزشی می‌تواند بسیار مفید باشد.

حمل و نقل و نگهداری از دستگاه تزریق خودکار: دستگاه باید در جایی نگهداری شود که در مواقع اضطراری به راحتی قابل دسترسی باشد و خانواده یا مراقبان بیمار از محل نگهداری آن مطلع باشند.
اپی‌نفرین باید در دمای معمولی اتاق و به دور از حرارت و سرما قرار داده شود.
این دستگاه نباید در داخل خودرو نگهداری شود.
به احتمال زیاد، دستگاه‌های تزریق خودکار اپی‌نفرین در فرودگاه‌ها و در زمان بازرسی‌های امنیتی با اشعه X آسیب نمی‌بینند.

تاریخ انقضا و اثر بخشی:

کارتریج اپی‌نفرین باید به‌طور مرتب بررسی شود تا اطمینان حاصل شود که محلول آن بی‌رنگ است و هیچ ذره‌ای داخل آن نیست. اگر محلول تغییر رنگ داده یا ذراتی داخل آن دیده شود، غلظت اپی‌نفرین کاهش یافته و بنابراین دستگاه باید عوض شود. تاریخ انقضا بر روی هر دستگاه نوشته شده است.

با بررسی مرتب تاریخ انقضا، باید مطمئن شد که تا تاریخ انقضای دارو چه قدر زمان باقی مانده است. در مواقع اضطراری، اگر تنها دستگاه تاریخ گذشته در دسترس باشد، استفاده از آن بهتر از انجام ندادن درمان است؛ حتی اگر محلول داخل آن تغییر رنگ داده باشد. دستگاه‌های تاریخ گذشته ممکن است هنوز مقداری اپی‌نفرین فعال داشته باشند. اما این شرایط ایده‌آل نیست و بهتر است همیشه یک دستگاه تزریق خودکار که تا تاریخ انقضای آن باقی مانده است، در دسترس باشد.

نقش اپی‌نفرین در درمان آنافیلاکسی

اپی‌نفرین بهترین درمان برای آنافیلاکسی است و اگر در چند دقیقه اول پس از بروز واکنش آلرژیک شدید تزریق شود،

بهترین عملکرد را دارد. اپی نفرین همان آدرنالین است (هورمونی که بدن در شرایط استرس‌زا یا احساسی تولید می‌کند). این هورمون به سرعت می‌تواند خطرناک‌ترین علائم آنافیلاکسی مانند تورم گلو، سختی در تنفس و کاهش فشار خون را درمان کند. اما اپی نفرین درمانی بی‌نقص نیست و به همین دلیل باید از چیزهایی که ممکن است باعث واکنش آلرژیک شوند دوری کرد. این کار همواره یکی از بخش‌های مهم کنترل آلرژی‌ها به حساب می‌آید.

داروهای دیگری نیز برای درمان واکنش‌های آلرژیک استفاده می‌شوند و می‌توانند به کاهش برخی از علائم کمک کنند. با این حال، فقط اپی نفرین می‌تواند تمامی علائم خطرناک واکنش را درمان کند. داروهای آنتی‌هیستامین مانند دیفن‌هیدرامین به کاهش خارش و کهیر کمک می‌کنند و داروهای استنشاقی که در درمان آسم استفاده می‌شوند (مانند آلبوترول) می‌توانند به سرفه و خس‌خس سینه کمک نمایند. اما این داروها نمی‌توانند علائم خطرناک مانند تورم گلو و کاهش فشار خون را درمان کنند و نمی‌توانند جایگزین اپی نفرین شوند.

به علاوه، آنتی‌هیستامین‌های خوراکی خیلی آهسته‌تر از آنچه نیاز است تا در زمان آنافیلاکسی مؤثر باشند عمل می‌کنند. به خلاف، اپی نفرین تزریقی ظرف چند دقیقه عمل می‌کند.

چه زمانی باید از دستگاه تزریق خودکار استفاده کرد؟

فردی که واکنش‌های آلرژیک دارد، باید در صورت بروز هر یک از علائم زیر، به سرعت از دستگاه تزریق خودکار اپی نفرین استفاده کند:

مشکل در نفس کشیدن
احساس تنگی و گرفتگی در گلو
احساس سبکی سر دیگران و یا احساس اینکه ممکن است این موضوع برای او پیش بیاید.

اگر فردی دارای علائمی باشد که ممکن است به خطرات جدی بیانجامد، باید به محض اینکه در معرض یک آلرژن قرار گرفت، از دستگاه تزریق خودکار اپی نفرین استفاده کند. این علائم ممکن است شامل خس‌خس سینه، سرفه‌های مکرر، تورم ناحیه لب‌ها، زبان یا گلو، کهیرهای متعدد، استفراغ مکرر (به‌ویژه اگر با دیگر علائم همراه شود)، احساس اضطراب یا ترکیبی از این علائم باشد.

متخصص آلرژی ممکن است به بیمار بگوید که در صورت بروز علائم خفیف‌تر مانند چند کهیر، ناراحتی شکمی مختصر یا خارش، در ابتدا از داروهای دیگر (مانند آنتی‌هیستامین) استفاده کند. نکته مهم این است که فرد در زمان بروز علائم آلرژیک، برنامه عملی کنترل آلرژی خود را بشناسد (یا فردی که مسئول مراقبت از اوست).

اگر بخواهید واکنش آلرژیک یک کودک را درمان کنید، می‌توانید از دستگاه تزریق خودکار اپی نفرین در صورت بروز هر یک از موارد زیر استفاده کنید:

اگر کودک هیچ واکنشی نشان ندهد، به نظر سست و بی‌حال بیفتد یا حین واکنش آلرژیک بیفتد.
حساسیت غذایی دارد و بلافاصله بعد از خوردن غذا استفراغ کند، مخصوصاً اگر این علائم با گرگرفتگی یا کهیر همراه باشد.
در طول یک واکنش آلرژیک به‌طور مکرر سرفه کند.
قبلاً آنافیلاکسی را تجربه کرده باشد و پس از خوردن یک غذای محرک کهیر در سرتاسر بدنش ایجاد شده باشد.
بعد از خوردن یک غذای محرک در گذشته، واکنش آلرژیک خیلی شدیدی داشته باشد و یا حتی علائم خفیف‌تری هم نمایان شود.

نحوه استفاده از دستگاه تزریق خودکار

اپی نفرین به قسمت فوقانی ران، به بیرون از ران تزریق می‌شود. تزریق می‌تواند از روی لباس هم انجام شود و نیازی نیست که دستگاه با پوست تماس مستقیم داشته باشد. اما اگر احتمال وجود محدودیت‌هایی مانند سگک یا زیپ وجود داشته باشد، بهتر است قلم را به طور مستقیم روی پوست قرار داده و تزریق را انجام دهید.
در ادامه به صورت خلاصه به بررسی نحوه استفاده از چند برند از دستگاه تزریق خودکار اپی نفرین می‌پردازیم:

EpiPen یا EpiPen Jr

این دستگاه‌های تزریق خودکار اپی نفرین هرکدام یک دوز دارند. آنها بر اساس وزن فرد در دو دوز مختلف موجود هستند. یکی (با نام تجاری: EpiPen) حاوی 0.3 میلی‌گرم اپی نفرین برای نوجوانان و بزرگسالان است و دیگری (با نام تجاری: EpiPen Jr) حاوی 0.15 میلی‌گرم اپی نفرین برای استفاده در کودکان است. در صورتی که به دوز دوم نیاز باشد، EpiPen در بسته‌های دو تایی موجود است. در چند مورد ممکن است نیاز به تکرار دوز وجود داشته باشد:
1.

سایت رضیم