آموزش گام به گام پرورش قارچ در منزل (2 نکته مهم)
“`html
آشنایی با مراحل پرورش قارچ
شما می‌توانید در منزل و بدون نگرانی از تغییرات آب و هوا و رطوبت، قارچ پرورش دهید. پس اگر فضای مناسبی در خانه دارید، اکنون بهترین زمان برای شروع کار و افزایش درآمدتان است.
به ویژه، قارچ‌هایی که در فضاهای کوچک تولید می‌شوند، کیفیت بهتری دارند و می‌توانید آنها را با قیمت بالاتری نسبت به سوپرمارکت‌ها بفروشید.
بهترین زمان برای شروع پرورش قارچ در خانه، بین ماه‌های مهر تا آذر است. اما اگر بتوانید هوای اتاق را تهویه کرده و دما را کنترل کنید، می‌توانید در سایر ماه‌های سال هم پرورش قارچ را انجام دهید.
روش پرورش قارچ خاص است و معمولاً در محیط‌های تاریک رشد می‌کند. قارچ می‌تواند نور غیرمستقیم را تحمل کند، اما نباید در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرد. همچنین، محل پرورش باید هوا برای تهویه داشته باشد و دما بین ۱۰ تا ۱۵ درجه سانتیگراد نگه داشته شود. محیط باید کاملاً تمیز و قابل شستشو باشد و نباید جایی برای رشد باکتری‌ها، حشرات و قارچ‌های مضر وجود داشته باشد.
اتاق پرورش قارچ
عرض اتاق پرورش باید به اندازه‌ای باشد که بتوانید از راهروهایی که برای آن در نظر گرفته‌اید به راحتی عبور کنید (حدود ۷۰ سانتی‌متر). عرض طبقات پرورش قارچ معمولاً حداکثر ۱۸۰ سانتی‌متر است تا بتوانید از هر دو سمت به وسط بستر دسترسی داشته باشید. اگر طبقات در کنار دیوار قرار دارند، عرض آنها را حداکثر ۹۰ سانتی‌متر در نظر می‌گیرند. شما می‌توانید قارچ‌ها را در جعبه‌های چوبی ۶۰ در ۹۰ سانتی‌متر و با عمق ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر پرورش دهید.
برای صرفه‌جویی در هزینه، می‌توانید هر طبقه را با تخته‌های ۳ سانتی‌متری بپوشانید و کود را مستقیم در کف هر طبقه بریزید و قارچ‌ها را در آن بکارید، بنابراین نیازی به جعبه‌های چوبی نخواهید داشت. معمولاً طبقات در طول اتاق پرورش تنظیم می‌شوند.
آموزش پرورش قارچ
بر روی سطح زمین نباید طبقه‌ای قرار دهید و حداقل فاصله بین طبقه اول و زمین ۱۵ سانتی‌متر و فاصله هر طبقه از هم ۶۰ سانتی‌متر باید باشد. معمولاً در خانه برای پرورش قارچ سه طبقه در نظر می‌گیرند و اگر اتاق کافی بزرگ باشد، یک ردیف در کنار دیوار، یک طبقه دو طرفه در وسط و یک طبقه در سمت دیگر قرار می‌گیرد، به‌طوری که دو راهرو ۷۰ سانتی‌متری در دو طرف طبقه وسط (۱۸۰ سانتی‌متری) وجود داشته باشد.
در یک اتاق بزرگ با طول ۹ متر و عرض ۵٫۶ متر، می‌توان حدود ۱۰۰ متر مربع را برای پرورش قارچ آماده کرد. در هر فصل برداشت می‌توان ۸۰۰ تا ۸۵۰ کیلوگرم قارچ به دست آورد. اگر قارچ‌ها را در جعبه‌های چوبی پرورش دهید، میزان محصول ممکن است بیشتر شود و در سالنی به ابعاد ۵٫۹ در ۵٫۶ متر می‌توانید ۱۸۰ جعبه قرار دهید که محصول آن در یک فصل برداشت به حدود یک تن می‌رسد.
اگر فضای پرورش قارچ محدود باشد، حجم مورد نیاز برای کود و فضایی برای تخمیر آن باید به میزان مناسب تنظیم شود. بهتر است یک فضای بتونی به ابعاد ۵٫۱ متر بسازید و کنار آن محلی برای خروج آب مازاد کود در نظر بگیرید تا آب فاضل به داخل سطل یا یک مخزن بتونی کوچک به ابعاد ۴۰ سانتی‌متر منتقل شود.
در کف مخزن اصلی، به ضخامت ۱۵ سانتی‌متر از کاه بریزید و روی آن یک جعبه از جنس تور سیمی ضخیم با شبکه سوراخ‌های ۰٫۵ سانتی‌متر قرار دهید، به‌طوری که از هر طرف با دیواره مخزن بتونی فاصله ۲۵ سانتی‌متری داشته باشد.
سپس اطراف این توری را با کاه پر کنید و داخل آن را با پهن اسبی مخلوط با کاه پر نمایید و فشرده کنید، تا سطح کود به صورت گنبدی شکل باشد و آب باران به داخل کود نفوذ نکند.
بعد از ۳ تا ۴ روز به دلیل فعالیت باکتری‌های تخمیر، دما به ۷۰ درجه می‌رسد و حجم توده کاهش می‌یابد. در این زمان، تمام توده کودی در مخزن را برای هوادهی به محوطه بغل برمی‌گردانید و باید مراقب باشید تا تمام ذرات کود هوا بخورند تا اکسیژن لازم برای باکتری‌ها فراهم شود.
پس از چند ساعت، این توده را دوباره به داخل مخزن بذری ریخته و سطح آن را با کاه تا حد کافی انباشته کنید تا سطح کود به شکل کلاهک گنبدی باشد. اگر در مخزن کوچک کنار محل تخمیر آب جمع شده باشد، باید با سطل آن را روی سطح کود پاشید تا رطوبت توده تأمین گردد.
مدت
“““html
عملیات بین ۱۵ تا ۱۰ روز طول می‌کشد و در این مدت باید ۳ تا ۴ بار به کود رسیدگی شود. در انتهای دوره سوم یا چهارم، کود به رنگ قهوه‌ای تیره درمی‌آید و ذرات آن نرم و شکننده می‌شود و بوی خوشایندی دارد. اگر این ویژگی‌ها در کود دیده نشود نشان‌دهنده این است که عملیات تخمیر به خوبی انجام نشده و در فرآیند کار مشکلی وجود دارد.
نحوه اسکلت بندی
اسکلت بندی طبقات از نبشی با اندازه ۱۰ تا ۱۲ که با مواد ضد زنگ رنگ شده باشد یا از چوب‌های چهارچوب ۱۰ سانتی‌متری ساخته می‌شود و بین ستون‌ها چهارچوبی ۵ سانتی‌متری گذاشته می‌شود. فاصله ستون‌های عمودی از هم باید ۵/۱ متر باشد و این فاصله در دو طرف بستر باید رعایت گردد.
تهیه بستر برای پرورش قارچ
بهترین مواد برای پرورش قارچ، پهن اسبی و کاه هستند. برای تهیه کود، مقداری از این دو ماده را با هم مخلوط کرده و به شکل توده‌ای حدود ۳ متر انبار کنید و آنها را به خوبی فشار دهید تا متراکم شوند به طوری که باران نتواند به داخل آن نفوذ کند.
پس از مدتی کوتاه، تخمیر در توده کود آغاز می‌شود و دما افزایش پیدا می‌کند. همچنین می‌توان قبل از تشکیل توده کود، مقداری آهک به میزان یک پنجم حجم پهن اضافه کرد و خوب مخلوط کنید. این کار کمک می‌کند تا روند تخمیر به تاخیر بیفتد و آمونیاک تولیدی و رطوبت اضافی را جذب کند.
بعد از سه روز، باید دوباره توده را برگردانده و هوا بدهید و مانند دفعات قبل آن را انباشته و فشار دهید. سطح آن را شیب‌دار کنید تا آب باران نفوذ نکند و این کار باید هر ۲ تا ۴ روز، چهار تا شش بار تکرار شود.
توجه داشته باشید که اگر در مرحله اول آهک به کود اضافه شده باشد، فاصله برگردانی چهار روزه است و در غیر این صورت، فاصله دو روز خواهد بود.
باید مراقب میزان رطوبت و حرارت در توده کود باشید. زیرا اگر رطوبت بالا باشد، محیط کود اسیدی می‌شود و غیرقابل استفاده می‌گردد. به خصوص در زمان برگرداندن کود، اگر ببیند که خیلی خشک است، باید کمی آب روی آن اسپری کنید. یکی از نشانه‌های رطوبت مناسب این است که اگر مقداری از کود را در دست فشرده کنید، نباید آب از بین انگشتان شما بچکد و فقط باید کمی دست شما مرطوب شود. بعد از آماده‌سازی کود، باید اتاق پرورش را آماده کنید.
شرایط برای پرورش و رشد قارچ:
تهویه:
تهویه در اتاق کشت باید به‌طور یکنواخت انجام شود و نباید بیش از حد نیاز به سطح کشت هوا داده شود. تهویه باید در همه نقاط اتاق به طور یکنواخت باشد.
درجه حرارت:
اگر دمای بستر کشت به کمتر از ۱۴ درجه برسد و دمای محیط به حدود ۷.۵ درجه برسد، باید دور بستر را با پارچه ضخیم پوشاند تا از تبادل دما جلوگیری کند. برای سرعت بخشیدن به رشد قارچ می‌توان دمای محیط را به ۱۴.۵ درجه افزایش داد و میزان تهویه را بالا برد اما باید دقت شود که هوای وارده به سمت سطح قارچ نرود.
رطوبت هوا و آبیاری:
در زمان تشکیل قارچ، محیط اتاق نیاز به رطوبت دارد. به طور متوسط بهترین سطح رطوبت برای کشت بین ۷۰ تا ۸۰ درصد است. اگر رطوبت کمتر از این مقدار شود، سطح کلاهک‌ها ترک می‌خورد یا لک می‌شود و همچنین سطح بستر خشک می‌شود و به آبیاری بیشتری نیاز دارد.
برای کاهش رطوبت هوا، باید در نقاط مختلف اتاق، رطوبت‌سنج‌هایی نصب کنید و به‌طور مرتب آنها را بررسی نمایید. اگر بخاطر خشک شدن خاک بستر، نیاز به آبیاری است، باید با استفاده از غبارپاش آب را روی سطح خاک اسپری کنید به طوری که آب در سطح بستر جمع نشود. آبیاری باید با آب خالص و با دمای ۳۲ درجه و به آرامی انجام شود.
درجه حرارت محیط:
چند هفته…
“`
پس از اینکه سطح بستر را با روکش مناسب آماده کردید، میسیلیوم‌های قارچ به طور کامل آن را پر می‌کنند و بعد از حدود ۷ تا ۸ هفته پس از کاشت اسپون، قارچ‌های کوچک به اندازه سنجاق در سطح کشت ظاهر می‌شوند. در این زمان، باید دمای بستر بین ۱۰ تا ۱۴ درجه سانتیگراد باشد. اما هرچه قارچ‌ها بزرگ‌تر شوند، می‌توان دما را از ۱۴ به ۵/۱۶ درجه سانتیگراد افزایش داد و همچنین تهویه را بهتر کرد. فقط باید دقت کنید که هوای تازه به سمت سطح قارچ‌ها نرود.
تقویت خاک بستر:
زمانی که قارچ‌ها به اندازه کافی بزرگ شدند و به مرحله برداشت نزدیک شدند، می‌توان بر روی سطح بستر کمی کود مایع پاشید. اما باید مراقب باشید که این کود روی کلاهک قارچ‌ها نریزد، چون این کار می‌تواند محصول را افزایش دهد.
برداشت محصول:
به محض اینکه قارچ‌ها به اندازه لازم رسیدند و شکل کلاهک آنها کامل شد، باید قارچ‌های رسیده را جمع‌آوری کنید و مرتباً در طول بستر کشت به بررسی قارچ‌ها بپردازید و آن‌هایی که رسیده‌اند را برداشت کنید.
قارچ‌هایی که ترک خورده و چتر آنها باز شده باشند، قابل فروش نیستند. این قارچ‌ها هم وزن کمتری دارند و هم کیفیت آنها پایین‌تر است. همچنین قارچ‌هایی که زودتر از موعد برداشت می‌شوند، سبک‌تر بوده و از نظر غذایی ارزش کمتری دارند.
هنگام جمع‌آوری، نباید از سبدهای بزرگ استفاده کنید زیرا فشار قارچ‌ها روی هم باعث می‌شود قارچ‌های زیرین آسیب ببینند و سیاه شوند. برای برداشت، کافی است کلاهک قارچ را بگیرید و با چرخاندن، آن را از زمین جدا کنید و سپس ساقه کثیف و آلوده را با چاقوی تیز ببرید. قارچ تمیز را درون سبد بگذارید و بهتر است که این کار با دستکش انجام شود. برداشت محصول هر ۱۵ روز یک بار انجام می‌شود و این پروسه به مدت دو تا سه ماه ادامه دارد.
بسته بندی:
قارچ‌های چیده شده را به اتاق سرد و خنک منتقل کنید و بلافاصله آنها را درجه‌بندی کنید. قارچ‌های لک دار، ناقص و کج را جدا کرده و برای تولید پودر قارچ و کچ آپ ارسال کنید. سپس، قارچ‌های سالم را در بسته‌های درجه یک و درجه دو به بازار عرضه نمایید.
نکات و هشدارها:
اگر واقعاً به پرورش قارچ در منزل علاقه دارید، بهتر است به سایت‌های معتبر و تخصصی مراجعه کنید و با افرادی که تجربه خوبی در این زمینه دارند، مشورت کنید.
