آیا میدانید تفاوت تخمدان پلی کیستیک و تنبلی تخمدان در چیست ؟ (2 نکته مهم)
“`html
تفاوت تخمدان پلی کیستیک و تنبلی تخمدان
بسیاری از زنانی که با مشکلات باروری مواجه هستند، به بیماری تخمدان پلی‌کیستیک یا PCO مبتلا هستند. در واقع، تخمدان پلی‌کیستیک اصطلاح پزشکی است و تنبلی تخمدان نامی است که مردم به طور عمومی از آن استفاده می‌کنند. در این شرایط، تخمدان نمی‌تواند به خوبی تحت تأثیر هورمون‌های طبیعی به نام‌های FSH و LH قرار بگیرد و به همین دلیل، تخمک‌گذاری انجام نمی‌شود. به عبارتی دیگر، ترشح هورمون‌ها از هیپوتالاموس، هیپوفیز و تخمدان صحیح نیست و به همین دلیل کارایی آنها مختل شده است.
تنبلی تخمدان چیست ؟
در آغاز هر دوره قاعدگی، هیپوفیز دستور تولید هورمونی به نام FSH را صادر می‌کند که به تخمدان می‌گوید که چند سلول را از میان سلول‌های اولیه خود رشد دهد. تخمدان حدود 9 تا 10 تا از این سلول‌ها را انتخاب کرده و آنها را رشد می‌دهد. این سلول‌های در حال رشد هورمون‌هایی به نام استروژن و پروژسترون تولید می‌کنند که به رحم دستور می‌دهند خود را برای ورود تخمک و ممکن است بارداری آماده کند. رحم نیز شروع به رشد و آماده‌سازی می‌کند و دیواره‌های آن تقویت می‌شود.
در پزشکی، ما اصطلاح “تنبلی تخمدان” نداریم و این کلمه بیشتر در مکالمات عمومی به کار می‌رود برای زنانی که قادر به تخمک‌گذاری نیستند یا تخمک‌گذاری‌های نامنظمی دارند.
اختلال در ترشح هورمون‌ها از هیپوتالاموس، هیپوفیز و تخمدان باعث می‌شود که عملکرد آنها مناسب نباشد. یکی از نشانه‌های مهم تنبلی تخمدان، مشاهده کیست‌های کوچک و متعددی در تخمدان‌ها در سونوگرافی است.
بیشتر بخوانید :
علل تنبلی تخمدان
این مشکل به تخمدان‌هایی مربوط می‌شود که به دلایل گوناگون از کار افتاده‌اند. وجود سابقه این بیماری در خانواده (مانند خواهرها، مادر، عمه و خاله) نیز بسیار مهم است. اما عامل اصلی در این اختلال، افزایش هورمون‌های مردانه یا آندروژن‌هاست.
علائم تنبلی تخمدان
نشانه اصلی این بیماری، تخمک‌گذاری‌های کم و نامنظم و نبود تخمک‌گذاری به مدت طولانی است که خود را به شکل پریودهای نادر نشان می‌دهد. افزایش آندروژن‌ها در تخمدان و غده فوق کلیه می‌تواند باعث رشد مضاعف موها، چرب شدن پوست و بروز جوش‌های صورت در زنان شود.
افزایش آندروژن ممکن است به حدی باشد که باعث بروز صداهای مردانه، افزایش عضله و ریزش مو در ناحیه شقیقه شود. بنابراین، اگر این علائم به سرعت و شدت پیشرفت کنند، لازم است به فکر بیماری‌های دیگری مانند تومورهای بدخیم و مشکلات غده فوق کلیه بود.
چاقی های غیرمتوازن و به اصطلاح مردانه در زنان مبتلا دیده می‌شود. این چاقی‌ها باعث افزایش هورمون تستوسترون و تولید دائمی استروژن از آندروژن می‌شود. ضایعات پوستی تیره و قهوه‌ای مایل به سبز که در سطح پوست حس می‌شوند، در نقاطی مانند گردن، زیر بغل و کشاله ران مشاهده می‌شوند.
علامت اصلی دیگر این بیماری، دیدن کیست‌های کوچک و متعدد در سونوگرافی است که بر خلاف کیست‌های بزرگ، در فاصله‌های 2 تا 3 ماه بعد از بین نمی‌روند. همچنین، افزایش هورمون مردانه در تنبلی تخمدان باعث رشد زیاد موها، چرب شدن پوست و بروز جوش‌ها در زنان می‌شود.
درمان تنبلی تخمدان
درمان زنان مبتلا به تنبلی تخمدان شامل کنترل مسائلی مانند پرمویی، آکنه، تخمک‌گذاری نامنظم و ضخیم شدن لایه داخلی رحم است. در افرادی که اضافه وزن دارند، کاهش وزن می‌تواند به درمان کلی این موارد کمک کند.
نکات مهم در درمان پرمویی:
- موهایی که در بدن به هورمون‌های مردانه وابسته هستند و با درمان طبی بهبود می‌یابند، شامل: موهای صورت، سینه، شکم و کشاله ران می‌شوند. موهای دیگر نقاط مانند اطراف سینه، بازوها، پشت و ساق پاها به درمان پاسخ نمی‌دهند.
“““html
عوارض تنبلی تخمدان
- سبب رشد بیش از حد بافت داخلی رحم می‌شود که می‌تواند در درازمدت به سرطان رحم منجر شود.
- افزایش سطح انسولین و هورمون‌های مردانه در این بیماری باعث می‌شود که تخمدان‌ها هورمون مردانه بیشتری تولید کنند و این امر می‌تواند باعث بروز آکنه (جوش) و رشد موهای ضخیم و تیره روی بدن شود.
- دیگر عوارض این بیماری شامل: دیابت، حملات قلبی و چاقی می‌باشد.
- زنان مبتلا به این بیماری مستعد ابتلا به دیابت و فشار خون بالا هستند.
تفاوت تخمدان پلی‌کیستیک و تنبلی تخمدان
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) چیست؟
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یکی از شایع‌ترین اختلالات هورمونی در بین زنان است. تقریباً 10% از خانم‌ها در سن باروری به این مشکل دچار می‌شوند. ویژگی اصلی این اختلال وجود تخمدان‌های بزرگ با تعداد زیادی کیست کوچک در لایه بیرونی آنها است. در این حالت سطح هورمون‌های زنانه (مثل استروژن، پروژسترون، LH و FSH) ناپایدار می‌شود و منجر به افزایش هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) و انسولین می‌گردد. این تغییرات باعث بروز علائمی چون نظم نداشتن قاعدگی، رشد موی زائد، آکنه و چاقی می‌شود.
بیشتر بخوانید :
افرادی که به تخمدان پلی‌کیستیک مبتلا می‌شوند چه علائمی دارند؟
تخمدان پلی‌کیستیک بیماری خاصی نیست که فقط یک یا دو علامت داشته باشد. بلکه این مشکل مجموعه‌ای از علائم است. مهم‌ترین علامت آن، افزایش هورمون‌های مردانه است. به همین دلیل، افرادی که به این عارضه دچار هستند، معمولاً به پرمویی دچار می‌شوند. دومین علامت، مشکلات دوره‌ای قاعدگی است که معمولاً به صورت قاعدگی با فواصل طولانی و نامنظم خود را نشان می‌دهد. همراه با این علائم، برخی دیگر مشکلات نیز ممکن است وجود داشته باشد که باید مورد توجه قرار گیرند.
“`
سیستمیک بدن به شرایط خاصی اشاره دارد.
این علائم بسیار مهم هستند، بنابراین باید افرادی که به تخمدان پلی‌کیستیک مبتلا هستند را برای شناسایی علائم دیگر نیز تحت بررسی قرار دهیم. برای مثال، این افراد ممکن است به دیابت مبتلا شوند. آنها همچنین ممکن است در معرض خطر افزایش فشار خون باشند و دچار چاقی‌هایی با الگوی مردانه شوند و… اما آنچه که معمولاً باعث مراجعه این افراد به پزشک زنان می‌شود، اختلال در قاعدگی و مشکلات بارداری پس از ازدواج ناشی از ناهنجاری در سیستم تنظیم قاعدگی است.
علائم ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
- بی نظمی و کاهش در سیکل های قاعدگی
- مشکلات ناباروری
- وجود موهای زائد (هیرسوتیسم) در صورت، سینه و شکم
- طاسی یا ریزش مو با الگوی مردانه
- آکنه (جوش صورت)، پوست چرب یا شوره سر
- چاقی یا اضافه وزن
مشکلات ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
ناباروری: سندرم تخمدان پلی کیستیک یکی از رایج‌ترین دلایل ناباروری در زنان است. زنان مبتلا به PCOS به خاطر عدم تخمک‌گذاری، معمولاً در باردار شدن با مشکل مواجه هستند.
دیابت: اختلال در تحمل گلوکز، مقاومت به انسولین و افزایش قند خون می‌تواند در حدود یک سوم زنان مبتلا به این سندرم، حتی با وزن نرمال نیز ایجاد شود. خطر ابتلا به دیابت نوع دوم در این زنان به وضوح بیشتر است.
بیماری‌های قلبی: زنان چاقی که به این سندرم مبتلا هستند و همچنین به مقاومت به انسولین دچارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و تنگی عروق کرونر قرار دارند.
اختلال خواب با وقفه تنفسی (آپنه): در افرادی که به این اختلال دچارند، دوره‌های کوتاهی از توقف تنفس در حین خواب وجود دارد. این مشکل می‌تواند باعث خستگی و خواب آلودگی در طول روز، افزایش خطر بیماری‌های قلبی و به ویژه فشار خون بالا شود. خطر بروز وقفه تنفسی در خواب تا 30 درصد در زنان مبتلا به PCOS بیشتر است.
علت بروز سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
در تخمدان‌ها بخش‌هایی وجود دارد که به آنها فولیکول می‌گویند و تخمک‌ها درون این فولیکول‌ها قرار می‌گیرند. در یک سیکل قاعدگی، فولیکول‌های بالغ ترکیده و تخمک آزاد می‌شود. این تخمک باید برای بارور شدن (لقاح) از طریق لوله‌های تخمک به سمت رحم حرکت کند. در زنان مبتلا به PCOS، فولیکول‌های نارس به هم پیوسته و توده‌های بزرگتری (کیست) تشکیل می‌دهند. در عین حال، تخمک‌های بالغ حاضر در فولیکول‌ها نمی‌توانند از آن خارج شوند. این عدم آزاد شدن تخمک باعث بروز ناباروری می‌شود.
تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک چگونه انجام می‌شود؟
برای تشخیص PCOS هیچ روش مشخص و اختصاصی وجود ندارد و تشخیص آن معمولاً بر اساس علائم بالینی و نتایج سونوگرافی انجام می‌شود. آزمایش خون برای بررسی بارداری و همچنین آزمایش‌های هورمونی مانند هورمون پرولاکتین، هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) و هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) نیز توصیه می‌شود. وجود علائم مانند نامنظم بودن قاعدگی، موهای زاید، آکنه و ریزش مو با الگوی مردانه از جمله معیارهای تشخیص این سندرم محسوب می‌شود.
درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک
متأسفانه، درمان قطعی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد، اما بسیاری از مشکلات ناشی از آن می‌توانند با اقدامات مختلف کنترل شوند. بسته به شدت و نوع علائم PCOS، می‌توان راهکارهای درمانی زیر را مورد بررسی قرار داد:
تغییر در شیوه زندگی: کاهش وزن به ویژه در افرادی که مبتلا به چاقی یا اضافه وزن هستند، می‌تواند به نحو مؤثری بسیاری از پیامدهای مرتبط با PCOS، از جمله مقاومت به انسولین را کاهش دهد.
دارودرمانی: بسته به شرایط بیمار، امکان دارد تعدادی از داروها برای کنترل و کاهش عوارض این سندرم تجویز شوند. قرص‌های ضدبارداری جزو معمول‌ترین داروهایی هستند که برای تنظیم دوره قاعدگی در نظر گرفته می‌شوند. همچنین ممکن است سایر داروها به منظور کاهش موهای زائد، آکنه و سایر علائم نیز به کار روند.
جراحی: این روش ممکن است به عنوان یکی از گزینه‌های درمان در نظر گرفته شود.
بیشتر بخوانید :
