بیماری ها و درمان آنها
آیا بدون طحال میتوان زندگی کرد + مراقبت بعد از عمل درآوردن طحال (2 نکته مهم)
“`html
طحال چیست؟
طحال یکی از اعضای مهم بدن ماست که به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند. اگر طحال بزرگ شود، این موضوع ممکن است با نشانه‌هایی مثل خونریزی، درد شکم و زردی پوست همراه باشد. در ادامه با ما باشید تا بیشتر درباره این عضو مهم بدن اطلاعاتی کسب کنیم.
طحال در دوران کودکی خون‌سازی می‌کند و در سنین بالاتر مسئول ذخیره خون و پاکسازی آن از سلول‌های کهنه و برخی باکتری‌هاست. طحال تقریبا ۲۵۰ گرم وزن دارد و به اندازه مشت بسته یک فرد بزرگسال است. این عضو نرم و کوچک، در قسمت پایین قفسه سینه و سمت چپ بدن قرار گرفته است.
در دوران جنینی، طحال مسئول خون‌سازی است، اما بعد از تولد این وظیفه را به مغز استخوان منتقل می‌کند. بعد از آن، وظیفه‌اش تصفیه خون و تقویت سیستم ایمنی با نگهداری از گلبول‌های سالم قرمز و سفید و پلاکت‌های خون است. با این حال، طحال ممکن است به علت بیماری‌ها یا عفونت‌ها بزرگ شده و دچار مشکلاتی شود.
طحال یک عضو درون شکم است که در سمت چپ بالای شکم واقع شده و نزدیک معده و بالای کلیه چپ است. دنده‌های قفسه سینه از طحال محافظت می‌کنند و در حالت عادی نمی‌توان آن را از بیرون شکم حس کرد. وزن طحال در بزرگسالان بین 75 تا 150 گرم است و هر دقیقه حدود ۳۰۰ میلی‌لیتر خون از آن عبور می‌کند، بنابراین یک بافت کاملا پرخون به شمار می‌رود.
چند وظیفه طحال
- فیلتر کردن و خارج کردن سلول‌های کهنه و آسیب دیده از بدن.
- با تولید سلول‌های سفید خون (لنفوسیت‌ها) به عنوان یک خط دفاعی در برابر میکروارگانیسم‌های مسبب بیماری، از عفونت‌ها جلوگیری می‌کند.
- ذخیره کردن سلول‌های قرمز خون و پلاکت‌ها که به لخته شدن خون کمک می‌کنند.
- بزرگ شدن طحال می‌تواند به تمام این وظایف آسیب برساند.
علائم بزرگ شدن طحال
- خونریزی ناگهانی و سریع.
- درد در ناحیه چپ شکم که ممکن است به شانه نیز سرایت کند.
- احساس سیری غیرعادی حتی بدون خوردن غذا.
- کم‌خونی.
- احساس خستگی.
- عفونت‌های مکرر.
- سکسکه.
- بی‌اشتها بودن.
- تنگی نفس.
- احساس سرما و عرق کردن پوست.
علل بزرگ شدن طحال
- عفونت‌های ویروسی مثل مونونوکلئوز.
- عفونت‌های باکتریایی مانند سیفلیس یا عفونت قلب.
- عفونت‌های انگلی مثل مالاریا.
- بیماری‌های کبدی مانند سیروز.
- کم‌خونی همولیتیک، که در آن گلبول‌های قرمز خیلی زود تخریب می‌شوند.
- بیماری‌های خونی مثل لوسمی.
- اختلالات متابولیکی.
بزرگ شدن طحال قابل پیشگیری است؟
متأسفانه، پیشگیری از این بیماری به آسانی امکان‌پذیر نیست زیرا به علت بیماری‌های دیگر ایجاد می‌شود.
راه‌های تشخیص طحال بزرگ
- معاینه پزشکی.
- آزمایش خون.
درمان بزرگ شدن طحال
اگر بزرگ شدن طحال تشخیص داده شود، پزشک ممکن است نیاز به جراحی برای درمان آن را پیشنهاد دهد. افرادی که طحالشان را برداشته‌اند بیشتر…
“`
افراد معمولی ممکن است به انواع عفونت‌ها مبتلا شوند و باید به تمام توصیه‌های پزشک خود توجه کنند تا پس از عمل مشکلی نداشته باشند.
زندگی بدون طحال یا با طحال چه تفاوتی دارد؟
- طی عمل‌هایی که طحال انجام می‌دهد، باید گفت که این کارها در بزرگسالان می‌تواند توسط سایر اعضای بدن مانند کبد و مغز استخوان هم انجام شود. بنابراین، برداشتن طحال در بزرگسالان معمولاً مشکلات بزرگی به وجود نمی‌آورد.
- اما در کودکان، به دلیل نقش مهم طحال در تقویت سیستم ایمنی، باید با احتیاط بیشتری این عمل انجام شود. زیرا وقتی طحال در سنین پایین برداشته می‌شود، توانایی بدن برای تولید آنتی‌بادی کاهش می‌یابد و احتمال ابتلا به برخی عفونت‌ها بیشتر می‌شود.
مراقبت‌های بعد از عمل جراحی طحال
- بعد از عمل جراحی، بیمار مدتی در محلی به نام «ریکاوری» کنار اتاق عمل می‌ماند. ساعت اول بعد از بیهوشی خیلی مهم است و در این زمان بیمار باید تحت نظارت باشد تا اثرات داروهای بیهوشی به کلی از بین برود و سیستم‌های بدن به حالت طبیعی برگردند.
- بیمار توسط پرستاران باتجربه تحت نظر است و پس از اینکه کاملاً به خود آمد، به بخش منتقل می‌شود. ممکن است در این بخش بیمار حالت کمی گیجی داشته باشد، که این بستگی به داروهای بیهوشی یا کم‌خونی ناشی از خونریزی حین عمل دارد. به تدریج این حالت بهتر می‌شود.
- اگر بیمار با بیهوشی عمومی جراحی شده، تا چند ساعت نباید چیزی بخورد. پس از چند ساعت، تنها با اجازه پرستار باید چند قاشق آب به او داده شود و اگر تحمل کرد، میتوان به تدریج مایعات بیشتری داد.
- پس از اینکه رژیم غذایی بیمار شروع شد و در صورت نبودن بیماری‌های خاص (مانند بیماری‌های قلبی، تنفسی، دیابت و …)، می‌تواند از همه مواد غذایی استفاده کند.
- برای بهبود، بدن نیاز به ساخت بافت جدید دارد که انرژی زیادی نیاز دارد و غذا باید شامل گلوکز، چربی، پروتئین، مواد معدنی و ویتامین‌ها باشد. اگر بیمار با بیهوشی موضعی عمل شده، نباید تا ۲۴ ساعت سر او را بالاتر از تخت قرار دهید و باید سرش پایین باشد، زیرا در غیر این صورت ممکن است دچار سردرد شدیدی شود که ممکن است چند روز ادامه داشته باشد.
- تمام بیماران باید در روزهای پس از عمل واکسن پنوموکوک و واکسن هموفیلوس آنفلوانزا را دریافت کنند و سپس هر سال واکسن هموفیلوس آنفلوانزا و هر پنج سال واکسن پنوموکوک را تمدید کنند.
- توصیه می‌شود بیمارانی که طحالشان برداشته شده، تا پنج سال یا حداقل تا پنج سال پس از عمل روزانه آنتی‌بیوتیک خوراکی مصرف کنند یا ماهانه آنتی‌بیوتیک تزریقی استفاده کنند.
- برخی پزشکان معتقدند تا سن نوجوانی بیمار باید روزانه آنتی‌بیوتیک مصرف کند. در بزرگسالان نیز برخی پزشکان مصرف روزانه آنتی‌بیوتیک را پیشنهاد می‌دهند، اما برخی دیگر معتقدند تنها بیمارانی که پس از واکسیناسیون، سطح آنتی‌بادی‌های مناسبی ندارند باید تا پایان عمر روزانه آنتی‌بیوتیک مصرف کنند.
- هنگام سفر، بیماران باید حتماً آنتی‌بیوتیک خوراکی (پنی‌سیلین خوراکی) به مدت پنج روز همراه داشته باشند و به محض مشاهده علائم بیماری، مصرف آنتی‌بیوتیک را شروع کنند. با وجود این مراقبت‌ها، احتمال عفونت‌های جدی همچنان وجود دارد و آگاهی و دقت بیماران و خانواده‌هایشان در مراجعه زودهنگام بسیار مهم است.
- بهتر است بیماران که طحال آنها برداشته شده، در دفترچه بیمه یا کیف پول‌شان یادداشتی مبنی بر نداشتن طحال داشته باشند تا اگر آنها بیهوش بودند یا نتوانستند صحبت کنند، کادر درمانی از وضعیت آنها مطلع باشند. همچنین توصیه می‌شود برای این بیماران بازوبندهایی با ذکر نداشتن طحال همراه داشته باشند و همیشه نسخه دارویی برای دریافت آنتی‌بیوتیک داشته باشند.
بعد از عمل جراحی طحال چه چیزهایی بخوریم؟
- مصرف سبزیجات و میوه‌های تازه مانند مرکبات، و آب میوه‌های تازه حاوی ویتامین سی مثل پرتقال،“`html
- لیمو و گوجه می‌توانند به بهبود سریع‌تر زخم کمک کنند. خوردن سبزیجات و میوه‌هایی مثل پرتغال، لیمو و گوجه که ویتامین C دارند، می‌تواند به بهبودی زخم‌ها سرعت ببخشد.
- برای جلوگیری از یبوست، باید از رژیم غذایی پر از الیاف مانند میوه‌ها، سبزیجات و نوشیدنی‌های زیاد استفاده کنید. همچنین بهتر است از مصرف غذاهای نفاخ بپرهیزید. از نزدیک شدن به افرادی که بیمار هستند خودداری کنید و اگر تب داشتید، به پزشک مراجعه کنید. بهتر است از سفر به جاهایی که احتمال ابتلا به عفونت‌هایی مثل مالاریا وجود دارد، اجتناب کنید.
- تنفس عمیق و سرفه کردن به خروج ترشحات از راه‌های هوایی کمک می‌کند و از بروز مشکلات تنفسی جلوگیری می‌کند. بنابراین، انجام فیزیوتراپی تنفسی با استفاده از دستگاه اسپیرومتری یا باد کردن بادکنک روزی ۵ تا ۶ بار بعد از عمل ضروری است.
- پانسمان زخم باید به‌صورت روزانه تعویض شود و زخم و پوست اطراف آن باید تمیز و خشک نگه داشته شود.
- در چند روز اول بعد از عمل، بیمار ممکن است در محل جراحی احساس درد کند. شدت این درد به نوع جراحی، سن و تحمل بیمار بستگی دارد. در بیمارستان، معمولاً مسکن‌های قوی به بیماران داده می‌شود تا درد را کاهش دهند. این مسکن‌ها غالباً مخدرند و نباید بیش از حد تزریق شوند چون ممکن است باعث مسمومیت شوند. بیمار نباید انتظار داشته باشد که با مصرف دارو، درد به‌طور کامل از بین برود.
- ممکن است کمی از درد باقی بماند. مصرف زیاد داروهای ضد درد مخدر برای حذف کامل درد خطرناک است و توصیه نمی‌شود. بعد از مرخص شدن از بیمارستان، ممکن است پزشک برای بیمار مسکن‌های خوراکی تجویز کند. برای جلوگیری از درد هنگام جابجا شدن در تخت یا راه رفتن، حمایت از محل عمل با گذاشتن کف دست روی آن یا استفاده از شکم‌بند موثر است.
احتمال عفونت بعد از جراحی طحال
- در هر عمل جراحی احتمال عفونت وجود دارد، بنابراین در روزهای اول بعد از عمل، به بیمار آنتی‌بیوتیک تزریقی داده می‌شود تا خطر عفونت کاهش یابد. ممکن است پزشک برای بیمار آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی هم تجویز کند تا بعد از مرخص شدن از بیمارستان، آنها را در خانه مصرف کند.
- در مورد عفونت‌های پس از برداشتن طحال، مهم است که علت اولیه‌ای که به برداشت طحال انجامیده، توجه کنیم. به‌عنوان مثال، بیمارانی که به دلیل تصادف طحالشان برداشته شده باشد، معمولاً کمتر از بیمارانی که به دلیل بیماری‌های خونی مادرزادی طحالشان را برداشته‌اند، در معرض عفونت قرار دارند.
- درد شکم، سرفه و درد عضلانی. بیمار باید به محض مشاهده این علائم، به پزشک مراجعه کند.
- احتمال عفونت‌های خطرناک در این بیماران بین یک تا پنج درصد در طول عمر آنها وجود دارد، لذا بیماران باید همیشه مراقب باشند، به‌خصوص کودکانی که زیر پنج سال و بزرگ‌تر از ۵۰ سال هستند و طحال ندارند. این افراد باید به محض مشاهده علائم عفونت درمان را شروع کنند و به متخصص عفونی مراجعه کنند.
- علائم ممکن است خاص نباشند، اما باید به آنها توجه کرد؛ تب، ضعف، بی‌حالی، احساس کسالت، سردرد، اسهال، استفراغ، درد شکم، سرفه و درد عضلانی. بیمار به محض مشاهده این علائم باید به پزشک مراجعه کرده و طبق نظر پزشک درمان شود.
- بعد از عمل طحال، باید به طور خاص مراقب عادات غذایی و رفتاری خود باشید. بیشتر از سبزیجات و میوه‌ها استفاده کنید تا از یبوست و نفخ جلوگیری نمایید. هر فردی که طحال ندارد، بهتر است یک نامه یا کارت به همراه داشته باشد که مشخص کند این فرد طحال ندارد.
- کسی که طحال ندارد باید بیشتر مراقب خود باشد تا از عفونت جلوگیری کند، چون احتمال ابتلا به عفونت در این افراد بیشتر از سایرین است.
همچنین بخوانید:
سایت رضیم
“`
