آیا ارتباطی بین واریکوسل و باروری مردان وجود دارد ؟ (2 نکته مهم)
ارتباط واریکوسل و ناباروری
واریکوسل به معنای بزرگ شدن و پیچ خوردن رگ‌های خونی بین بیضه‌ها و شکم است که به دلیل کاهش جریان خون به وجود می‌آید.
شاید عجیب به نظر برسد، اما کار اصلی این رگ‌ها کاهش دمای کیسه بیضه با انتقال خون از آن ناحیه است. وقتی این رگ‌ها متورم می‌شوند، دمای بیضه‌ها بالا می‌رود (که می‌تواند به اسپرم‌ها آسیب بزند!) و کیفیت اسپرم‌ها کاهش می‌یابد.
انواع مختلف واریکوسل
واریکوسل به سه نوع خفیف، متوسط و شدید تقسیم می‌شود. در نوع شدید، تمامی کیسه بیضه در یک سمت پر از رگ‌های متورم به نظر می‌رسد؛ به گونه‌ای که گویی کیسه بیضه با کرم‌های خاکی پر شده است.
واریکوسل و ناباروری مردان
عمل جراحی برای ترمیم واریکوسل به منظور بهبود باروری در مردان انجام می‌شود. این عمل معمولاً به صورت سرپایی و با استفاده از بی‌حسی موضعی صورت می‌گیرد.
روش دیگری که می‌توان از آن استفاده کرد، آمبولیزاسیون پوستی است. در این روش، ابزار جراحی کوچکی از طریق رگی در کشاله یا گردن وارد می‌شود و با استفاده از یک حلقه یا بالون، واریکوسل بسته می‌شود.
تنها شواهدی از بهبود نرخ باروری بعد از این عمل وجود ندارد. اما برخی پزشکان بر این باورند که واریکوسل‌های بزرگ‌تر می‌توانند با مشکلات اسپرم ارتباط داشته باشند.
همچنین، ممکن است که عمل واریکوسل کیفیت اسپرم را بهبود بخشد و سایر روش‌های درمان باروری را آسان‌تر کند. واریکوسل‌های کوچکی که تنها با استفاده از اولتراسوند دیده می‌شوند، نیازی به ترمیم ندارند.
علت ایجاد واریکوسل چیست ؟
بیماری واریکوسل سه درجه دارد:
- واریکوسل درجه ۱: فقط با معاینه بسیار دقیق قابل شناسایی است.
- واریکوسل درجه ۲: با لمس کردن بیضه قابل تشخیص است.
- واریکوسل درجه ۳: به قدری بزرگ است که کاملاً دیده می‌شود.
درجه بیماری واریکوسل تأثیر متفاوتی در کاهش تعداد، حرکت و شکل اسپرم‌ها ندارد. واریکوسل درجه ۳ همانند درجه ۱ می‌تواند روی بیضه‌ها تأثیر بگذارد.
دلایل بروز واریکوسل معمولاً مادرزادی است. به دلیل مشکل در بازگشت خون از بیضه و برگشت خون به ورید کلیه چپ، خون در اطراف بیضه تجمع می‌یابد و منجر به بروز واریکوسل می‌شود. این تجمع خون سبب افزایش دمای بیضه به میزان ۲ درجه می‌شود و به این ترتیب روند تولید اسپرم را مختل می‌کند.
واریکوسل چگونه روی ناباروری تاثیر می‌گذارد ؟
واریکوسل دمای بیضه را بالا می‌برد که به نوبه خود بر روی رشد اسپرم تأثیرگذار است. این افزایش دما دو اثر دارد. نخست، تولید تستوسترون، که هورمون مردانه‌ای است و در تولید اسپرم نقش دارد، کاهش می‌یابد.
این کاهش تستوسترون باعث می‌شود تعداد اسپرم‌های تولید شده کاهش یابد و همچنین ممکن است کیفیت اسپرم‌ها را تحت تأثیر قرار دهد، به‌طوری که توانایی حرکت و شنا کردن آنها ضعیف شود و در نتیجه نتوانند با تخمک جفت شوند.
افزایش دما همچنین می‌تواند باعث افزایش گونه‌های اکسیژن واکنشی شود که به DNA و لایه بیرونی اسپرم آسیب می‌زند، که تمام این اثرات به سلامت اسپرم آسیب می‌زند.
عوارض بیماری واریکوسل
وجود واریکوسل
واریکوسل می‌تواند باعث کوچکی بیضه‌ها، افزایش دمای آنها و اختلال در تولید اسپرم شود. این مشکل در ۱۵ درصد از مردان دنیا وجود دارد و در میان ۴۰ درصد از مردانی که نابارور هستند، دیده می‌شود.
در سال اول ازدواج، ۳۰ درصد از زوج‌ها به طور طبیعی نمی‌توانند صاحب فرزند شوند، بنابراین پس از این سال‌ها باید آزمایش اسپرم انجام شود. در این آزمایش، مرد باید دو بار طی ۱ تا ۲ هفته اسپرم خود را بررسی کند. اگر نتیجه آزمایش مرد مشکلی نداشته باشد، نوبت به بررسی همسر او می‌رسد.
آزمایش اسپرم معمولاً در محیط آزمایشگاه انجام می‌شود، اما مرد می‌تواند نمونه منی خود را ظرف ۳۰ دقیقه از خانه به آزمایشگاه برساند.
زوج‌های ناباروری باید بدانند اینکه مرد واریکوسل داشته باشد و آن را جراحی کند، به‌خودی‌خود به معنای بچه‌دار شدن نیست.
جراح اورولوژی نیز با بررسی دقیق نتایج آزمایش‌ها، درصد شانس بهبودی پس از عمل جراحی را برای زوج‌ها توضیح می‌دهد.
اگر مرد مبتلا به واریکوسل آزمایشی داشته باشد که هیچ اسپرم در آن وجود نداشته باشد، عمل جراحی واریکوسلکتومی تأثیر زیادی نخواهد داشت. اگر تعداد اسپرم زیر ۱۰ میلیون باشد، این عمل می‌تواند شانس حاملگی را تا ۴۰ درصد بالاتر ببرد.
به طور کلی، عمل واریکوسل با استفاده از میکروسکوپ و به صورت جراحی باز انجام می‌شود. تجربه جراح در جلوگیری از برگشت دوباره واریکوسل از عوامل مهم در این عمل است.
در میان زوج‌های نابارور، ۶۰ درصد از موارد به دلیل مشکلات مردانه (عامل مردانه) است که می‌تواند به صورت اکتسابی یا مادرزادی بروز کند. در طول زندگی زناشویی، ۷ درصد از مردان دچار ناباروری می‌شوند که این آمار نسبت به سایر بیماری‌ها مانند دیابت بسیار بالا است.
واریکوسل چگونه بر روی کیفیت اسپرم‌ها تأثیر می‌گذارد؟
تحقیقات نشان می‌دهد که میان کیفیت پایین اسپرم‌ها و واریکوسل ارتباط وجود دارد. عوارض این مشکل شامل کاهش تعداد، قدرت و شکل اسپرم‌هاست. همچنین برخی پژوهشگران معتقدند که واریکوسل باعث کاهش عملکرد اسپرم‌ها می‌شود، به طوری که حتی اگر تعداد و شکل اسپرم‌ها مناسب باشد، نمی‌توانند تخمک را بارور کنند. با این حال، هنوز مشخص نیست که چرا واریکوسل این اثر منفی را بر باروری مردان دارد. نظریه‌های اصلی در این زمینه به شرح زیر است:
افزایش دما
دمای بیضه‌ها باید کمی پایین‌تر از سایر قسمت‌های بدن باشد تا تولید اسپرم مناسب انجام شود. اگر عروق نتوانند به درستی عمل کنند، دما افزایش خواهد یافت که این عامل دلیل نامیدن واریکوسل به نام “پختن درونی بیضه‌ها” است.
افزایش فشار وریدی
واریکوسل می‌تواند منجر به افزایش فشار خون در عروق شود. این افزایش فشار ممکن است مانع انجام فرایندهای متابولیک در بیضه‌ها گردد و باعث انباشت مواد سمی در این ناحیه شود.
اختلال در هورمون‌ها
تحقیقات متعدد نشان داده است که واریکوسل می‌تواند باعث کاهش سطح تستوسترون شود. این مشکل به سلول‌های لایدیگ که مسئول تولید تستوسترون هستند، آسیب می‌زند.
افزایش گونه‌های اکسیژن واکنش‌پذیر
تولید گونه‌های اکسیژن واکنش‌پذیر برای عملکرد مناسب اسپرم ضروری است. اما افزایش این گونه‌ها می‌تواند به قدرت و شکل اسپرم‌ها آسیب بزند. در مردان مبتلا به واریکوسل، سطح این گونه‌ها بالا است.
راه‌های تشخیص ارتباط واریکوسل با ناباروری
پزشک در این شرایط با شما در مورد درمان واریکوسل پیش از بارداری صحبت خواهد کرد و علائم شما را بررسی خواهد کرد. همچنین دلایل دیگری مانند عوامل محیطی و سبک زندگی را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد.
سن یکی از عوامل مؤثر در این موضوع است و معمولاً مردان مسن‌تر بیشتر در معرض واریکوسل قرار دارند. بنابراین، سن و ویژگی‌های جسمی همسر شما نیز بررسی می‌شود.
واریکوسل یکی از راحت‌ترین تشخیص‌ها برای علت ناباروری مردان است، بنابراین تشخیص و درمان به‌موقع آن را جدی بگیرید.
