آیین نامه و چک لیست رعایت نکات ایمنی در انبار

قوانین ایمنی انبارها (بخش اول)

الف) قوانین عمومی :

1- انبار باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شود که با نوع موادی که در آن نگهداری می‌شود، مناسب باشد.

2- دیوارها، سقف و سرپناه تمامی انبارها باید از مواد غیر قابل اشتعال ساخته شوند.

3- باید در فواصل مناسب از دیوارهای جانبی، سیستم زهکشی وجود داشته باشد تا از جمع شدن رطوبت جلوگیری شود.

4- انبارها باید در مکان‌هایی طراحی شوند که وسایل نقلیه به راحتی بتوانند به آن وارد شوند.

5- طراحی انبار باید به گونه‌ای باشد که مواد داخل آن در معرض شرایط جوی مانند نور خورشید و باران قرار نگیرند.

6- ساختمان انبار باید از موادی ساخته شود که در برابر زلزله و آتش سوزی مقاوم باشند.

7- کف تمامی انبارها باید از بتون، آسفالت یا سنگفرش باشد و شیب و آبروی کف باید به گونه‌ای باشد که آب زیر کالا جمع نشود.

8- در داخل انبارها، بر اساس ابعاد آنها، باید دستگاه‌های تهویه مطبوع نصب شود تا هوای انبار به طور مداوم تهویه شود.

9- باید از ورود جوندگان و حیوانات به انبار جلوگیری شود.

10- انبار باید از نور کافی برخوردار باشد و در صورت امکان، باید این نور طبیعی باشد.

11- محوطه درون انبار باید از پوشال، خاشاک، خرده چوب، کاغذ و سایر مواد زائد قابل اشتعال پاک شود.

12- میزان و مقدار آب مورد نیاز برای آتش نشانی و همچنین سیستم‌های برق و سیم‌کشی برق باید تحت نظر متخصصین انجام شود.

13- محل انبار باید طوری باشد که افراد و وسایل نقلیه بتوانند به راحتی و سریعا در زمان بارگیری و همچنین در مواقع اضطراری وارد و خارج شوند.

14- برای جلوگیری از آتش‌سوزی، محوطه اطراف انبار باید حداقل 10 متر از هرگونه بوته و علف خشک پاک باشد.

15- انبار باید دارای درب اضطراری باشد.

ب) قوانین اختصاصی :

16- دیوارها و ستون‌های داخل انبار باید تا ارتفاع 2 متر از سطح زمین با رنگ‌های روشن یا رنگ‌های ایمنی (نوار مورب زرد و سیاه) رنگ‌آمیزی شوند.

17- مسیر تردد وسایل نقلیه باید با خط کشی ممتد به رنگ زرد مشخص شود.

18- طراحی مسیرهای داخلی انبار و نحوه چیدمان قفسه‌ها باید به گونه‌ای باشد که :

• الف) افراد به درهای خروجی به راحتی و سریع دسترسی داشته باشند.
• ب) وسایل نقلیه و لیفتراک‌ها نتوانند به قفسه‌ها و کالاها برخورد کنند و بتوانند به راحتی حرکت کنند.
• ج) از ایجاد مسیرهای طولانی که به بن‌بست منتهی می‌شود، جلوگیری شود.

19- برای استقرار مسئول انبار، باید اتاقکی شیشه‌ای در داخل انبار و نزدیک به درب ساخته شود.

20- هر انبار باید حداقل با یکی از وسایل ارتباطی و تلفن بی‌سیم با بخش‌های مختلف خارج از انبار در ارتباط باشد.

21- ساختمان انبار باید دارای سیستم الکترود برق‌گیر (صاعقه‌گیر) استاندارد باشد.

22- “`html

سیستم برق سانی در انبار باید دقیقاً طبق استانداردهای ایمنی باشد و هر گونه تغییر در وضعیت شبکه برق داخل انبار نیاز به اجازه کتبی مسئولین فنی و ایمنی دارد.

23 – استفاده از وسایل گرماساز برقی در محوطه انبار ممنوع است و برای گرمایش باید از سیستم گرمایش بسته (شوفاژ یا کوئل) استفاده شود.

24 – برای تأمین روشنایی مصنوعی انبار باید تا حد امکان از لامپ‌های سقفی (چسبیده به سقف) استفاده شود. ارتفاع این لامپ‌ها باید حداقل یک متر بالاتر از بالاترین سطح کالاها و مواد موجود در قفسه باشد.

25 – هر انبار باید با سیستم هواکش مجهز به حفاظ کرکره‌ای باشد.

26 – درجه حرارت و رطوبت انبار باید مرتباً چک شود.

27 – تابلوهای برق باید از انبار خارج شده و در جای ایمن قرار بگیرند.

28 – مکان‌های دارای سیستم اطفاء حریق باید به رنگ قرمز مشخص شوند.

29 – کالاهای ناهمگون باید از یکدیگر جدا شوند.

30 – تمامی کالاها باید کدبندی شده و مشخصات آن بر روی برچسبی درج شود.

31 – انبارهایی که عرض آن‌ها کمتر از 20 متر است، باید عرض راهرو داخل انبار از 1.5 متر کمتر نباشد. انبارهایی که عرض آن‌ها بیشتر از 20 متر است، باید عرض راهرو کمتر از 2 متر نباشد. اگر انبار به وسایل مکانیکی یا موتوری حمل و نقل مجهز باشد، راهرو باید متناسب با گذر وسایل مربوطه باشد.
راهروی طولی باید تا انتهای انبار خالی از کالا بوده و رنگ سفید از دوطرف خط‌کشی و مشخص شده باشد.

نکات زیر باید در مورد انبار کالا رعایت گردد

• الف) انبارها باید با توجه به امکانات محل، مجهز به وسایل ارتباطی کافی باشند.

مسئولین نیز باید در برقراری وسایل ارتباطی انبارها تسریع کرده و تسهیلات لازم را فراهم آورند.

• ب) وسایل موتوری مخصوص رفت و آمد در داخل انبارها باید هر یک مجهز به یک کپسول آتش‌نشانی مناسب باشد.
• ج) کپسول‌های آتش‌نشانی باید در نقاطی قرار بگیرند که از حرارت و نور، برف و باران در امان باشند.
• د) قرار دادن هر گونه کالا و اجناس در مقابل تجهیزات اعلام و اطفاء حریق ممنوع است و تجهیزات باید قابل رؤیت و دسترسی به آن آسان باشد.
• ه) در هر انبار باید حداقل یک جعبه کمک‌های اولیه بهداشتی وجود داشته باشد و برای مواقع اضطراری آماده و نگهداری شود.
• و) شماره‌های تلفن آتش‌نشانی با خط درشت و خوانا در کنار تمامی تلفن‌های داخل انبار نصب گردد.
• ی) در اطراف باراندازها باید روشنایی مناسبی برای کنترل شبانه پیش‌بینی شود.

32 – تمامی کارکنان انبارها باید آموزش‌های لازم در مورد حفاظت ایمنی و نحوه کار با وسایل اولیه آتش‌نشانی را گذرانده و سرپرست آتش‌نشانی موظف است ترتیب آموزش کارکنان را بدهد.

33 – باید فاصله کافی بین سقف انبار و بالاترین نقطه کالای چیده شده وجود داشته باشد:

• الف) اگر ارتفاع کالای چیده شده بیش از 4.5 متر باشد، فاصله تا سقف حداقل 1.5 متر خواهد بود.
• ب) اگر ارتفاع کالای چیده شده بین 2.6 تا 4.5 متر باشد، فاصله تا سقف حداقل 1 متر خواهد بود.
• ج) اگر ارتفاع کالای چیده شده کمتر از 2.6 متر باشد، فاصله تا سقف حداقل 40 سانتیمتر خواهد بود.

34– در انبارهایی که عرض آن‌ها کمتر از 35 متر باشد، حداکثر فضای اشغال شده هر قسمتی از کالا 250 متر مربع است و فاصله آن با قسمت دیگر 1 متر خواهد بود.

35– آتش زدن چوب، تخته، کاغذهای باطله و مشابه این‌ها در داخل انبارها به‌طور کامل ممنوع است.

36– هر روز قبل از تعطیلی انبار، مسئول انبار باید تمام محوطه انبار را از نظر ایمنی بازدید کرده و نتیجه را در دفتر مخصوص ثبت کند.

37– استعمال دخانیات در فضای داخل و خارج انبار به‌طور کامل ممنوع است و باید تعداد کافی علامت ممنوعیت استعمال دخانیات نصب شود.

38– اگر کف انبار شیب و آبرو نداشته باشد، باید کالا حداقل 5 سانتیمتر بالاتر از سطح زمین قرار گیرد تا کارهای نظافتی انجام شود.

39– فاصله بین انبارهای محصور و سقف به دیوارهای مجاور از هر طرف نباید کمتر از 6 متر باشد و این فاصله باید از هر نوع کالایی خالی نگه‌داشته شود به گونه‌ای که خودروهای آتش‌نشانی بتوانند به‌راحتی در انبار حرکت کنند.

40– علاوه بر رعایت مقررات عمومی، انبارها باید به لوله‌کشی آب با فشار کافی و جعبه آتش‌نشانی با تجهیزات کامل مجهز باشند.

41– نصب سیستم‌های اعلام و اطفای حریق براساس نوع و جنس کالا در انبارها الزامی است.

42– برای هرگونه عملیات فنی (مثل جوشکاری و برشکاری) باید از واحد آتش‌نشانی و ایمنی مجوز اخذ شود تا از حوادث احتمالی جلوگیری شود.

43– انبارهای مواد شیمیایی، دارویی و مایعات قابل اشتعال باید در یک طبقه ساخته شده و به ازای هر 100 متر مربع، مجهز به 2 کپسول پودروگاز 12 کیلویی و یک کپسول پودروگاز 50 کیلویی باشند. همچنین باید به نسبت حجم انبارها، تعداد سطل‌های مخصوص آتش‌نشانی پر از ماسه خشک الک شده در مکان‌های مناسب قرار گیرد. (محاسبات بر اساس استاندارد NFPA)

44– موارد زیر نیز باید در مورد انبارها رعایت شود:

1. نصب دریچه هواکش مناسب در بالای هر قسمت کالا که از 30 متر مربع تجاوز نکند، در سقف انبار به‌منظور خروج دود در صورت بروز حریق.
2. نصب شیشه‌های مات یا زنگ‌زده در دریچه‌های نورگیر انبار.
3. نصب توری سیمی در جلوی تمام پنجره‌ها، به‌خصوص آن‌هایی که به خارج از انبار باز می‌شوند.