استرابیسم (انحراف چشم) و بهترین نحوه درمان این عارضه (2 نکته مهم)

استرابیسم چیست ؟

استرابیسم یک نوع مشکل چشمی است که در آن چشم‌ها به سمت‌های مختلف نگاه می‌کنند و هم‌راستا نیستند.

این عدم هماهنگی ممکن است گاهی اوقات یا همیشه وجود داشته باشد.

در حالی که یک چشم به جلو نگاه می‌کند، چشم دیگر ممکن است به سمت داخل، خارج، بالا یا پایین چرخیده باشد.

استرابیسم در کودکان مشکلی شایع است و حدود 4% از کودکان به این مشکل دچار می‌شوند، اما ممکن است در بزرگسالی نیز بروز کند.

این مشکل در پسران و دختران به یک نسبت دیده می‌شود و گاهی اوقات ممکن است در خانواده‌ها مشترک باشد؛ اما برخی از مبتلایان ممکن است هیچ سابقه‌ای از این مشکل در خانواده خود نداشته باشند.

عضلاتی که به چشم متصل هستند معمولاً به صورت هماهنگ کار می‌کنند تا هر دو چشم به یک سمت حرکت کنند.

استرابیسم زمانی به وجود می‌آید که این عضلات نتوانند به خوبی کار کنند و حرکات چشم‌ها را به صورت هماهنگ کنترل نکنند.

در نتیجه، ممکن است چشم‌ها نامتقارن شوند و مغز نتواند اطلاعات دریافتی از هر چشم را با هم ترکیب کند.

بسیار نادر است که کودکانی که به استرابیسم مبتلا هستند، در زمان بزرگسالی مشکل حادتر شود. اگر این مشکل درمان نشود، می‌تواند منجر به مشکلات دائمی در بینایی شود.

برای مثال، اگر کودک به دلیل ناهمگونی در چشم‌ها نتواند از یکی از چشم‌های خود استفاده کند، ممکن است بینایی آن چشم ضعیف شود.

بینایی و مغز

در یک دید طبیعی دو چشمی، هر دو چشم به یک نقطه نگاه می‌کنند و مغز دو تصویر دریافتی را به صورت یک تصویر سه بعدی ترکیب می‌کند.

اما زمانی که به دلیل استرابیسم یکی از چشم‌ها از موقعیت خود خارج می‌شود، مغز دو تصویر متفاوت دریافت می‌کند.

در کودکان کوچک، مغز یاد می‌گیرد که تصویر چشم منحرف شده را نادیده گرفته و فقط تصویر چشم مستقیم یا بهتر را قبول کند.

این امر منجر به از بین رفتن حس عمق و دید دو چشمی می‌شود. بزرگسالانی که دچار استرابیسم می‌شوند معمولاً به این دلیل دو بینی پیدا می‌کنند که مغز دیگر نمی‌تواند تصویر هر دو چشم را قبول کند.

در این شرایط، مغز قادر به حذف تصویر چشم منحرف نمی‌شود، اما در کودکان این حذف تصویر بسیار سریع‌تر رخ می‌دهد و منجر به تنبلی یا آمبلیوپی می‌شود.

آمبلیوپی

قرارگیری طبیعی چشم‌ها در دوران کودکی به رشد مناسب بینایی کمک می‌کند. اما اگر چشم‌ها به طور غیرطبیعی مثل استرابیسم قرار بگیرند، ممکن است بینایی ضعیف یا آمبلیوپی ایجاد شود. در این صورت، مغز تصویر بهتر را در نظر می‌گیرد و تصویر ضعیف‌تر را حذف می‌کند.

این وضعیت تقریباً برای نیمی از کودکان مبتلا به استرابیسم پیش می‌آید.

آمبلیوپی می‌تواند با بستن چشم بهتر و تقویت بینایی چشم ضعیف‌تر درمان شود.

اگر این مشکل در سال‌های اولیه زندگی تشخیص داده شود، درمان معمولاً موفقیت‌آمیز خواهد بود، اما اگر درمان به تأخیر بیفتد، آمبلیوپی ممکن است به یک وضعیت دائمی تبدیل شود. به طور معمول، هر چه سریع‌تر آمبلیوپی درمان شود، بینایی بهتری حاصل می‌شود.

علل و علائم استرابیسم

به دیواره خارجی هر چشم، شش عضله متصل است که حرکات چشم را کنترل می‌کنند. هر چشم دارای دو عضله است که آن را به سمت راست یا چپ حرکت می‌دهند.

چهار عضله دیگر مسئول حرکت چشم به سمت بالا و پایین و نیز حرکات مورب آن هستند.

برای اینکه هر دو چشم به یک هدف مشخص نگاه کنند، نیاز است که همه عضلات چشم هماهنگ کار کنند.

هر عاملی که در این هماهنگی اختلال ایجاد کند، می‌تواند منجر به استرابیسم شود.

در این میان، نقش کنترل مغز بر روی عضلات چشم نیز بسیار حیاتی است. بنابراین، کودکانی که مشکلات مغزی مانند فلج مغزی، عقب‌ماندگی ذهنی، هیدروسفالی و تومورهای مغزی دارند، می‌توانند به استرابیسم دچار شوند.

هر عاملی که منجر به کاهش بینایی شود، مانند عیوب انکساری یا آب‌مروارید، نیز می‌تواند باعث این مشکل شود.

“““html

صدمات چشمی و …می­تواند عاملی برای استرابیسم باشد.

اصلی‌ترین علامت استرابیسم، در واقع چشمی است که در جای خود قرار ندارد.

گاهی کودک در نور آفتاب یک چشم خود را می‌بندد و گاهی برای اینکه بتواند از هر دو چشم خود به خوبی استفاده کند، سرش را به یک طرف کج می‌کند. او ممکن است در هنگام فعالیت‌های چشمی خستگی شدید و سردرد داشته باشد و گاهی نیز عدم توانایی در دیدن عمق را نشان دهد.

بزرگ‌ترها که دچار استرابیسم می‌شوند، اغلب از دوبینی شکایت می‌کنند.

علت ابتلا به استرابیسم چیست؟

استرابیسم یا انحراف چشم در کودکی معمولاً بدون دلیل خاصی رخ می‌دهد، اما بسیاری اوقات این مشکل ارثی است. گاهی اوقات، استرابیسم هنگامی بوجود می‌آید که چشم‌ها تلاش می‌کنند مسائل بینایی دیگر مانند دوربینی یا آب مروارید را جبران کنند.

عوامل دیگری که می‌توانند خطر ابتلا به انحراف چشم را در کودکان افزایش دهند شامل مشکلاتی است که بر روی عضلات و اعصاب تأثیر می‌گذارد، زایمان زودرس، سندروم داون، آسیب به سر و مسائل دیگر است.

بزرگ‌ترها نیز ممکن است در اثر آسیب به چشم‌ها یا عروق خونی دچار انحراف چشم شوند.

از دست دادن بینایی، تومور چشمی یا مغزی، بیماری گریوز، سکته قلبی و اختلالات عصبی و عضلانی نیز می‌توانند باعث بروز استرابیسم در بزرگ‌ترها شوند. (برگرفته از سایت زیبایی رازی)

علائم استرابیسم چیست؟

به نقل از متخصصین کلینیک زیبایی پرشین، شایع‌ترین علائم و نشانه‌های این بیماری شامل موارد زیر است:

• چشم‌ها به صورت هم‌زمان به یک سمت نگاه نمی‌کنند. (اگر چشمان کودک شما فقط کمی انحراف داشته باشد، ممکن است متوجه نشوید).
• چشم‌ها به صورت هماهنگ حرکت نمی‌کنند.
• در نور روشن، یک چشم کج یا بسته می‌شود.
• برای دیدن چیزی، کودک سرش را تکان می‌دهد یا به سمت آن جسم می‌چرخاند.
• به اشیاء نگاه می‌کند (استرابیسم، دیدن و درک عمیق را محدود می‌کند).

کودکان بزرگ‌تر ممکن است از تاری دید، خستگی چشم‌ها، حساسیت به نور یا دوبینی شکایت کنند. این علائم ممکن است متغیر باشند و زمانی که کودک خسته یا بیمار است بدتر شوند.

چشمان نوزادان در ابتدا ممکن است ناهماهنگ و انحرافی به نظر برسند، اما در مدت ۳ تا ۴ ماه معمولاً هماهنگ می‌شوند.

در برخی موارد، به دلیل تیغه‌ی پهن بینی، ممکن است چشمان کودک ناهماهنگ به نظر برسند. اما اگر چشمان کودک شما بعد از ۴ ماه کاملاً هماهنگ نشدند، حتماً او را برای معاینه‌ی چشم نزد پزشک ببرید.

استرابیسم چگونه تشخیص داده می‌شود؟

بسیاری از اوقات، پزشک تنها با یک نگاه به چشمان کودک می‌تواند تشخیص دهد که آیا انحراف چشم وجود دارد یا خیر. وقتی چشم‌ها به صورت هم‌زمان در یک سمت حرکت نمی‌کنند، به راحتی مشخص می‌شود.

پزشک از کودک می‌خواهد که در حالی که یکی از چشم‌ها پوشیده و سپس باز می‌شود، به یک شی نگاه کند. این کار به پزشک کمک می‌کند مشخص کند که کدام چشم و به چه میزان انحراف دارد و در چه شرایطی به شکل غیرعادی منحرف می‌شود.

این تست‌ها به پزشک کمک می‌کند تا ببیند آیا کودک تنبلی چشم دارد یا خیر، زیرا این مشکل گاهی همراه با استرابیسم اتفاق می‌افتد.

بیشتر بخوانید:

درمان استرابیسم

رایج‌ترین درمان‌ها برای استرابیسم در بزرگ‌ترها یا کودکان عبارت‌اند از:

• عینک: استفاده از عینک گاهی می‌تواند استرابیسم خفیف را درمان کند.
• پچ (چشم بند): این پچ برای تقویت چشم ضعیف‌تر بر روی چشم قوی‌تر قرار می‌گیرد. این کار ممکن است باعث بهبود انحراف چشم شود. کودک شما باید برای چند هفته یا چند ماه، در بعضی از مواقع یا دائماً این پچ را روی چشم خود داشته باشد. (برگرفته از سایت فروش تجهیزات پزشکی رازی)
• عمل جراحی بر روی عضلات چشم: این عمل معمولاً تنها راه برای بهبود دید و هماهنگی بیشتر چشم‌ها است. ممکن است این جراحی بیش از یک بار نیاز داشته باشد و کودک همچنان ممکن است به عینک نیاز داشته باشد.

درمان‌های دیگر استرابیسم شامل داروها و تمرینات چشمی نیز می‌باشد.

درمان استرابیسم باید به طور فوری انجام شود. به طور کلی، هر چه سن کودک در هنگام شروع درمان کمتر باشد، شانس اصلاح این مشکل بیشتر است. همچنین ادامه مراجعه به پزشک برای پیگیری مشکل کودک بسیار مهم است.