آیا تومور گلیوما مغزی قابل درمان است ؟ (2 نکته مهم)

روش های تشخیص و درمان تومور گلیوما

بر اساس گزارش رضیم: گلیوما می‌تواند بر تمام سنین تأثیر بگذارد، اما بیشتر در بزرگسالان دیده می‌شود. این تومور در مردان به صورت کمی بیشتر از زنان مشاهده می‌شود. گلیوما دارای درجات مختلفی است که نشان دهنده سرعت و شدت رشد آن‌ها است. این گروه از تومورها شامل گلیوبلاستوما نیز می‌شود و علائم گلیوبلاستوما ممکن است به علائم سایر گلیوم‌ها شبیه باشد.

گلیوما یک نوع رایج تومور است که در مغز ایجاد می‌شود. حدود 33 درصد از کل تومورهای مغزی گلیوما هستند؛ این تومورها از سلول‌های گِلیالی که سلول‌های عصبی موجود در مغز را احاطه کرده و از آن‌ها پشتیبانی می‌کنند، مانند آستروسیت‌ها، الیگودندروسیت‌ها و سلول‌های اپندیمال، به وجود می‌آید. گلیوما معمولاً درون ماده مغز رشد می‌کند و غالباً با بافت طبیعی مغز ترکیب می‌شود.

انواع مختلف گلیوما

گلیوما‌ها انواع مختلفی دارند که در ادامه به آن‌ها پرداخته می‌شود.

1- آستروسیتوما

آستروسیتوما تومورهای سلول‌های گِلیالی هستند که از سلول‌های بافت همبند به نام آستروسیت‌ها تشکیل شده‌اند و شایع‌ترین نوع تومور اصلی مغزی درون محوری به حساب می‌آیند که تقریباً نیمی از تمام تومورهای اولیه مغز را تشکیل می‌دهند. این تومورها معمولاً در مخ (قسمت بزرگ و بیرونی مغز) و همچنین در مخچه (واقع در پایه مغز) یافت می‌شوند.

آستروسیتوما می‌تواند در بزرگسالان و کودکان ایجاد شود. آستروسیتوماهای درجه بالا، که به عنوان گلیوبلاستوما مولتی فرم شناخته می‌شوند، بدخیم‌ترین تومورهای مغزی هستند.

علائم گلیوبلاستوما غالباً مشابه علائم دیگر گلیوماها است. پیلوسیتیک استروسیتوما، نوعی گلیومای درجه پایین در مخچه است که معمولاً در کودکان دیده می‌شود. در بزرگسالان، آستروسیتوماها بیشتر در مخ شایع هستند.

گلیوماهای ساقه مغز (که به نام گلیومای نفوذ یافته در مغز یا DIPG نیز شناخته می‌شوند) تومورهای نادری هستند که در ساقه مغز ایجاد می‌شوند. به دلیل موقعیت خاص آن‌ها، که با بافت طبیعی مغز ترکیب شده و بر عملکردهای دقیق این ناحیه تأثیر می‌گذارد، معمولاً نمی‌توان آن‌ها را جراحی کرد.

این تومورها بیشتر در کودکان در سنین مدرسه ایجاد می‌شوند و مسئول بیشترین تعداد مرگ و میر کودکان به علت تومورهای اولیه مغز هستند.

انواع تومور مغزی و نخاعی گلیوما (glioma)

2- اپاندیموما

اپاندیموما از سلول‌های اپندیمال که در بطن‌ها یا در کانال نخاعی قرار دارند، به وجود می‌آید. اپاندیموما نادر است و تنها 2 تا 3 درصد از تومورهای اولیه مغز را تشکیل می‌دهد. با این حال، حدود 8 تا 10 درصد از تومورهای مغزی در کودکان را شامل می‌شود و بیشتر در افراد زیر 10 سال روی می‌دهد.

محل شایع اپاندیموما در کودکان در نزدیکی مخچه است، جایی که این تومور ممکن است جریان مایع مغزی نخاعی را مسدود کرده و باعث افزایش فشار در جمجمه شود (هیدروسفالی انسدادی). این تومورها به دلیل جریان مایع نخاعی می‌توانند در قسمت‌های دیگر مغز یا نخاع نیز گسترش یابند (متاستاز قطره‌ای).

گلیومای مختلط (که به آن الیگو آستروسیتوما نیز گفته می‌شود) از بیش از یک نوع سلول گلیالی تشکیل می‌شود. تعیین آن‌ها به عنوان یک نوع تومور مستقل مورد بحث است و ممکن است با تست‌های ژنتیکی مشخص شود. این تومورها معمولاً در مخ ایجاد می‌شوند و بیشتر در مردان بالغ دیده می‌شود.

3- الیگودندروگلیوما

الیگودندروگلیوما از الیگودندروسیت‌ها، که سلول‌های پشتیبان مغز هستند، تشکیل می‌شود و معمولاً در مخ یافت می‌شود. حدود 2 تا 4 درصد از تومورهای اولیه مغز را الیگودندروگلیوماها تشکیل می‌دهند. آن‌ها بیشتر در جوانان و افراد میانسال و به ویژه در مردان مشاهده می‌شوند.

تشنج یکی از علائم رایج این نوع گلیوماها (50 تا 80 درصد بیماران) بوده و علائم دیگری مانند سردرد، ضعف یا مشکل در گفتار نیز ممکن است وجود داشته باشد. الیگودندروگلیوما معمولاً پیش آگهی بهتری نسبت به بیشتر گلیوماهای دیگر دارد.

4- گلیومای مسیر اپتیک

گلیومای مسیر اپتیک نوعی تومور با درجه پایین است که در عصب بینایی یا کیاسما دیده می‌شود.

“““html

می‌شود، در جایی که معمولاً به اعصاب بینایی نفوذ می‌کنند، که پیام‌هایی را از چشم به مغز منتقل می‌سازند.

احتمال بروز این تومور در افرادی که به نوروفیبروماتوز مبتلا هستند بیشتر است. گلیومای عصب بینایی می‌تواند باعث از دست رفتن بینایی و مشکلات هورمونی شود؛ زیرا این تومورها غالباً در ناحیه پایین مغز که مسئول تنظیم هورمون‌هاست، رشد می‌کنند. گلیومای مربوط به سیستم هورمونی ممکن است به عنوان گلیومای هیپوتالاموس نیز شناخته شود.

علائم گلیوما مغز را بیشتر بشناسید

علائم گلیوما چیست؟

گلیوما با ایجاد فشار بر روی مغز یا نخاع می‌تواند علائمی را ایجاد کند. از جمله شایع‌ترین علائم گلیوبلاستوما می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سردرد
• تشنج
• تغییر در شخصیت
• ضعف در بازوها، صورت و پاها
• بی‌حسی
• مشکل در گفتار
• تهوع و استفراغ
• از دست دادن بینایی
• سرگیجه

علائم گلیوبلاستوما و سایر علائم گلیوما به تدریج بروز می‌کنند و ممکن است در ابتدا خفیف باشند. برخی از گلیوماها هیچ علائمی ندارند و ممکن است به صورت تصادفی شناسایی شوند.

تشخیص گلیوما

تشخیص گلیوما شامل موارد زیر است:

شرح حال پزشکی و معاینه فیزیکی: این مرحله شامل سؤالاتی درباره علائم بیمار، تاریخچه بیماری‌های قبلی و سابقه خانواده است.

معاینه عصبی: این معاینه شامل بررسی بینایی، شنوایی، گفتار، قدرت، حس، تعادل، هماهنگی، رفلکس‌ها و توانایی تفکر و یادآوری است. پزشک ممکن است چشم شما را معاینه کند تا ورمی که به دلیل فشار بر عصب بینایی ایجاد شده، بررسی کند. این ورم – ادم پاپی – نشانه‌ای است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.

اسکن مغز: تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) و توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) که از کامپیوترها برای ایجاد تصاویر دقیق از مغز استفاده می‌کنند، رایج‌ترین اسکن‌هایی هستند که برای تشخیص تومورهای مغزی به‌کار می‌روند.

بیوپسی: این روش شامل برداشتن یک نمونه کوچک از تومور برای بررسی زیر میکروسکوپ است. بسته به محل تومور، بیوپسی و برداشتن تومور ممکن است همزمان انجام شود. اگر پزشکان نتوانند بیوپسی انجام دهند، تومور مغز شناسایی شده و از نتایج سایر آزمایش‌ها برای تعیین برنامه درمانی استفاده می‌شود.

​

روش‌های درمان تومور گلیوما

درمان تومور گلیوما به اندازه، نوع، درجه و محل تومور بستگی دارد؛ همچنین سن فرد و وضعیت کلی سلامت او نیز مد نظر قرار می‌گیرد. علاوه بر روش‌های متعددی که برای برداشتن تومور در نظر گرفته می‌شود، درمان گلیوما ممکن است نیاز به استفاده از داروهای خاص برای کاهش علائم و نشانه‌های تومورها نیز داشته باشد.

ممکن است پزشک شما استروئیدها را برای کاهش التهاب و کاهش فشار بر روی نواحی خاص در مغز تجویز کند. همچنین از داروهای ضد صرع ممکن است برای کنترل تشنج استفاده شود.

1- عمل جراحی

عمل جراحی برای برداشتن تومور تا حد ممکن معمولاً اولین اقدام در فرایند درمان انواع مختلف تومورهای گلیوما به حساب می‌آید. در برخی موارد، تومورهای گلیوما کوچک بوده و به راحتی می‌توان آنها را از بافت‌های سالم اطراف جدا کرد، لذا خارج کردن تومور به روش جراحی امکان‌پذیر خواهد بود.

در موارد دیگر، جداسازی تومورها از بافت‌های اطراف امکان‌پذیر نیست و یا ممکن است تومور در نواحی حساسی از مغز قرار داشته باشد که ریسک عمل جراحی بسیار بالا باشد. در این شرایط، پزشک سعی می‌کند تا حد ممکن بخشی از تومور را به صورت ایمن برداشت کند. حتی برداشتن

“`

بخشی از تومور می‌تواند به کاهش علائم و نشانه‌های آن در بدن کمک کند.

در برخی موارد، پزشکان مغز و اعصاب ممکن است نمونه‌ای از بافت بدن را که جراح خارج کرده، بررسی و تحلیل کنند و نتایج را در حین عمل جراحی گزارش دهند. این اطلاعات به جراح کمک می‌کند تا تصمیم بگیرد چند درصد از بافت را باید برداشت.

تکنیک‌ها و فناوری‌های خاصی برای جراحی وجود دارند که به پزشک کمک می‌کنند تا بافت مغزی سالم بیمار را در حین برداشتن تومور مغزی حفظ کند. از جمله این فناوری‌ها می‌توان به جراحی مغز با کمک کامپیوتر، ام آر آی در حین عمل، جراحی مغز در حالت هوشیاری و استفاده از لیزر اشاره کرد.

برای مثال، در حین عمل جراحی در حالت هوشیاری، ممکن است از شما خواسته شود کار خاصی انجام دهید. به این ترتیب، جراح می‌تواند از سالم بودن بخش‌های خاص مغزی و عملکرد درست آن‌ها اطمینان حاصل کند.

عمل جراحی برای برداشتن گلیوما خطراتی مثل عفونت و خونریزی دارد. برخی از این خطرات ممکن است به ناحیه‌ای از مغز که تومور در آن قرار دارد بستگی داشته باشد. برای مثال، اگر تومور نزدیک رشته‌های عصبی چشم باشد، ممکن است خطر از دست دادن بینایی وجود داشته باشد.

2- پرتو درمانی

پس از انجام عمل جراحی، معمولاً از پرتو درمانی برای درمان تومور گلیوما استفاده می‌شود، به‌ویژه در مورد تومورهای قوی و درجه بالا. در این روش از اشعه‌هایی با انرژی بالا مانند ایکس ری و پروتون‌ها استفاده می‌شود تا سلول‌های تومور سرطانی از بین بروند. پرتو درمانی برای درمان تومور گلیوما با استفاده از دستگاهی که در خارج از بدن قرار دارد انجام می‌شود.

در حال حاضر، دستگاه‌های متعددی برای پرتو درمانی تومورهای گلیوما استفاده می‌شوند. نوع تومور بیمار، درجه آن و عوامل دیگر تأثیرگذار در تشخیص زمان و نوع پرتو درمانی هستند.

پزشکی که در زمینه پرتو درمانی برای سرطان تخصص دارد (انکولوژیست پرتونگاری) به همراه دیگر پزشکان معالج تلاش می‌کند نقشه مناسبی برای درمان پرتو درمانی بیمار طراحی کند.

گزینه‌های موجود در پرتو درمانی عبارتند از:

1- استفاده از کامپیوترها برای تشخیص دقیق زمان استفاده از پرتو درمانی برای ناحیه موردنظر از تومور مغزی. از جمله تکنیک‌های موجود، می‌توان به پرتو درمانی با شدت تنظیم شده و پرتو درمانی سه بعدی اشاره کرد.

2- استفاده از پروتون‌ها (بخش‌های مثبت از اتم‌ها) به جای اشعه ایکس ری در روند درمان. این تکنیک به نام درمان با پروتون شناخته می‌شود و وقتی پرتو پروتون به تومور برسد، درمان آغاز می‌شود. به این ترتیب آسیب به بافت‌های اطراف کمتر خواهد بود.

3- استفاده از پرتوهای متعدد برای درمان متمرکز و قوی‌تر. این روش که به نام پرتودرمانی استریوتاکتیک (جراحی رادیولوژی) شناخته می‌شود، به طور سنتی شامل عمل جراحی نمی‌شود.

هر پرتو در این روش‌ها خیلی قوی نیست؛ اما در نقطه‌ای که همه پرتوها به هم می‌رسند (جایی که تومور مغزی وجود دارد)، مقدار زیادی اشعه به ناحیه مورد نظر منتقل می‌شود تا سلول‌های تومور به طور مؤثر از بین بروند.

فناوری‌های مختلفی در جراحی رادیوسرجری وجود دارند که کمک می‌کنند پرتوها به خوبی به تومورهای مغزی هدایت شوند و از جمله این تکنولوژی‌ها می‌توان به گاما نایف یا LINAC اشاره کرد.

عوارض جانبی پرتو درمانی بسته به نوع تومور و میزان پرتوهای مورد استفاده متفاوت است. عوارض جانبی شایعی که در حین و پس از پرتو درمانی ممکن است تجربه کنید شامل خستگی، سردرد و تحریک پوست سر است.

3- شیمی درمانی

در شیمی درمانی از داروهای خاصی برای کشتن سلول‌های تومور استفاده می‌شود. این داروها می‌توانند به صورت قرص خوراکی یا تزریق در رگ‌ها مصرف شوند.

معمولاً از شیمی درمانی در کنار پرتو درمانی برای درمان تومور گلیوما استفاده می‌شود. داروی خاصی که معمولاً برای این نوع درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد، تموزولومید نام دارد که به صورت قرص خوراکی است.

عوارض جانبی شیمی درمانی بسته به نوع و دوز داروهای مصرفی متغیر است. عوارض جانبی شایع شیمی درمانی شامل…

درمان‌هایی مانند تهوع، استفراغ، سردرد، ریزش مو، تب و ضعف بدن وجود دارند. برخی از این مشکلات را می‌توان با استفاده از داروها کنترل کرد.

4- دارو درمانی هدفمند

در این روش، پزشکان روی مسائل خاصی که در سلول‌های سرطانی وجود دارد، تمرکز می‌کنند. دارو درمانی هدفمند با مسدود کردن این مسائل و ویژگی‌ها، به از بین رفتن سلول‌های سرطانی کمک می‌کند.

یکی از داروهای هدفمند برای درمان سرطان مغزی، بواسیزوماب نام دارد. این دارو به صورت تزریقی وارد رگ‌ها می‌شود و از ایجاد رگ‌های خونی جدید جلوگیری می‌کند. این کار باعث می‌شود که تومور خون‌رسانی نکند و سلول‌های آن از بین بروند.

5- روش های درمانی جدید

تحقیقات در زمینه سرطان مغزی همواره در حال پیشرفت است. محققان به دنبال راه‌های جدید برای رساندن داروها به تومورهای مغزی هستند. یکی از این روش‌ها استفاده از پمپ‌هایی است که یک جریان آرام و مداوم از داروهای شیمی درمانی یا هدفمند را به تومورها می‌رساند. این نوع درمان به نام CED شناخته می‌شود.

روش دیگری که با کمک تکنولوژی به نام میدان‌های درمانی (Optune) انجام می‌شود، این است که میدان‌های الکتریکی را به مغز می‌فرستد. این کار می‌تواند از تکثیر سلول‌های سرطانی جلوگیری کند. Optune یک دستگاه قابل حمل است که در کنار داروی تموزولومید برای درمان تومورهای جدید در بزرگسالان استفاده می‌شود.

روش درمانی ویفر قابل تخریب و ایمپلنت شده (Gliadel) بر اساس یک دیسک است که در بدن قرار می‌گیرد تا داروهای شیمی درمانی را به سمت بافت تومور آزاد کند. این روش معمولاً بعد از جراحی برای بیمار به کار می‌رود.

در درمان نانو، ذراتی که حاوی داروهای شیمی درمانی هستند، به شریان‌های خون فرستاده می‌شوند تا به تومور برسند.